آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس

فرمول محاسبه ی سود هر سهم (EPS)

همه چیز درباره EPS سهم و سود TTM در بورس

EPS یا همان سود هر سهم یکی از مواردی است که افراد زیادی درباره آن اشتباه فکر می‌کنند. EPS سود هر سهم بر اساس عملکرد گذشته است و نباید معیاری برای سود آینده‌ی شرکت باشد. این سوء تفاهم باعث شده است که مفهوم نسبت P/E نیز در بین اهالی بازار به درستی درک نشده باشد. در این مقاله سعی کرده‌ایم به طور جامع همه چیز را درباره EPS سهم و سود TTM در بورس بیان کنیم. اگر با این مفهوم آشنا هستید این مقاله را از دست ندهید چرا که احتمالا تصور شما بعد از مطالعه این مقاله به کلی تغییر خواهد کرد.

منظور از سود سهام چیست؟

همان طور که احتمالا میدانید چیزی وجود دارد به نام سود سهام. هر شرکتی بسته به فعالیتی که دارد به صورت مستمر سودی را شناسایی میکند. در انتهای سال مالی این سود بین سهامداران شرکت تقسیم میشود. تا اینجای کار هیچ نقطه ابهامی وجود ندارد. اما از کجا باید سود یک شرکت بورسی را بررسی کنیم؟ نکته ای که باعث سوء تفاهم در بین افراد شده است این مسئله است که گاها مفهوم سود سهام رو با پارامترهایی مثل EPS یا DPS اشتباه می‌گیرند. اینها هر کدام مفهوم جداگانه‌ای دارد. در این مقاله به طور کامل به زبان بسیار ساده همه این مفاهیم را اموزش خواهیم داد.

EPS سهم چیست؟

اگر به تابلوی هر نماد در سایت TSETMC مراجعه کنید پارامتری را آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس مشاهده خواهید کرد با عنوان EPS سهم.
یکی از اشتباهات رایج افراد مبتدی این است که EPS را معادل سود سهم در نظر می‌گیرند. برای روشن شدن مفهوم EPS به مثال زیر توجه کنید.

مثالی برای روشن شدن مفهوم EPS در بورس

برای نمونه در تصویر زیر EPS سهم وخارزم را در تاریخ 15 بهمن ماه 1399 مشاهده می‌کنید. زیر آن نوشته‌ی قرمز رنگی درج شده است با عنوان “EPS بر مبنای سود و زیان 12 ماهه اخیر (TTM) محاسبه شده است. برای اطلاعات بیشتر به کدال مراجعه کنید“. منظور این عبارت چیست؟

قبل از هر چیز اجازه دهید ببینیم سود TTM چیست؟

سود TTM چیست؟

سود TTM یعنی سود محقق شده در 12 ماه اخیر. دقت کنید این سود در 12 ماه اخیر در شرکت محقق شده است. توجه کنید این پارامتر کاری به سال مالی شرکت ندارد که سال مالی شرکت چه تاریخی هست. آن مقدار سودی که در 12 ماه اخیر محقق شده است با عنوان سود TTM شناخته میشود که دقیقا همان EPS سهم است که روی تابلو می‌بینید. بنابراین بخشی از این سود مربوط به سال مالی قبل است.

برای روشن شدن موضوع، تصویر زیر مربوط به اطلاعات تاریخ سال مالی و سود ساخته شده در دوره فعلی سهم وخارزم را مشاهده کنید.

همان طور که می‌بینید وخارزم در دوره 6 ماهه ابتدایی سال مالی خودش توانسته است 119 تومان سود محقق کند ولی سود TTM یا همون EPS سهم 153 تومان است که در تصویر اول نیز در تابلوی سهم درج شده است.آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس

اگر 119 تومان را از 153 تومان کم کنید، به عدد 34 می‌رسید. آن 34 تومان اضافه مربوط به 6 ماهه‌ی انتهایی سال مالی قبل است که به این 119 تومان دوره 6 ماهه امسال اضافه شده است و EPS سهم (یا همان سود TTM یا همان سود 12 ماهه اخیر) 153 تومان شده است و در تابلوی سهم درج گردیده است.

با آمدن هر گزارش فصلی این EPS روی تابلو آپدیت میشود. بنابراین EPS سهم با هر گزارش فصلی که در سایت کدال منتشر می‌شود میتواند کم یا زیاد شود و در نهایت در پایان دوره 12 ماهه هر سال به میزانی میرسد که سود محقق شده در سال مالی اخیر است و سهم با آن مقدار سود به مجمع میرود تا در خصوص میزان تقسیم سود بین سهامداران تصمیم گیری شود.

DPS چیست؟

فرض کنید یک سهمی با 100 تومان سود به ازای هر سهم در پایان سال مالی خودش به مجمع می‌رود و در مجمع تصمیم گرفته میشود 20 تومان از این سود را در بین سهامداران تقسیم کنند و 80 تومان به عنوان سود انباشته در شرکت باقی بماند. آن 20 تومان سود به ازای هر سهم که به سهامداران تعلق می‌گیرد به عنوان سود نقدی یا DPS شناخته میشود.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

جمع بندی در خصوص سود TTM و EPS سهم

تا اینجا گفتیم EPS سهم که روی تابلوی هر نماد در سایت TSETMC درج شده است همان سود TTM است. یعنی سود محقق شده در شرکت به ازای هر سهم در 12 ماهه گذشته. بنابراین بخشی از این سود مربوط به سال مالی گذشته است و این سودی نیست که امسال در پایان سال مالی شرکت شناسایی خواهد کرد.

نکته بسیار مهم: فریب EPS سهم و نسبت P/E را نخورید!

با توجه به آنچه گفته شد، EPS سهم و نسبت P/E سهم که روی تابلوی هر نماد درج شده است میتواند بسیار فریبنده باشد. اگر با نسبت P/E آشنا نیستید به مقاله نسبت P/E در بورس چیست مراجعه کنید.

اما چرا این پارامترها می‌تواند برای افراد مبتدی و تازه کار یک دام بزرگ باشد؟ فرض کنید سهمی در 3 ماهه آخر سال مالی گذشته 200 تومان سود ساخته و در 9 ماهه‌ی امسال صفر تومان سود ساخته است! با این اوصاف EPS سهم روی تابلو 200 تومان است ولی ممکن است قیمت سهم 300 تومان باشد و شما با کمال تعجب ببینید که سهم با P/E حدود 1.5 در حال معامله باشد!! از خودتان می‌پرسید مگر میشود، مگر داریم! بله میشود چراکه مثلا اگر گزارش 12 ماهه سهم در کدال منتشر شود و در 3 ماهه آخر امسال هم این سهم مثلا 10 تومان سود ساخته باشد، در آن صورت یک دفعه EPS روی تابلو آپدیت میشود و به عدد 10 تومان می‌رسد (در 12 ماهه اخیر سهم 10 تومان سود ساخته است) و P/E سهم با قیمت 300 تومان میشود عدد 30!!

بنابراین افراد غیر حرفه‌ای با دیدن P/E پایین یک سهم فورا نتیجه گیری می‌کنند که این سهم با این P/E پایین بسیار جذاب است و هیچ ریسکی ندارد و چشم بسته سهم را می‌خرند با این خیال که بازار در حال اشتباه کردن است! اما بعدها احتمالا متوجه اشتباهشان می‌شوند. این یکی از دام‌ها بزرگ بورس است. از سوی دیگر ممکن است سود یک سهم در سال‌های بعدی قابل تکرار نباشد. در حالت کلی بالا بودن P/E به منزله پر ریسک بودن یک سهم نیست و پایین بودن آن نیز به معنی کم ریسک بودن سهم نیست. در بورس آینده را می‌خرند نه حال را!

در این زمینه بد نیست نگاهی به مقاله فیلتر بورسی برای پیدا کردن سهام با کمترین P/E بیاندازید.

پیش بینی EPS قبل از آپدیت شدن آن

همان طور که گفتیم EPS سهم با آمدن هر گزارش فصلی روی تابلو آپدیت میشود. یک تحلیلگر بورس که در حوزه تحلیل بنیادی کار می‌کند باید بتواند قبل از آپدیت شدن EPS آن را پیش بینی کند که این کار تنها با تحلیل بنیادی اطلاعیه‌های مربوط به زیر مجموعه‌ها و اطلاعیه‌های فعالیت ماهانه شرکت که در کدال منتشر میشود امکان پذیر است.

همان طور که افراد ممکن است فریب P/E پایین یک سهم را بخورند، هستند بسیاری که فریب P/E بالای یک سهم را می‌خورند و سهم خود را در قیمت‌های پایین می‌فروشند و یا نمی‌توانند فرصت‌های طلایی بازار را شناسایی کنند چراکه نمی‌توانند سودآوری شرکت در آینده را پیش بینی کنند و درک تحلیلی درستی از این بابت ندارند. این افراد همان‌هایی هستند که اعتقاد دارند بازار تحلیل پذیر نیست!

در این زمینه پیشنهاد میکنیم مقاله یک نمونه تحلیل بنیادی سهام را مشاهده کنید.

نکات تکمیلی درباره دسترسی به اطلاعات سود TTM

اطلاعات مربوط به سود TTM و تاریخ سال مالی و مقدار سود محقق شده در دوره فعلی را می‌توانید در سایت رهاورد مشاده کنید و نیازی به مراجعه به کدال نیست. این سایت کار را برای شما راحت کرده است. نماد مورد نظر خود را سرچ کنید و در پایین صفحه این اطلاعات در دسترس است.

EPS منفی

در بعضی شرکت‌ها در تابلوی نماد، EPS منفی درج شده است که به معنی آن است که این شرکت در 12 ماهه اخیر به آن میزان ضرر شناسایی کرده است.

EPS و DPS

برای فعالیت در هر حرفه ای نیاز است با اصطلاحات رایج و کاربردی آن آشنا شوید. یکی از این حرفه ها معامله گری در بازار بورس است. یک سرمایه گذار در بازار بورس باید با یک سری اصطلاحات آشنا باشد. از جمله این که EPS و DPS چه هستند؟ و چگونه می توان آن دو را محاسبه کرد؟ اصلا دانستن آن ها چه فایده ای برای معامله گر در این بازار دارد؟

در این مقاله توضیحات لازم پیرامون EPS و DPS داده شده است تا تمام چرایی های شما در این زمینه پاسخ داده شود.

فهرست محتوای مقاله

EPS چیست؟

آن سود پیش بینی شده شرکت است یعنی گزارشات 3 ماهه ای که شرکت ارسال می کند یک بخشی به اسم EPS دارد. آن پیش بینی می کند که شرکت بنا به روند موجود در و بازاری که در آن فعالیت می کند تا چقدر عایدی به ازای هر سهمش در آخر سال شناسایی می کند.

آخر 3 ماهه ی اول یا به حساب آخر فصل بهار آن هایی که سال مالی شان با سال شمسی یکی است گزارش اولشان را ارائه می دهند. یک پیش بینی ای از عایدی آخر سالشان دارند.

6 ماه که می شود یا آخر شهریور که می شود گزارش بعدیشان را ارائه می دهند. آخر برج 9 گزارش بعدی و برای آخر سالشان هم که یک گزارش تکمیلی دارند که ارائه می دهند.

آن وقت این EPS ممکن است که در هر کدام از این گزارش ها متفاوت با گزارش قبلی اش شود. یعنی مثلا شرکت موفق شده یک قرارداد جدید را ببندد. خوب بالطبع آن قرارداد جدید یک عایدی خوبی را هم برایشان ایجاد می کند.

یا این که برعکس یک مشکلی در آن پیش آمده فروششان با مشکل مواجه شده است. یا یک قانون جدیدی آمده که باعث می شود عایدیشان کم شود.

این تفاوتی که در EPS شرکت ها در گزارش های فصلی شان می آید را تعدیل سود یا تعدیل EPS می گویند.

یک شرکت مثلا گزارش اولش پیش بینی کرده بوده که به ازای هر سهم مثلا 100 ریال سود شناسایی بکند بعد حالا یک اتفاقی افتاده این 100 ریالش 150 ریال شده است.

در واقع 50 ریال افزایش پیدا کرده یا 50 درصد تعدیل مثبت سود داشته است. برعکسش هم می تواند باشد مثلا 100 ریال بوده 50 ریال شده است. بالتبع 50 ریال تعدیل منفی شناسایی کرده است.

DPSچیست؟

آن سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است. یعنی آخر سال صورت های مالی بسته می شود. بعد در این زمان مجمع برگزار می شود.

در مجمع تصمیم می گیرند که حالا مثلا اگر آن شرکت 100 ریال سود به ازای هر سهم شناسایی کرده چقدرش بین سهامداران تقسیم می شود و چقدرش به سود انباشته آن اضافه می شود یا از زیان انباشته آن کم می شود (برای آن شرکت هایی که زیان انباشته داشتند).

البته اگر آن زیان انباشته داشته باشد، سودش زیان انباشته را پوشش می دهد و اگر سودی باقی ماند، تقسیم می گردد. پس اگر سودی تقسیم شود DPS شکل می گیرد.

در کل DPS آن مقدار سودی است که بین سهامداران برای تقسیم نقدی در نظر گرفته می شود.

محاسبه کردن EPS و DPS

سهامداران به روش آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس زیر می توانند آن ها را محاسبه کنند:

(تعداد سهام های آن شرکت ÷ پیش بینی درآمد خالص شرکت)= EPS

(تعداد سهام شرکت ÷ کل سود پرداختی)= DPS

البته نیازی به محاسبه ی آن ها نیست. چون کسانی که قصد دارند در مورد EPS و DPS سهمی اطلاع کسب کنند می توانند به سایت کدال یا tsetmc مراجعه کنند و بعد از انتخاب سهم مورد نظر از میزان آن دو اطلاع کسب نمایند.

در هر دو سایت فوق تاریخچه ی آن ها آورده شده است.

EPS و DPS گزینه قابل بررسی برای خرید و فروش

موارد فوق برای بررسی روند سودآوری و روند تقسیم سود و نرخ تبدیل پیش بینی به سود واقعی شرکت بسیار مناسب است.

مثلا می توان دید که وقتی یک شرکت اول سال یک EPS پیش بینی می کند چند درصد احتمال دارد که همان EPS محقق شود. چند درصد احتمال دارد که آن بالاتر یا پایین تر برود.

همچنین بعضی از شرکت ها EPS خود را محتاطانه پیش بینی می کنند و معمولا در گزارش های 6 ماهه، 9 ماهه و گزارش آخر دوره یشان آن تعدیل مثبت می خورد.

بعضی شرکت ها هم هستند که اصلا از همان اول کار واقع بینانه تر آن را نشان می دهند. این امر باعث می شود مقدار آن در آخر سال تفاوت چندانی نداشته باشد.

بررسی DPS هم به همین شکل است. یعنی با کنکاش آن معامله گر می تواند بفهمد تقسیم سود شرکت بعد از اتخاذ در مجمع و کسر مالیات به چه شکل بوده است.

اصلا شرکت، سودی داشته که بخواهد آن را تقسیم کند یا سود حاصل از سهام فقط صرف پوشش زیان انباشته شرکت شده است.

بنابراین فعالان عرصه ی بورس می توانند با بررسی این موارد و آشنایی با تاریخچه ی سودآوری و تقسیم سود شرکت ها یک تصمیم درست برای خرید و فروش سهام بگیرند.

البته این بررسی ها باید در کنار تحلیل های دیگر نظیر تحلیل چارت ها و صورت های مالی و … انجام بگیرد و نمی تواند به تنهایی اثر بخش باشد.

جمع بندی EPS و DPS

دانستید که EPS سود پیش بینی شده شرکت و DPS سود تقسیمی هر سهم بعد از کسر مالیات است که میزان تقسیم سود باید در مجمع تصمیم گیری شود.

برای دیدن هر یک از آن ها می توانید به سایت کدال یا tsetmc مراجعه نمایید و از روند سودآوری و تقسیم سود شرکت ها مطلع شوید.

این بررسی می تواند در کنار تحلیل های دیگر برای خرید و فروش سهام به شما سیگنال بدهد.

اگر تمایل دارید از مقالات مرتبط دیگر در رابطه با بازارهای مالی اطلاع کسب نمایید به سایت آکادمی طهرانی مراجعه کنید و از فایل ها و کلاس های آموزشی آن بهره مند شوید.

🎥 سود مجمع (DPS) چیست؟

در بازار سرمایه ایران سهام حدود 700 شرکت داد و ستد می شود ، غیر از برخی شرکت هایی که در بازار پایه فرابورس ایران معامله می شود ، سهام بسیاری از شرکت های حاضر در بورس و فرابورس سودده آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس هستند.این شرکت ها 4 ماه پس از پایان سال مالی خود مجمع عمومی عادی سالانه برگزار می کنند و بخشی از سود تحقق یافته خود را به اتفاق آرا در مجمع تقسیم می کنند. شرکت ها 8 ماه بعد از تصویب مجمع وقت دارند تا سود نقدی را به حساب سهامداران واریز کنند. این ویدئو شما را با سود نقدی مجمع آشنا می کند.

در بازار سرمایه ایران سهام حدود 700 شرکت داد و ستد می شود ، غیر از برخی شرکت هایی که در بازار پایه فرابورس ایران معامله می شود ، سهام بسیاری از شرکت های حاضر در بورس و فرابورس سودده هستند.

این شرکت ها 4 ماه پس از پایان سال مالی خود مجمع عمومی عادی سالانه برگزار می کنند و بخشی از سود تحقق یافته خود را به اتفاق آرا در مجمع تقسیم می کنند.

شرکت ها 8 ماه بعد از تصویب مجمع وقت دارند تا سود نقدی را به حساب سهامداران واریز کنند.

اگر هنوز با مفهوم مجمع نیز آشنا نیستید پیشنهاد می کنیم تا ویدئو زیر را مشاهده نمایید

اگر مایل هستید تا درباره مفهوم EPS اطلاعات کسب کنید ویدئو زیر را از دست ندهید :

سود هر سهم (EPS) و هرآنچه باید پیرامون آن بدانیم

فرض کنیم می‌خواهیم سهام یک شرکت بورسی را بخریم یا سهامی که اکنون داریم بفروشیم. با مشاهده‌ی چه متغیری روی تابلوی tsetmc می‌توانیم به ارزش‌گذاری سهم و پیش‌بینی سوددهی یا ضرردهی یک شرکت بورسی در آینده بپردازیم؟

ازآنجاکه بزرگ‌ترین هدف هر کسب‌وکاری بالابردن سود خالص و رساندن سرمایه‌گذاران و سهام‌داران به بیشترین سود است، پرداختن به مبحث سود خالص، نحوه‌ی تقسیم سود و تخصیص آن به هر واحد سرمایه‌گذاری، به‌طور خاص درمورد شرکت‌های سهامی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری که از تجمیع سرمایه‌های عمومی تشکیل شده‌اند، بسیار ضروری می‌نماید. در این مقاله به یکی از مهم‌ترین موضوعاتی خواهیم پرداخت که می‌تواند معیار مناسبی برای ارزش‌گذاری یا ارزش‌یابی سهام شرکت‌ها آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس باشد. این مفهوم چیزی نیست جز سود خالص هر سهم یا eps. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

محاسبه‌ی سود خالص و اثر آن بر سود سهام (EPS):

در هر دوره با افزودن سود (زیان) ناخالص (حاصل از فعالیت اصلی شرکت) به سود (زیان) غیرعملیاتی (حاصل از فعالیتی غیر از فعالیت اصلی شرکت)، سپس کسر سایر هزینه‌ها اعم از آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس مالی، بیمه و مالیاتی از عدد باقیمانده می‌توان به سود (زیان) خالص شرکت در پایان آن دوره‌ی مالی رسید. به‌صورت بسیار ساده‌شده می‌توان سود خالص را از این فرمول محاسبه نمود:

کل درآمدها (اعم از درآمد فروش و درآمد غیرعملیاتی) – کل هزینه‌ها (بهای تمام‌شده، هزینه‌های ثابت، بیمه، مالی و مالیات) = سود خالص

سود خالص یکی از معیارهای ارزش‌گذاری قیمت قابل معامله‌ی سهام و عملکرد شرکت است که نشان می‌دهد شرکت در طی دوره تا چه میزان از منابع و سرمایه‌های موجود به‌درستی استفاده نموده است و ادامه‌ی فعالیت شرکت سودده خواهد بود یا منجر به زیان خواهد شد.

پس از رسیدن به سود خالص می‌توان میزان سود به‌دست‌آمده به‌ازای هر برگ سهام (eps) را نیز محاسبه نمود تا هر شخص بداند به‌ازای هر واحد سرمایه‌گذاری در شرکت مذکور، در پایان دوره چه میزان سود از سرمایه‌ی خود حاصل کرده یا خواهد کرد.

فرمول محاسبه ی سود هر سهم (EPS)

نحوه‌ی محاسبه‌ی سود هر سهم بسیار ساده است. برای این کار کافیست سود خالص شرکت را بر تعداد کل سهام آن تقسیم کنید.

فرمول محاسبه ی سود هر سهم (EPS)

همان گونه که فرمول سود هر سهم یا eps می‌بینید، EPS از تقسیم کل سود خالص پایان دوره، بر تعداد سهام جاری (منتشر شده و موجود در دست سهام‌داران) به‌دست می‌آید که نشان می‌دهد شرکت به‌ازای هر واحد سرمایه‌گذاری، در این دوره چه میزان سود ساخته و نصیب سرمایه‌گذاران خود ساخته است.

نکته: ازآنجاکه تعداد سهام موجود در بازار می‌تواند در طول زمان تغییر کند، برای محاسبه‌ی دقیق‌تر EPS، توصیه می‌شود از میانگین وزنی تعداد سهام در طول دوره استفاده گردد، نه صرفاً تعداد سهام موجود در زمان محاسبه (پایان دوره).

از فرمول یادشده می‌توان برای محاسبه‌ی سود محقق شده (TTM EPS) یا سودی را که در آینده برای هر واحد سرمایه‌گذاری تخمین زده می‌شود (EPS FORWARD) محاسبه نمود. در ادامه به تفاوت این دو دیدگاه که به‌اصطلاح EPS گذشته‌نگر و eps آینده‌نگر نامیده می‌شوند و کاربرد هر یک از آنها می‌پردازیم.

TTM EPS یا eps گذشته‌نگر چیست؟

در تابلوی بورس، در کنار عدد EPS عبارت TTM را مشاهده می‌کنیم که مخفف Trailing Twelve Months به معنای «پس از 12 ماه» است. این عبارت نشان می‌دهد رویکرد محاسبه‌ی عدد پیش روی ما با رویکرد گذشته‌نگر یعنی بر پایه‌ی کل سود (زیان) خالص محقق‌شده در 12 ماه اخیر، تقسیم بر میانگین سهامِ منتشر شده‌ی موجود در بازار محاسبه گردیده است. این رویکرد برای محاسبه‌ی سود تقسیمی بین سهام‌داران و به‌عنوان معیاری برای بهینه بودن یا نبودن عملکرد شرکت طی دوره‌های گذشته کاربرد دارد.

تحلیل EPS گذشته نگر

در رویکرد گذشته‌نگر بهتر است علاوه بر TTM EPS، به روند سوددهی یا زیان دهی شرکت در بازه‌های مالی کوتاه‌مدت‌تر (۳ماهه) نیز توجه داشته باشیم زیرا ممکن است در روش TTM زیان‌های رخ‌داده در ۳ماهه یا ۶ ماهه‌ی ابتدایی دوره، روند مثبت و رشد عملکرد شرکت را طی دوره‌‌های اخیر از نظر پوشانده، در کل شرکت را به زیان‌دهی معرفی نماید و موجب تصمیم سهام‌دار برای خروج از سرمایه‌گذاری گردد. یا ممکن است شرکت تحت‌تأثیر سودهای ناشی از سرمایه‌گذاری در دوره‌های قبل، تا اواسط دوره‌ی ۱۲ماهه سودده بوده، اما طی یکی دو دوره‌ی 3 ماهه‌ی اخیر عملکردی زیان‌ده داشته است، اما با نگاه صِرف به میانگین سود 12 ماهه‌ی اخیر (TTM EPS) از روند نزولی عملکرد شرکت غفلت نمود.

سود پیش‌بینی‌شده به‌ازای هر سهم (forward EPS) چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در رویکرد آینده‌نگر EPS نگاه به‌سوی آینده‌ی سهم است نه گذشته‌ی آن؛ در واقع در این روش سود قابل پیش‌بینی به‌ازای هر سهم (forward earning per share) به اطلاع سهام‌داران موجود و سهام‌داران بالقوه می‌رسد تا دیدگاه شفافی برای خرید یا فروش سهام موردنظر به آنان ارائه دهد.

همان‌طور که گفتیم در محاسبه‌ی EPS از سود خالص محقق‌شده استفاده می‌کردیم اما در محاسبه‌ی forward EPS از سود خالصی که پیش‌بینی می‌شود شرکت بتواند تا پایان دوره بسازد، تقسیم بر تعداد سهام موجود و بالقوه برای انتشار تا پایان دوره استفاده می‌کنیم؛ پس forward EPS بالاتر یعنی پتانسیل رشد بیشتر سهم در آینده.

از طریق محاسبه‌ی EPS forward تخمین می‌زنند که یک کسب‌وکار قادر است در پایان دوره چقدر سود به‌ازای هر سهم خود ایجاد نماید، در نتیجه EPS forward را به‌عنوان شاخص سوددهی یک کسب‌وکار در دوره‌های پیشِ رو موردتوجه قرار می‌دهند. این عدد همان معیاری است که اغلب برای تخمین قیمت قابل معامله‌ی سهم، ارزش‌گذاری آن روی تابلوی بورس و حد رشد سهم در تحلیل بنیادی استفاده می‌شود. EPS بالاتر نشان‌دهنده ارزش بیشتر سهام شرکت است زیرا اگر سرمایه‌گذاران فکر کنند شرکتی سوددهی بیشتری نسبت به قیمت سهم دارد، برای خرید سهام آن پول بیشتری می‌پردازند.

نکاتی در محاسبه‌ی forward EPS

• ازآنجاکه تعداد سهام موجود در بازار می‌تواند در طول زمان تغییر کند، برای محاسبه‌ی دقیق‌تر forward EPS، توصیه می‌شود از میانگین وزنی تعداد سهام در طول دوره یعنی تعداد سهام موجود و بالقوه برای انتشار استفاده گردد.
• در این محاسبه باید نرخ تنزیل سود بانکی آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس را هم در نظر گرفت، زیرا سهام وقتی ارزش خواهد داشت که پیش‌بینی گردد حداقل میزانی بیش از نرخ سود بانکی سوددهی داشته باشد، در غیر این صورت انگیزه‌ای برای سهام‌داری وجود نخواهد داشت.
• درصورتی‌که شرکت دارای ساختار مالی پیچیده‌ای است، لازم است عوامل بنیادی مؤثر بر صنعت، بدهی‌های قابل تبدیل، ضمانت‌نامه‌ها و عملیات ادامه‌دار نیز در معادلات در نظر گرفته شود، بدین ترتیب محاسبه‌ی سود تخمینی، دقیق‌تر خواهد بود. واضح است که هر چه سود تخمینی به‌ازای هر سهم در ابتدای سال شفاف‌تر باشد، در طول دوره نیاز کمتری به تغییر و تعدیل آن وجود خواهد داشت و اعتماد سهام‌دار نیز به سوددهی شرکت بیشتر خواهد شد.

سود نقدی (DPS) و ارتباط آن با EPS چیست؟

شاید این سؤال برای شما پیش آید که آیا EPS همان سودی است که به‌صورت نقدی به سهام‌داران پرداخت می‌شود؟ در شرکت‌های سهامی که دارایی آن‌ها متشکل از سرمایه‌گذاری چندین سرمایه‌گذار (سهامی خاص) یا عده‌ی کثیری از عموم مردم (سهامی عام) است، کل سود خالص حاصل‌شده در هر دوره بین سهام‌داران تقسیم نمی‌گردد و بخشی از آن در پایان هر دوره بر مبنای رأی اکثریت سهام‌داران یا سهام‌دار عمده‌ی شرکت در مجمع سالانه به‌عنوان سود انباشته برای توسعه‌ی کسب‌وکار ذخیره می‌گردد و آنچه باقی می‌ماند به‌عنوان سود قابل تقسیم نقدی اعلام می‌گردد.
با تقسیم کل سود قابل پرداخت نقدی بر تعداد سهام موجود در بازار، به عدد سود نقدی به‌ازای هر سهم (Dividend Per Share) می‌رسیم.
شرکت‌های سهامی اغلب پس از تشکیل مجمع تصمیم می‌گیرند چه میزان از سود خالص را به‌عنوان سود انباشته ذخیره و چه میزان را به‌عنوان سود نقدی تقسیمی (DPS) بین سهام‌داران توزیع کنند. مجمع گاه حتی کل سود خالص را به سود انباشته اختصاص داده، مبلغی برای تقسیم به‌صورت نقدی بین سهام‌داران در نظر نمی‌گیرد؛ این اتفاق اغلب در شرکت‌های نوپا و استارتاپی رخ می‌دهد که نیاز به افزایش سرمایه‌ی زیادی برای تحقیق و توسعه دارند.
برای آشنایی بیشتر با DPS و جزئیات آن می‌توانید به مقاله‌ی سود نقدی به‌ازای هر سهم (DPS) چیست؟ مراجعه فرمایید.

نکاتی در تفسیر EPS (مزایا و معایب)

EPS معیار خوبی برای سنجش عملکرد یک شرکت در کوتاه‌مدت نیست زیرا هزینه‌ی فرصت سرمایه را در نظر نمی‌گیرد و ممکن است با اقدامات کوتاه‌مدت دست‌کاری شود (بالاتر یا پایین‌تر نمایش داده شود)؛ یا برخی ضمانت‌نامه‌ها یا وام‌ها ممکن است طی دوره‌های بعدی نقد شوند و سود خالص شرکت را افزایش دهند که اقساط یا هزینه‌‌های آنها در سود و زیان این دوره محاسبه‌ شده است و EPS این دوره متأثر از آن است. پس برای تفسیر صحیح EPS باید دیدگاهی بلندمدت و جامع به عملکرد گذشته و آینده‌ی شرکت داشت و حداقل یک دوره‌ی دوازده‌ماهه تا تحقق EPS صبر نمود تا سودهای انباشته که به چرخه‌ی کسب‌وکار بازگشته‌اند و در محاسبه‌ی EPS لحاظ نشده بودند (EPS پایین‌تر نشان داده شده بود)، به سوددهی برسند.

به‌علاوه در تحلیل EPS شرکت‌ها باید در نظر داشته باشیم که سود محقق شده ناشی از فعالیت‌های مستمر و اصلی شرکت است. برای مثال در ارزش‌‌گذاری شرکت‌ها با استفاده از EPS اگر یک شرکت تولیدی سودی ناشی از فروش یک زمین شناسایی کرده باشد، آن سود به معنای موفقیت شرکت در خلق ارزش ناشی از فعالیت‌های اصلی نیست.

از سوی دیگر صِرف درنظرگرفتن EPS بالاتر نمی‌توان حکم به عملکرد بهتر یک شرکت داد، زیرا لازم است سود به‌دست‌آمده به‌ازای هر سهم در مقایسه با قیمت آن سهم در نظر گرفته شود. قطعاً 50 تومان سود برای سهمی 100 تومانی بسیار ارزشمندتر از 50 تومان سود برای سهمی 1000 تومانی است. پس ملاک صحیح‌تر برای تشخیص ارزشمندی یک سهم بر اساس میزان سوددهی آن، معیار P به E یعنی مقیاس قیمت (Price) به میزان سوددهی آن (EPS) است.

نسبت P/E (price/earnings ratio) و ارتباط آن با سود هر سهم چیست؟

تناسب بین قیمت سهم و سود سهم (نسبت P/E)، احتمالاً پرکاربردترین شاخص در بحث ارزش اوراق بهادار است که قیمت سهم را به میزان سوددهی هر سهم (EPS) مرتبط می‌کند. نسبت P/E بالاتر نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به دلیل انتظارات رشد در آینده، حاضرند امروز قیمت بالاتری برای سهم بپردازند. در این فرمول P به معنای قیمت سهم (price) و E همان EPS است که میزان سوددهی به‌ازای هر سهم را نشان می‌دهد. باید در نظر داشته باشید که P/E شرکت‌ها متناسب با سایر شرکت‌های صنعت سنجیده می‌شود؛ به تعبیری دیگر P/E شرکتی در صنعت تکنولوژی نباید با P/E شرکتی در صنعت فولاد مقایسه شود.

جمع‌بندی آکادمی دانایان

در این مقاله دانستیم که سود خالص چگونه محاسبه می‌شود و نقش آن در تعیین EPS چیست؛ همچنین دانستیم اصطلاح سود تقسیمی به‌ازای هر سهم (DPS) به سودی اشاره دارد که شرکت در پایان یک دوره‌ (فصلی یا ۱۲ماهه) پس از کسر مبالغ مجاز برای اندوخته‌ها و پس‌اندازها (سود انباشته)، به‌ازای هر سهم جاری موجود در بازار واقعاً به سهام‌داران خود پرداخت می‌کند، پس در بسیاری از شرکت‌ها DPS از EPS بسیار کمتر است و گاه نمی‌توان آن را به‌عنوان درآمد چشمگیری در نظر گرفت.
همچنین دانستیم EPS معیار ارزش‌گذاری سهم بر اساس سود تحقق‌یافته و Forward EPS معیاری برای تخمین بازه‌ی رشد یا نزول قیمت آتی سهم، پیش از پایان دوره و تحقق واقعی سود، بر اساس اطلاعات در دسترس از عملکرد گذشته‌ی شرکت و پیش‌بینی‌های آتی مدیران از سوددهی شرکت است؛ این عدد مبنای قیمت‌گذاری سهم روی تابلوی بورس و معاملات خریداران و فروشندگان سهم، تحلیل‌های تکنیکال و بنیادی خواهد بود.
همان‌طور که گفته شد هنگام سرمایه‌گذاری در شرکت‌های سهامی، عده‌ای صرفاً از نوسان‌گیری سود (یا ضرر) می‌کنند و به دنبال سود نقدی در پایان دوره یا حتی در بلندمدت‌تر بهره‌بردن از سود انباشته نیستند. اما عده‌ای که دیدگاه بلندمدت (چندین ساله) نسبت به سرمایه‌گذاری در شرکت دارند باید بر اساس سودده یا زیان‌ده بودن شرکت مدنظر در سال‌های گذشته، رویکرد شرکت نسبت به میزان برداشت بخشی از سود خالص به‌عنوان سود انباشته، طرح‌های توسعه‌ای شرکت و سیاست تصمیم‌گیری شرکت برای میزان سود نقدی تقسیمی بین سهام‌داران تصمیم‌گیری کنند.

با مقایسه‌ی عملکرد شرکت مدنظر در سال‌های گذشته و نیز با شرکت‌های مشابه، به این نتیجه برسند که آیا برای بلندمدت تصمیم به نگهداری سرمایه در آن شرکت دارند یا بهتر است منتظر تشکیل مجمع نشده، به سود حاصل از نوسانات قیمت سهام بسنده نموده، با خروج به‌موقع سرمایه‌ی خود پیش از توقف در مجمع، آن را در زمینه‌های سودده دیگری سرمایه‌گذاری نمایند.
در صورتی خود صاحب کسب‌وکاری هستید یا به سرمایه‌گذاری یا شراکت در کسب‌وکاری علاقه دارید، برای آشنایی بهتر با مفاهیمی چون نحوه‌ی محاسبه‌ی سود و زیان و عوامل مؤثر بر آن از جمله‌ بهای تمام‌شده، سود ناخالص، هزینه‌های غیرعملیاتی، سود غیرعملیاتی و در آخر سود یا زیان خالص می‌توانید از دیگر مقالات مربوط به مبحث سود در سایت آکادمی دانایان استفاده نمایید.

همه چیز درباره EPS سهم و سود TTM در بورس

EPS یا همان سود هر سهم یکی از مواردی است که افراد زیادی درباره آن اشتباه فکر می‌کنند. EPS سود هر سهم بر اساس عملکرد گذشته است و نباید معیاری برای سود آینده‌ی شرکت باشد. این سوء تفاهم باعث شده است که مفهوم نسبت P/E نیز در بین اهالی بازار به درستی درک نشده باشد. در این مقاله سعی کرده‌ایم به طور جامع همه چیز را درباره EPS سهم و سود TTM در بورس بیان کنیم. اگر با این مفهوم آشنا هستید این مقاله را از دست ندهید چرا که احتمالا تصور شما بعد از مطالعه این مقاله به کلی تغییر خواهد کرد.

منظور از سود سهام چیست؟

همان طور که احتمالا میدانید چیزی وجود دارد به نام سود سهام. هر شرکتی بسته به فعالیتی که دارد به صورت مستمر سودی را شناسایی میکند. در انتهای سال مالی این سود بین سهامداران شرکت تقسیم میشود. تا اینجای کار هیچ نقطه ابهامی وجود ندارد. اما از کجا باید سود یک شرکت بورسی را بررسی کنیم؟ نکته ای که باعث سوء تفاهم در بین افراد شده است این مسئله است که گاها مفهوم سود سهام رو با پارامترهایی مثل EPS یا DPS اشتباه می‌گیرند. اینها هر کدام مفهوم جداگانه‌ای دارد. در این مقاله به طور کامل به زبان بسیار ساده همه این مفاهیم را اموزش خواهیم داد.

EPS سهم چیست؟

اگر به تابلوی هر نماد در سایت TSETMC مراجعه کنید پارامتری را مشاهده خواهید کرد با عنوان EPS سهم.
یکی از اشتباهات رایج افراد مبتدی این است که EPS را معادل سود سهم در نظر می‌گیرند. برای روشن شدن مفهوم EPS به مثال زیر توجه کنید.

مثالی برای روشن شدن مفهوم EPS در بورس

برای نمونه در تصویر زیر EPS سهم وخارزم را در تاریخ 15 بهمن ماه 1399 مشاهده می‌کنید. زیر آن نوشته‌ی قرمز رنگی درج شده است با عنوان “EPS بر مبنای سود و زیان 12 ماهه اخیر (TTM) محاسبه شده است. برای اطلاعات بیشتر به کدال مراجعه کنید“. منظور این عبارت چیست؟

قبل از هر چیز اجازه دهید ببینیم سود TTM چیست؟

سود TTM چیست؟

سود TTM یعنی سود محقق شده در 12 ماه اخیر. دقت کنید این سود در 12 ماه اخیر در شرکت محقق شده است. توجه کنید این پارامتر کاری به سال مالی شرکت ندارد که سال مالی شرکت چه تاریخی هست. آن مقدار سودی که در 12 ماه اخیر محقق شده است با عنوان سود TTM شناخته میشود که دقیقا همان EPS سهم است که روی تابلو می‌بینید. بنابراین بخشی از این سود مربوط به سال مالی قبل است.

برای روشن شدن موضوع، تصویر زیر مربوط به اطلاعات تاریخ سال مالی و سود ساخته شده در دوره فعلی سهم وخارزم را مشاهده کنید.

همان طور که می‌بینید وخارزم در دوره 6 ماهه ابتدایی سال مالی خودش توانسته است 119 تومان سود محقق کند ولی سود TTM یا همون EPS سهم 153 تومان است که در تصویر اول نیز در تابلوی سهم درج شده است.

اگر 119 تومان را از 153 تومان کم کنید، به عدد 34 می‌رسید. آن 34 تومان اضافه مربوط به 6 ماهه‌ی انتهایی سال مالی قبل است که به این 119 تومان دوره 6 ماهه امسال اضافه شده است و EPS سهم (یا همان سود TTM یا همان سود 12 ماهه اخیر) 153 تومان شده است و در تابلوی سهم درج گردیده است.

با آمدن هر گزارش فصلی این EPS روی تابلو آپدیت میشود. بنابراین EPS سهم با هر گزارش فصلی که در سایت کدال منتشر می‌شود میتواند کم یا زیاد شود و در نهایت در پایان دوره 12 ماهه هر سال به میزانی میرسد که سود محقق شده در سال مالی اخیر است و سهم با آن مقدار سود به مجمع میرود تا در خصوص میزان تقسیم سود بین سهامداران تصمیم گیری شود.

DPS چیست؟

فرض کنید یک سهمی با 100 تومان سود به ازای هر سهم در پایان سال مالی خودش به مجمع می‌رود و در مجمع تصمیم گرفته میشود 20 تومان از این سود را در بین سهامداران تقسیم کنند و 80 تومان به عنوان سود انباشته در شرکت باقی بماند. آن 20 تومان سود به ازای هر سهم که به سهامداران تعلق می‌گیرد به عنوان سود نقدی یا DPS شناخته میشود.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

جمع بندی در خصوص سود TTM و EPS سهم

تا اینجا گفتیم EPS سهم که روی تابلوی هر نماد در سایت TSETMC درج شده است همان سود TTM است. یعنی سود محقق شده در شرکت به ازای هر سهم در 12 ماهه گذشته. بنابراین بخشی از این سود مربوط به سال مالی گذشته است و این سودی نیست که امسال در پایان سال مالی شرکت شناسایی خواهد کرد.

نکته بسیار مهم: فریب EPS سهم و نسبت P/E را نخورید!

با توجه به آنچه گفته شد، EPS سهم و نسبت P/E سهم که روی تابلوی هر نماد درج شده است میتواند بسیار فریبنده باشد. اگر با نسبت P/E آشنا نیستید به مقاله نسبت P/E در بورس چیست مراجعه کنید.

اما چرا این پارامترها می‌تواند برای افراد مبتدی و تازه کار یک دام بزرگ باشد؟ فرض کنید سهمی در 3 ماهه آخر سال مالی گذشته 200 تومان سود ساخته و در 9 ماهه‌ی امسال صفر تومان سود ساخته است! با این اوصاف EPS سهم روی تابلو 200 تومان است ولی ممکن است قیمت سهم 300 تومان باشد و شما با کمال تعجب ببینید که سهم با P/E حدود 1.5 در حال معامله باشد!! از خودتان می‌پرسید مگر میشود، مگر داریم! بله میشود چراکه مثلا اگر گزارش 12 ماهه سهم در کدال منتشر شود و در 3 ماهه آخر امسال هم این سهم مثلا 10 تومان سود ساخته باشد، در آن صورت یک دفعه EPS روی تابلو آپدیت میشود و به عدد 10 تومان می‌رسد (در 12 ماهه اخیر سهم 10 تومان سود ساخته است) و P/E سهم با قیمت 300 تومان میشود عدد 30!!

بنابراین افراد غیر حرفه‌ای با دیدن P/E پایین یک سهم فورا نتیجه گیری می‌کنند که این سهم با این P/E پایین بسیار جذاب است و هیچ ریسکی ندارد و چشم بسته سهم را می‌خرند با این خیال که بازار در حال اشتباه کردن است! اما بعدها احتمالا متوجه اشتباهشان می‌شوند. این یکی از دام‌ها بزرگ بورس است. از سوی دیگر ممکن است سود یک سهم در سال‌های بعدی قابل تکرار نباشد. در حالت کلی بالا بودن P/E به منزله پر ریسک بودن یک سهم نیست و پایین بودن آن نیز به معنی کم ریسک بودن سهم نیست. در بورس آینده را می‌خرند نه حال را!

در این زمینه بد نیست نگاهی به مقاله فیلتر بورسی برای پیدا کردن سهام با کمترین P/E بیاندازید.آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بورس

پیش بینی EPS قبل از آپدیت شدن آن

همان طور که گفتیم EPS سهم با آمدن هر گزارش فصلی روی تابلو آپدیت میشود. یک تحلیلگر بورس که در حوزه تحلیل بنیادی کار می‌کند باید بتواند قبل از آپدیت شدن EPS آن را پیش بینی کند که این کار تنها با تحلیل بنیادی اطلاعیه‌های مربوط به زیر مجموعه‌ها و اطلاعیه‌های فعالیت ماهانه شرکت که در کدال منتشر میشود امکان پذیر است.

همان طور که افراد ممکن است فریب P/E پایین یک سهم را بخورند، هستند بسیاری که فریب P/E بالای یک سهم را می‌خورند و سهم خود را در قیمت‌های پایین می‌فروشند و یا نمی‌توانند فرصت‌های طلایی بازار را شناسایی کنند چراکه نمی‌توانند سودآوری شرکت در آینده را پیش بینی کنند و درک تحلیلی درستی از این بابت ندارند. این افراد همان‌هایی هستند که اعتقاد دارند بازار تحلیل پذیر نیست!

در این زمینه پیشنهاد میکنیم مقاله یک نمونه تحلیل بنیادی سهام را مشاهده کنید.

نکات تکمیلی درباره دسترسی به اطلاعات سود TTM

اطلاعات مربوط به سود TTM و تاریخ سال مالی و مقدار سود محقق شده در دوره فعلی را می‌توانید در سایت رهاورد مشاده کنید و نیازی به مراجعه به کدال نیست. این سایت کار را برای شما راحت کرده است. نماد مورد نظر خود را سرچ کنید و در پایین صفحه این اطلاعات در دسترس است.

EPS منفی

در بعضی شرکت‌ها در تابلوی نماد، EPS منفی درج شده است که به معنی آن است که این شرکت در 12 ماهه اخیر به آن میزان ضرر شناسایی کرده است.