EPSnews
اخبار/ گزارش و تحلیل بازار سهام (بورس) درسود نیوز/ قیمت برداشت ذهنی معامله گران از ارزش یک سهم است
اثر تسویه کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها، روند گروه خودرو، برجام و نرخ بهره بین بانکی بر بورس
کارشناس بازار سرمایه با اشاره به وضعیت بی‌‌‌‌‌‌رمق بورس با ارزش معاملات بسیار پایین، اثر احتمال تسویه کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها، روند گروه خودرویی، قدرت نفوذ برجام و افزایش نرخ بهره بین بانکی را بر بازار بررسی کرد.
به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، علی عصاری با انتشار مطلبی با عنوان "بازار سهام روی خط بلاتکلیفی" در دنیای اقتصاد اعلام کرد: بازار سرمایه در حال‌حاضر بی‌‌‌‌‌‌رمق با ارزش معاملات بسیار پایین است که این ارزش معاملات، خروج نقدینگی را به‌همراه خواهد داشت. حتی اگر حضور فروشنده‌‌‌‌‌‌ای قوی در بازار مشاهده نشود، برخی از سهامداران براساس نیاز و با هر قیمتی فروشنده هستند که این موضوع، امکان ایجاد فشار فروش را در بازار فراهم می‌کند. این ارزش معاملات پایین در درازمدت موجب خستگی و شکنندگی بازار خواهد شد و احتمال وقوع این شکنندگی و ریزش معنادار در هفتههای آینده وجود دارد.
احتمال تسویه کار‌گزاری‌‌‌‌‌‌ها
شرکتهای کار‌گزاری فعال در بورس در پایان شهریور ماه سال مالی را برگزار می‌کنند و در این مقطع زمانی، صورتهای مالی این شرکتها تهیه می‌شود. بسیاری از نهادهای مالی ترجیح می‌دهند با پایان ارائه گزارش ۶ماهه، اعتبارات را تسویه کنند. رویکرد این نهادها در تسویه اعتبارات در پایان سال‌مالی یا حتی نیم‌سال موجب می‌شود فشار عرضه سهام در پایان شهریورماه مضاعف شود و واکنشی نزولی در بازار شکل گیرد. در شرایط کنونی که بازار پس از یک دوره رکود، فضای به‌نسبت منفی را تجربه می‌کند، احتمال اینکه اواخر شهریور ماه فشار فروش در بازار زیاد شود، بسیار محتمل است.
تاثیر روند خودرو بر بازار
در دو هفته گذشته و روزهای پایانی هفته، حمایت‌های مقطعی و موضعی در گروه خودرو در ساعات پایانی معاملات صورت گرفت. به‌نحوی‌که از ساعت۱۲ به بعد، جریان نقدینگی نامشخص به این گروه تزریق شد که بیشتر به دلیل امیدبخشی اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام به بازار در هفته آینده بود اما در طول هفته نه‌تنها این گروه حرکات مثبتی داشت بلکه باعث تاثیر در دیگر گروه‌های مثبت هم شد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت عزم راسخی برای متعادل نگه‌داشتن بازار وجود دارد اما این جریان نقدینگی و پول هوشمند است که ادامه مسیر را تعیین می‌کند.
کاهش قدرت نفوذ برجام
وزن برجام در بازار سرمایه به حداقل رسیده و انتشار اخبار ضد و نقیض از طرف‌‌‌‌‌‌های برجام، بازار را تا حدودی نسبت به این مسئله بی‌‌‌‌‌‌تفاوت کرده است. کاهش هیجانات سیاسی و تثبیت نرخ دلار در محدوده ۳۰ هزار تومان، موجب کمرنگ‌‌‌‌‌‌شدن تفکرات نوسانی و توجه بیشتر سهامداران به مسائل بنیادی شده است. از سوی دیگر به نتیجه رسیدن برجام و اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام راضی‌شدن دو طرف مقابل، یک فرایند زمانبر خواهد بود و کش و قوس‌‌‌‌‌‌های سیاسی مجددا می‌تواند بازار را فرسوده کند.
افزایش نرخ بهره بین بانکی و نگرانی فعالان بورس
برخی معتقدند نرخ بهره بین‌‌‌‌‌‌‌بانکی، اثر مستقیمی بر بازار سرمایه ندارد و یک نرخ شبانه است و بر پایه پول‌هایی که بانک‌ها به یکدیگر قرض می‌دهند، تعیین می‌شود. تعبیر این گروه این است نرخ بهره بین بانکی، نرخ استقراض بین بانکی است که در مدت کوتاهی تسویه می‌شود اما از آنجا که نرخ سود بین بانکی از مهمترین عوامل ثبات در اقتصاد کلان است، نوسانات شدید آن می‌تواند به بازارها سرایت کند و اثر آن بر بازار سرمایه بصورت مستقیم و غیر مستقیم می‌تواند اعداد زیادی باشد.
در حال‌حاضر با توجه به اینکه سیاست‌های بانک مرکزی درخصوص افزایش نرخ بهره بین بانکی، مثبت است و با توجه به اینکه قرار بر این بود از ۲۰ درصد تجاوز نکند، نگرانی‌هایی را برای فعالان بازار سرمایه رقم زده که به اوج رسیده است. از سوی دیگر افزایش نرخ بهره بین بانکی، بیانگر عدم موفقیت بانک‌ها در جذب نقدینگی است. در چنین شرایطی که نقدینگی جذب بازارهای موازی شده با رشد در این بازارها، تورم موجود تشدید می‌شود.
بازدید کنندگان و علاقمندان وبلاگ سود نیوز epsnews.blogfa.com از این پس می توانند در زمان های عدم سرویس از طریق بلاگفا از وبلاگ دوم این گروه epsnews.blogsky.comدر این مجموعه بازدید کنند. وبلاگ سوم این گروه نیز epsnews.mihanblog.com می باشد. مطالب قابل ارائه وبلاگ عبارت است از: 1- آموزش کاربردی و اثربخش سرمایه گذاری در بازار سهام 2- ارائه اخبار مهم روزانه بازار سهام 3- ارائه اخبار مرتبط با اقتصاد جهانی و اقتصاد داخلی مرتبط با بازار سهام 4- بررسی وضعیت شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرا بورس 5- ارائه اخبار مربوط به سود اعلامی شرکتها و تحلیل آنها 6 -مروری بر شایعات و تیپ شناسی آنها 7- سایر موارد بورسی اطلاعیه رفع مسولیت : این وبلاگ فقط جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان بر اساس مطالب وبلاگ، بخش نظرات و ایمیلهای ارسالی خرید و فروش نفرمایید. در ضمن بخش نظرات ممکن است حاوی مطالب مختلف از افراد با نیات گوناگون باشد، لطفا مراقب معاملات خود در بازار باشید. نخست دانش و دوم تجربه خود را در بازاربالا ببرید و نهایتا در صورت آمادگی کامل با حداقل سرمایه در این بازار مشغول شوید. بدون آموزش و بررسی توسط خودتان وارد هیچ بازاری نشوید. مسولیت سرمایه گذاری با خودتان است، پس خوب بررسی کنید. جمله مهم برای فعالیت در بازار: هـر حـقـیـقــتی در بازار از سـه مـرحـلـه می گـذرد: ابـتـدا، بـه مـسـخره گـرفـتـه مـی شود بـعـد بـه شـدت بـا آن مـخالـفـت مـی شـود و در آخـر، بـه عـنـوان امـری بـدیهـی پـذیـرفـتـه می شـود. محل تشکیل کلاس های آموزشی بورس مدیر وبلاگ: .
کاهش شاخص کل بورس در سایه وضعیت متزلزل برجام/ سقوط ۳۹۰ واحدی
در هفته دوم مهر شاهد فعالیت سه روزه بازار سرمایه بودیم که شاخص کل نسبت به هفته قبل با کاهش ۳۹۰ واحدی همراه شد.
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو-عارفه نورائی: در هفته دوم مهر شاهد فعالیت سه روزه بازار سرمایه بودیم که شاخص کل نسبت به هفته قبل با کاهش ۳۹۰ واحدی همراه شد.
هم چنین در این هفته ارزش کل معاملات ۶ هزار و ۳۳۰ میلیارد ریال به ثبت رسید که نسبت به هفته قبل افت ۵۶ درصدی را به ثبت رساند.
از سویی دیگر حجم کل معاملات با ۲۵۵ هزار و ۱۰۹ دفعه معامله به هزار و ۹۵۸ میلیون سهم رسید که این ۲ متغیر نیز با کاهش مواجه بوده است.
افزون بر این، از عوامل تاثیرگذار بر افت این هفته شاخص می‌توان به بلاتکلیفی سرانجام برجام اشاره کرد که مقرر است تا چند روز آینده ترامپ پای بندی ایران به برجام را تایید کند.
برهمین اساس اولین روز معاملاتی این هفته با کاهش ۳۰۴ واحدی شاخص همراه شد که باعث شد این متغیر به ۸۵ هزار و ۵۱۵ واحد برسد.
از نمادهای تاثیرگذار بر افت شاخص می‌توان به «شتران» با ۴۴.۸۹ درصد و «خساپا» ۴۴.۲۷ درصد کاهش اشاره کرد.
هم چنین در این روز «همراه» تنها نماد مثبت تاثیرگذار با رشد ۵۷.۹۶ درصدی بود که نتوانست اثر چندانی بر شاخص کل داشته باشد.
برهمین اساس، تنها روز مثبت این هفته با رشد ۷۴.۵۱ واحدی همراه بود که شاخص کل را به ۸۵ هزار و ۴۲۹ واحد رساند.
از سویی دیگر برخلاف روز اول روز آخر معاملات، نمادهای زیادی اثر مثبت بر شاخص داشتند، «آپ» با ۲۸.۹۱ درصد و «همراه» با ۲۱.۴ درصد رشد اثرگذارترین بر شاخص کل بودند. همچنین «تاپیکو» با ۱۶.۳۳ درصد بیشترین اثر منفی را به ثبت رسانده که به تنهایی نتوانست شاخص کل را منفی کند.
بر همین اساس، حسین اسدی نیا کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو در خصوص وضعیت بورس در هفته پیش رو اذعان داشت: شرایط بازار سرمایه در حال حاضر به وضعیت برجام وابسته است و اطلاعات خاصی را نمی‌شود از آن استخراج کرد.
وی ادامه داد: مهمترین فاکتوری که در حال حاضر بر رفتار معامله گران تاثیرگذار خواهد بود تایید پایبندی ایران به برجام توسط ترامپ است. این در حالی است که گزارش شرکتها خوب و مناسب بوده و اوضاع بازار در مجموع خوب و مطلوب است. اما این بلاتکلیفی که توسط ترامپ راه افتاده احتیاط را در بازار بورس افزایش می‌دهد.
کارشناس بازار سرمایه گفت: من به شخصه فکر می‌کنم این بازی ادامه دارد؛ بنابراین فکر نمی‌کنم این اتفاق‌های مثبتی که در بازار وجود دارد اثرگذار باشد و شرایط بازار تحت تاثیر بازی جدید آقای ترامپ واقع خواهد شد.
اسدی نیا افزود: این اتفاق‌ها در شرایطی است که به طور کلی گزارش‌های ۶ ماهه شرکتها که احتمالا از نیمه مهر تا آخر این ماه کم کم منتشر شده و روی کدال می‌رود قطعا گزارش‌های خوبی خواهند بود و همچنین خود بازار به خودی خود بسیار مطلوب است؛ به طوری که قیمت‌های جهانی در سطح مناسبی هستند، روی بالای ۳۲۰۰ دلار تثبیت شده، قیمت مس بیش از ۶۵۰۰ دلار تثبیت شده، قیمت نفت تقریبا بالای ۵۰ دلار قرار دارد، قیمت مواد پتروشیمی، پالایشگاهی، محصولات نفتی، فلزی و معدنی نیز اوضاع خوبی دارند.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که بازار به حوادث پیرامون برجام واکنش نشان می‌دهد.
کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: اگر بازی آمریکایی‌ها بازی‌ای باشد که تمام شود و مشکلی ایجاد نکند بازار احتیاط را کنار خواهد گذاشت و روند صعودی را طی خواهد کرد. ولی احتمالا طبق شواهد موجود ترامپ بازی جدیدی را برای برجام ایجاد کرده که حتی آقای ظریف هم به آن اذعان داشتند و گفتند متاسفانه در حال ورود به مرحله قبل از برجام هستیم و اگر این موضوع ادامه دار باشد شرایط مطلوبی برای بازار سرمایه نخواهد بود و این در حالی است که شرایط داخلی مطلوب است و وزیر اقتصاد هم در خصوص سود بانکی نظر قاطع خود را در مورد کاهش ۱۰ درصدی آن اعلام کرده که این موضوع نیز به نفع بورس است.
وی در پایان افزود: پس از هر جهت که به آن نگاه می‌کنیم اتفاقات به نفع بورس است به جز این یک مورد که به عنوان بزرگترین عامل منفی وجود دارد. این یک مورد هم به گونه‌ای است که با شخصی طرف هستیم که غیرقابل پیش بینی است و کسی حرکات او را نمی‌تواند تحلیل کند پس بازار بورس همین یک تحول منفی را در پیش دارد و دیگر تحولات مثبت است.
استراتژی بازار سرمایه در صورت خروج احتمالی آمریکا از برجام
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: با توجه به توان بالای سودآوری بازار سرمایه، درباره پیامدهای خروج احتمالی آمریکا از توافق هسته ای برجام نگرانی خاصی نداریم.
به گزارش «کالاخبر» به نقل از ایرنا، شاپور محمدی در حاشیه گشایش نخستین مرکز مشاوره سرمایه گذاری بورس گفت: در صورتی که سرمایه گذاران پس از خروج احتمالی آمریکا از برجام به کمک نیاز داشته باشند، صندوق تثبیت بازار سرمایه مطابق ماده ۲۸ قانون رفع موانع تولید از بازار حمایت می کند .
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: افرادی که به صورت استراتژیک در بازار حضور دارند، افق سرمایه گذاری بلندمدت دارند و بنابراین جای هیچ نگرانی نیست .
محمدی تصریح کرد: وظیفه همه، بیان واقعیت های اقتصادی است و واقعیت این است که اقتصاد ما قوی تر از گذشته و سودآوری شرکت ها نیز نسبت به سال های پیش بیشتر شده است .
سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار ابراز امیدواری کرد در هر شرایط مرتبط با برجام، بازار سرمایه مسیر بلندمدت خود را دنبال کند و شاهد تنوع بخشی در فعالیت های بورس باشیم .
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار یادآوری کرد: وقتی ترامپ رییس جمهوری آمریکا شد، در مصاحبه ای اعلام کردم تاثیر حضور وی بر بازارها بلندمدت نخواهد بود و دیدیم که در ادامه، بازار رشد زیادی را تجربه کرد .
وی تاکید کرد در بازار سرمایه، توان سودآوری شرکت ها تعیین می کند در بلندمدت به چه سمت و سویی می روند اما تاثیر حرکت هایی مثل خروج آمریکا از برجام کوتاه مدت است .
صندوق های تثبیت بازار و توسعه بازار آماده است
دبیر شورایعالی بورس گفت: اگر در پی تصمیم آمریکا برای خروج از برجام تاثیر محدودی نیز اتفاق بیفتد، با تحلیل منطقی به مصاف آن می رویم و اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام فراموش نمی کنیم نظیر چنین مسائلی در گذشته نیز اتفاق افتاده و کشور توانسته است روابط بین المللی خود را حفظ کند .
وی درباره سکون این روزهای بازار و بلاتکلیفی برخی فعالان اقتصادی یادآوری کرد: بازار همواره با تصحیح هایی همراه است و وقتی مدتی را با رشد سپری می کند، ممکن است تصحیح هایی در قیمت ها صورت پذیرد .
این تصحیح ها ممکن است به دلایل سیاسی، اقتصادی و حتی شرکتی باشد و چنین مسائلی طبیعی و در چارچوب مکانیسم بازار است اما اگر جایی نگرانی بی دلیلی به وجود آید، آنگاه صندوق تثبیت بازار و صندوق توسعه بازار وارد عمل می شوند.
محمدی اضافه کرد: هر جا احساس شود عده ای اخباری را بیش از اندازه مهم جلوه داده اند یا قصد دارند سهام خوب را از دست دیگران خارج کنند، صندوق های یاد شده وظایف نظارتی و حمایتی خود را انجام می دهند .
سخنگوی سازمان بورس در پاسخ به پرسشی درباره وجود ۲ نرخ برای دلار در بورس کالا، تصریح کرد: ملاک عمل بورس دلار ۴۲۰۰ تومانی است و سیاست دولت در بازارها باید رعایت شود .
دکتر محمدی تاکید کرد نوسان های مقطعی در بازار ممکن است متاثر از قیمت کالا در بازارهای بین المللی، هزینه حمل و نقل، کم یا زیاد شدن عرضه و تقاضا و غیره باشد .
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره شرکت های خارجی حاضر در بورس ایران، گفت: در قانون، چگونگی حمایت از سرمایه گذاران خارجی، تخصیص ارز برای آنها، چگونگی افزایش سرمایه آنان و غیره مشخص شده است و اطمینان می دهیم حتی در صورت خروج آمریکا از برجام، کنار سرمایه گذاران خارجی می ایستیم .
ایران و اقتصاد پس از برجام
پس از اجرای برجام، تا چه اندازه فضا برای سرمایه‌گذاری در ایران فراهم شده، و آیا اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام در شرایط کنونی بازار ایران جذابیتی برای سرمایه‌گذاران خارجی دارد؟ علیا مبیض به پرسش‌های رادیو فردا در این زمینه پاسخ داده است:
ما در زمان سالگرد دستیابی ایران و گروه پنج به علاوه یک به توافق اتمی صحبت می‌کنیم. آیا به نظر شما در پی این توافق، ما شاهد تغییری در اقتصاد جهانی هستیم؟
علیا مبیض
علیا مبیض مدیر تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقا در بانک بارکلیز در لندن است. او پیشتر حدود شش سال اقتصاددان ارشد در بانک جهانی و همچنین مشاور وزیر اقتصاد لبنان بوده است.
برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) بین ایران و گروه پنج به علاوه یک، به نتایج مستقیم و غیرمستقیم در سطح داخلی ایران، سطح منطقه و همچنین از لحاظ جهانی منجر شد. من به این سه حوزه به صورت جداگانه می پردازم.
اول در سطح داخلی ایران که باید ببینیم اجرای توافق اتمی، که رفع جزیی از تحریم‌های آمریکا، تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا را در پی داشت، موجب شد تا ما شاهد پیشرفت نسبی در ورود منابع به اقتصاد ایران باشیم. میزان صادرات نفت به دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسید که این دو برابر میزانی است که پیش از به اجرا در آمدن توافق اتمی بود. ایران همچنین به صورت تدریجی می‌تواند به دارایی‌های بلوکه‌شده‌اش که ارزشی چند میلیاردی دارد، دسترسی پیدا کند. این کشور همچنین توانست بار دیگر به سیستم مالی سوییفت وصل شود که اجازه می‌دهد مبادلات مالی و تجاری بین ایران و سایر کشورهای دنیا انجام شود، اگر چه که محدودیت‌هایی تحریمی باقی مانده است.
در حوزه اقتصاد کلان، نرخ تورم به رقم تاریخی ۷ درصد رسید که سه سال پیش این نرخ ۴۵ درصد بود و بنا بر اعلام رئیس بانک مرکزی برنامه این است که این نرخ تک‌رقمی باقی بماند. همچنین نرخ ارز با ثبات شده، و برخی اصلاحات کلیدی اجرا شده نوعی ثبات بر واحد پولی اعمال کرده است. این باید به افزایش نرخ رشد ایران کمک کند و آن را در سال جاری (۲۰۱۶) به بیش از چهار درصد برساند و با پیشرفت در زمینه تقاضای داخلی و خارجی و افزایش سرمایه‌گذاری، این نرخ باید در سال آینده نیز رو به افزایش باشد و احتمالاً به چهار و هشت دهم درصد برسد. اینها پیشرفت‌های مهمی است اگر چه که مسایلی چون قیمت پایین نفت و تحریم‌های باقی مانده، هنوز چالش‌هایی را برای این اقتصاد ایجاد می‌کنند.
دستاوردهای اقتصادی ایران در پی رفع تحریم‌ها همچنان محدود است چرا که تحریم‌های اولیه آمریکا هنوز اعمال می‌شود و همچنان عواملی ساختاری که مدت‌هاست بر فضای تجاری ایران سایه افکنده، وجود دارند. ما پیش‌بینی می‌کنیم که بیشتر تلاشهای دولت ایران متمرکز بر پرداختن به این موانع در همکاری با شرکایش باشد.
بعد دومی که توافق اتمی بر آن تأثیر داشته، نقش بسزای آن بر ساز و کارهای اخیر بازار جهانی نفت است، که در نتیجه آن تأثیراتی بر اقتصادهای منطقه و جامعه جهانی داشته است. هم اکنون میزان تولید نفت خام ایران حدود سه میلیون و ششصد هزار بشکه در روز است و صادرات نیز رو به افزایش است. اینکه ایران سریع‌تر از آنچه که بازار پیش‌بینی می‌کرد تولید و صادرات خود را افزایش داده، تأثیری اساسی بر توازن در میزان تقاضا و اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام عرضه داشته و در نتیجه بر قیمت نفت و بازار مالی بینالمللی هم مؤثر بوده است. بعد از آنکه اشباع عرضه در پایان سال گذشته و اوایل سال جاری، قیمت‌ها را در بازار کاهش داد، افزایش صادرات ایران به صورت جزیی ضررهایی که از میزان عرضه از سوی مثلاً نیجریه و کانادا وارد شده بود را جبران کرد و به نوعی از میزان تغییرات در قیمت‌ها که در ماه‌های اخیر شاهد بودیم، کاست.
و سومین مسئله خطرهای ژئوپلتیکی است که حال با دستیابی به توافق اتمی، و جلوگیری از یک جنگ تمام عیار در خاورمیانه، از آن کاسته شده است. این مسئله برای چشم‌انداز اقتصادی منطقه و همچنین قیمت نفت مهم است اگرچه که این هم درست است که تنش‌های این منطقه همچنان پابرجاست و بر پیشرفت اقتصادی سایه افکنده است. اما تلاشهای جامعه بینالمللی برای حل درگیری‌ها در سوریه و یمن، و جلوگیری از تنش‌های قومی در نقاط دیگر با ترغیب عربستان سعودی و ایران به گفتگو، باید به کاهش میزان خطر و تهدیدات کمک کند.
خانم مبید، شما به چالش‌های باقیمانده ایران اشاره کردید، به نظرتان تحریم‌های اولیه آمریکا، تا چه حد سرمایه‌گذاران را از فکر کردن به بازار ایران باز می‌دارد؟
تحریم‌های اولیه آمریکا که باقی مانده‌اند یکی از عواملی است که بر چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در ایران سایه افکنده و سرمایه‌گذاران را از فکر کردن به بازار ایران باز می‌دارد.
این تحریم‌های اولیه همچنان نهادهای مالی آمریکا را از انجام مبادلات دلاری با دولت ایران باز می‌دارد و اجازه نمی‌دهد نهادهای بازرگانی آمریکایی با نهادهایی که دولت ایران مالک آنهاست یا کنترل آن را در اختیار دارد، تجارت کنند. در زمینه نهادهای غیرآمریکایی، اگرچه که تحت برجام، فعالیت‌های متعددی آزاد است، اما محدودیت‌های مهمی باقی مانده‌اند.
از آنجا که تعداد زیادی از مقام‌های ایرانی و سایر شخصیت‌های حقوقی و نهادها همچنان در فهرست ممنوعیت‌های آمریکا و اتحادیه اروپا (و همچنین بریتانیا) هستند، نهادهای مالی غیرآمریکایی، در خطر هستند. این خطر زمانی است که شرکتها برای اطمینان، درباره افرادی که با آنها مبادله می‌کنند یا نفعی از این تجارت می‌برند، مطالعات دقیق انجام ندهند. این مسئله هزینه تجارت با ایران را در مقایسه با سایر کشورها افزایش می‌دهد.
مضاف بر این، رویکرد و اهداف متفاوت اتحادیه اروپا و آمریکا، در زمینه تحریم‌های اولیه باقی مانده، که از تجارت نهادها و افراد آمریکایی به صورت مستقیم و غیرمستقیم با ایران جلوگیری می‌کند و این به نامطمئنی در زمینه تجارت‌های بالقوه با ایران افزوده است.
یک موضوع مرتبط که بر مبادلات سرمایه‌گذاران با نظام بانکی ایران تأثیرگذار است، نگرانی درباره چارچوب‌های قانونی ایران در زمینه مبارزه با پولشویی و مبارزه با حمایت‌های مالی از تررویسم است.
موضوع دیگر برای سرمایه‌گذاران امکان بازگشت تحریم‌ها یا «اسنپ بک» است که ممکن است تحت شرایطی اگر ایران برجام را نقض کند یا بر آن پایبند نباشد، رخ دهد. اگرچه که این یک سناریوی فرضی است اما در ذهن سرمایه‌گذاران است و شاید احتیاج به مدتی زمان دارد تا سرمایه‌گذاران خارجی یاد بگیرند که خود را با این گونه عدم اطمینان تطبیق دهند.
با وجود همه اینها، برخی سرمایه‌گذاران همچنین نگران چارچوب‌هایی قانونی و نظارتی هستند که بر تجارت در ایران ناظر است. اگر رتبه‌بندی‌های ایران در ارزیابی‌های بینالمللی را ببینیم، از جمله رتبه‌بندی بانک جهانی در زمینه میزان سهولت تجارت و شاخص رقابتی بودن که فروم جهانی اقتصاد منتشر می‌کند، فضای تجاری در ایران به نظر محدود باقی مانده است. اگرچه اخیرا پیشرفت‌هایی ثبت شده است، اما همچنان مسایلی چون نبود شفافیت و نظارت ضعیف بر شرکتها از جمله مسایل مشکل‌آفرین باقی مانده‌اند.
شما مدیر تحقیقات اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام در حوزه خاورمیانه در بانک بارکلیز هستید. با تمام این اوضاف آیا به نظرتان همچنان امکان دارد که با توجه وضعیت کنونی در خاورمیانه، بازار ایران، جذابیتی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد؟
ایران دومین اقتصاد بزرگ خاورمیانه و پرجمعیت‌ترین کشور این منطقه است. اندازه خالص بازارش، میزان بالای نیروی کار جوان و ماهر، چارچوب اقتصادی متنوع، بخش مستحکم صنعتی، و فراوانی ثروت معادن در این کشور، همه جذاب است و به ترغیب سرمایه‌گذاران کمک می‌کند. ممکن است که کسی بازار امروزِ ایران را با ترکیه سالها پیش مقایسه کند، که البته باید منابع عظیم نفتی و میانگین دستمزد پایین‌تر را هم به آن اضافه کرد.
علاوه بر این تلاشهای مداوم دولت ایران برای پیشبرد تلفیق در کشورهای آسیایی در حوزه تجارت و سرمایه‌گذاری نیز به جذابیت‌های این کشور برای تبدیل آن به یک مقصد سرمایه‌گذاری اضافه می‌کند، خصوصاً اگر برخی از توافق‌هایی که درباره آن مذاکراتی در حال انجام است به نتیجه برسد؛ حال چه با پاکستان، هند، اندونزی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا یا ژاپن باشد.
با این وجود و علیرغم بلاتکلیفی در زمینه رفع تحریم‌ها، عواملی ساختاری وجود دارند که برای مدتی طولانی به عنوان موانع سرمایه‌گذاری خصوصی بوده‌اند و در نتیجه مانع فضای رقابتی هستند و ایران را در موقعیتی قرار داده که نسبت به سایر بازارهای نوظهور و کشورهای منطقه در موقعیت نامساعدتری باشد.
این موارد عبارتند از فضای بازرگانی در ایران که بسیار پایین‌تر از سایر کشورهای همسایه و اقتصادهای نوظهور است. در شاخص انجام تجارتِ بانک جهانی در سال جاری، ایران در رده صد و هجدهم در میان ۱۸۹ کشور بود. همچنین بزرگی بیش از حد بخش دولتی و نیمه دولتی دیگر مسئله است. بخش دولتی بر اقتصاد ایران تسلط دارد. علاوه بر این در بسیاری از صنایع اصلی، مرز بین بخش دولتی و خصوصی آنچنان مشخص نیست. این در زمینه برخی از حوزه‌های مرتبط با مسایل زیرساختی نیز صدق می‌کند.
مشکل دیگر ایران این است که از لحاظ زیرساخت‌ها نسبت به سایر بازارهای نوظهور کم کار است و تحت سلطه نهادهای دولتی است. فروم جهانی اقتصاد می‌گوید کیفیت کلی زیرساخت‌ها در ایران تنها ۴ است که از همسایگانش عقب‌تر است. این کشور همچنین در شاخص عملکرد لجستیکی جایگاه بالایی ندارد، و نسبت به اقتصادهای نوظهور عقب‌تر است. کمبود رقابت و کیفیت نظارتی ضعیف می‌تواند سرعت رشد و مدرنیزه شدن را کاهش دهد. نظام مالی ایران سرمایه چندانی ندارد و از کیفیت ضعیف اموال رنج می‌برد.
دولت ایران برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای رسیدگی به این جوانب اساسی فضای تجارت در ایران دارد تا بتواند به پتانسیل‌هایش برسد و سطح سرمایه‌گذاری‌ها را بالا ببرد، مسائلی که این کشور به شدت نیازمند آن است تا بتواند تولید اشتغال کند و کیفیت خدمات اجتماعی و زیربنایی را بالا ببرد. تسریع اجرای اصلاحات برای اینکه ایران بتواند به یک فضای رقابتی تبدیل شود ضروری است.
در هفتههای اخیر برخی بر این موضوع تأکید کرده‌اند که چالش‌های ایران برای بازگشت به اقتصاد جهانی، به دلیل مشکلات نظام مالی ایران است. آیا به نظرتان اینچنین است و اگر اینطور است ایران چگونه می‌تواند با این چالش‌ها مقابله کند؟
نظام مالی و بانکی ایران با چالش‌های متعددی روبه‌روست که اگر به آنها رسیدگی نشود می‌تواند موانعی جدی باشد برای احیای رشد اقتصادی در ایران، در سطحی که بالقوه پس از توافق اتمی منتظر آن بود.
همانطور که خود مقام‌های ایرانی گفته‌اند سرعت کم رشد و سیاست‌های پیشین در زمینه وام و همچنین شوک‌های متعدد خارجی موجب شد که بانک‌ها به شدت با کمبود سرمایه و کاهش کیفیت مالی روبه‌رو شوند. بنا بر اطلاعات موجود، از صندوق بینالمللی پول و دولت ایران نسبت کفایت سرمایه برای بیشتر بانک‌ها فقط هشت درصد است که در کشورهای همسایه رقمی بین ۱۲ تا ۱۹ درصد است، و وام‌های غیرجاری (NPL) در مجموع، حدود ۱۷ درصد از وام‌ها را شامل می‌شود که در مقایسه با کشورهای همسایه که نرخی عموماً تک‌رقمی در این زمینه دارند، بسیار بالاست. این وضعیت از توانایی بانک‌ها برای ارائه فاینانس برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ پس از توافق اتمی، می‌کاهد.
از اینها مهم‌تر، آقای ولی‌الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی ایران، (آن طور که روزنامه فایننشیال تایمز گزارش داده) گفته است که بانک‌های ایران به روز نیستند و میراث‌دار «مدیریت ضعیف و نظارت ناکافی» هستند. او خواستار اعمال نظارت‌های بانکی در راستای استانداردهای جهانی شد تا اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام بتوانند رابطه خارجی و سرمایه‌گذاری در بازار ایران را احیا کنند. یکی از این نظارت‌های کلیدی، آن چیزی است که صندوق بینالمللی پول آن را ترغیب می‌کند، و آن «چارچوب مقابله با پولشویی و مبارزه با حمایت مالی از تروریسم» (AML/CTF) است که تلفیق دوباره نظارت‌های مالی داخلی در اقتصاد جهانی را تسهیل می‌کند، از هزینه مبادلات می‌کاهد و گستردگی بخش غیررسمی را کاهش می‌دهد.
از همین رو ایران احتیاج داد که به کار بر روی مدرنیزه کردن چارچوب‌های قانونی و نظارتی خود که حاکم بر حوزه مالی‌اش است ادامه دهد و آن را با ملزومات بینالمللی در زمینه AML/CTFهماهنگ کند. به موازات آن، تلاشهای در جریان بانک مرکزی برای بهبود وضعیت مختل شده ترازنامه‌ها، بازسازی ساختار بانک‌ها و تزریق دوباره سرمایه به برخی از آنها و همچنین تقویت توانایی نظارتی بانک مرکزی، همگی اقداماتی است که در جهت صحیحی قرار دارند.
سؤال آخرم از شما درباره بازار نفت است. به نظرتان تا چه نابسامانی این بازار و چالش‌های آن با رقابت‌های سیاسی در خاورمیانه در ارتباط است؟
بی‌ثباتی کنونی در بازار نفت اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام نشئت گرفته از مسائل متعددی است که از آن جمله سازو کارهای عرضه و تقاضا و همچنین مسائل ژئوپلتیک است. محدود کردن موازنات، کاهش تولید کشورهایی که عضو اوپک نیستند، و تحولات ژئوپلتیک همه از جمله مسایلی بوده اند که به وضعیت کنونی که ما در زمینه قیمت نفت شاهد هستیم، انجامیده است.
در زمینه بنیان‌ها، پیش‌بینی‌های ما از نمودار بازار سهام در سال آینده میلادی، پرشیب‌تر است و پیش‌بینی می‌شود تولیدکنندگان اصلی نفت که عضو اوپک نیستند مانند کانادا، مکزیک و برزیل، تولید خود را سریع‌تر از انتظار کاهش دهند. موضوع دوم غیرقابل پیش‌بینی، تولید نکردن‌های برنامه‌ریزی نشده است. برخی از این مسایل از درگیری‌های ژئوپلتیک نشئت می‌گیرد، و برخی دیگر به دلیل این است که کشورهای تولیدکننده نفت و شرکتهای ملی نفت‌شان از قیمت پایین نفت رنج می‌برند. و سوم اینکه تنظیم میزان عرضه خارج از آمریکای شمالی بسیار سریع در حال انجام است و در آنجا کاهش پیدا کردن هزینه سرمایه‌ای و فعالیت‌های حفاری به سرعت گرفتن نرخ رکود انجامیده است.
رقابت‌های ژئواکونومیک و ژئوپلتیک در خاورمیانه هم بر این مسایل افزوده و موجب شده است که سطح بی‌ثباتی افزایش یابد که تنظیم میزان عرضه را یا به تأخیر می‌اندازد یا سرعت می‌بخشد. به هر حال تنش در میان تولیدکنندگان اوپک همچنان زیاد است که خصوصاً در نشست ماه آوریل اعضای اوپک با کشورهای خارج از اوپک در دوحه قطر شاهد بودیم. با این وجود تلاش‌هایی هم برای بهبود این روابط مشکل‌دار انجام شده که در نشست اخیر اوپک در وین دیدیم. وزیر نفت عربستان سعودی گفت « باید تمرکز را بر حوزه‌هایی که توافق نظر داریم معطوف کنیم و کمتر نگران اختلاف‌ها باشیم». وزیر نفت ایران هم گفت اگر سهمیه‌ها عادلانه باشد و حقوق ایران برای بازگشت به بازار جهانی در دوران پساتحریم را در نظر بگیرند این کشور برای همکاری با اعضای اوپک آمادگی دارد.
این به ما می‌گوید که در کوتاه‌مدت نه ایران و نه عربستان سعودی رویکرد حداکثری برای درآمد نفتی را تغییر نخواهند داد اما متمرکز بر پایداری سطح تولید و افزایش سهم‌شان از بازار خواهند بود و این هدف استراتژیکی است که برای خود تعیین کرده‌اند. این اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام هدف همچنین نتیجه شرایط اقتصادی داخلی این کشورها و نیاز به حفظ سطح حداقلی هزینه‌ها برای حمایت از رشد در حین جلوگیری از کاهش شدید سرمایه‌های دولتی است. اینگونه سازوکارها تا مدتی در آینده پابرجا خواهند بود.
هانا کاویانی
هانا کاویانی، از سال ۱۳۸۶ با رادیو فردا به عنوان خبرنگار و گزارشگر همکاری می‌کند. او در این مدت تحولات سیاسی و دیپلماتیک از جمله فراز و فرودهای مرتبط با پرونده هسته‌ای ایران، و مذاکرات منتهی به توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی را از نزدیک دنبال کرده است.
اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام
به گزارش پایگاه خبری«عصرخودرو» به نقل از اقتصادنیوز، خودروساز‌ها در حالی به استقبال برجام می‌روند که به نظر می‌رسد در بازار سرمایه وضعیت چندان مناسبی ندارند.
رکود و تورم
رکود کشور پس از سال 90 تا به امروز برای صنعت کشور بسیار آزار‌دهنده بوده است. رکود کشور از سال 91 شروع شد و این موضوع وضعیت به مراتب سختی برای خودروسازان ایجاد کرد. این رکود خود به تنهایی معضل اصلی نبوده است و معضل اصلی وقتی مطرح می‌شود که با پدیده تورم همراه می‌شود. پدیده رکود تورمی خودروسازان کشور را از دو کانال تهدید کرده است. کاهش قدرت خرید عمومی به عنوان مهمترین عامل و افزایش هزینه‌های تولیدی را می‌توان به عنوان عامل دیگر مطرح کرد. نمودار زیر میزان تولیدات کل خودرو کشور(شامل سواری-وانت- اتوبوس و مینی بوس-کشنده) را بر اساس آمار انجمن خودروسازان نشان می‌دهد.
این روند نیز کاهش تولید و فروش خودروساز‌ها پس از رکود ایجاد شده و تورم سال 91 را نشان می‌دهد. این کاهش پس از سال 92 به‌دلیل کنترل تورم متوقف شده و سال 93 روند صعودی به خود گرفته است. سال 94 با تعمیق رکود کشور این موضوع قدری تغییر کرد. جنجال‌های کمپین تحریم خودرو صفر جنجال‌هایی به دنبال داشت و نتیجه آن را در صورتهای مالی شش ماهه خودرو ساز‌ها تقریبا می‌توان جست‌وجو کرد.
بنابر آخرین گزارش صورت مالی خودروسازان، میانگین سود این گروه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 97 درصد کاهش داشته است. این کاهش شدید به تناسب رکود ایجاد شده در سطح کشور بوده است. پس از انتشار جزییات بسته خروج از رکود و حواشی آن، زمزمه‌هایی از اعطای وام 25 ملیونی برای خرید خودرو به میان آمده است. طبق سخنان ریاست کل بانک مرکزی، این وام توسط بانک‌های شریک خودروساز‌ها اهدا خواهد شد. این وام می‌تواند به خودروسازان کمک کند، زیرا طبق نظریات کارشناسان اقصادی در حوزه کالا‌های با دوام، جامعه به منظور بهبود استهلاک خود مجبور به تجدید کالا‌های بادوام از جمله خودرو است و این وام می‌تواند به تسریع این موضوع کمک کند. با این حال، رونق کامل خودرو ساز‌ها در گرو افزایش درآمد ملی و به خصوص سطوح درآمدی متوسط در جامعه است و این نیز پس از برجام بر اساس پیش‌بینی‌ها افزایش خواهد یافت.
بررسی این موضوع نیازمند بازه قبل از افزایش نرخ ارز و پس از آست. تغییرات این موضوع در صورتهای مالی سال 90 و 91 بررسی می‌شود. دلیل این بررسی افزایش سرکش نرخ ارز در سال 91 و سال 90 نیز سال ثبات ارزی برای خودروسازان کشور بوده است. طبق صورتهای مالی شرکت ایران‌خودرو در سال 90، 9156 ملیارد تومان بهای تمام شده کالا‌های فروش رفته این خودروساز بوده است که اگر بر روی این رقم تعداد تولید این خودروساز تقسیم شود و در صورت اعمال تعدیلاتی در زمینه هزینه‌ها، رقم 11 میلیون و 200 هزار ریال به ازای هر واحد از خانواده‌های مختلف خودرویی به دست خواهد آمد.
در سال 91 نیز هزینه تمام شده کالای فروش رفته ایران خودرو 6737 میلیارد تومان بوده است. در صورت اعمال تعدیلات هزینه‌ای و تقسیم بر تعداد خودرو در آن سال، رقم 16 میلیون و 200 هزار ریال به ازای هر واحد از محصولات این شرکت به صورت میانگین به دست خواهد آمد.
تفاوت این دو قیمت بازه تاثیر نرخ ارزی در حدود 25 تا45 درصد به ازای هر خودرو را نشان می‌دهد. این رقم بیانگر این موضوع است که ارزبری خودرو در حالت متوسط و در صورت کم کردن هزینه‌های نامرتبط با ارز، در حدود 50 درصد است.
در مورد خودروسازی سایپا هم این مورد تا حدودی بسیار زیادی صادق است. بنابر گزارش‌های صورتهای مالی سال 90 این شرکت، در بازه بین 30 تا 50 درصد اثر بلاتکلیفی برجام بر بازار سهام به طور میانگین قرار داشته که باز هم کمتر از 50 درصد است. این در حالی است که ریو و زانتیا در آن سالها در خط تولید قرار داشته که ارز بری بالاتری را در داشته‌اند.
این ارزبری بالا (در حدود 40 درصد) تصریح کنندگی این موضوع است که در صورت کاهش ارزش دلار، هزینه‌های این شرکتها به صورت قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت.
شراکت با خودروساز‌های جهانی
شراکت با خودروساز‌های جهانی از مسائل مهم خودروساز‌ها در سال جاری است. در سال 91 و با خروج شرکا قبلی خودروسازان، بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای خودروسازان متوقف شده و تامین قطعات آنها نیز بر اساس تحریم‌ها دچار مشکل جدی شد. حال شرکا پس از برجام از دو کانال می‌توانند به تقویت خودروساز‌ها بپردازند. طبق مقایسه گزارش‌های صورتهای مالی خودروسازان مطرح کشور در بین سال‌های 89 تا 93، نقصان سبد خودرویی کشور پس از سال 91 چه از ناحیه خودرو‌های ارزان قیمت تر(پژو، روآ و ریو) و چه از ناحیه خودرو‌ها گران‌قیمت‌تر(زانتیا-ماکسیما) باعث جذب خریداران بازار به سمت برند‌های دیگر وارادتی شده است. محصولات متنوع شرکای خارجی در این زمینه می‌تواند پاسخ‌گو باشد و بازارهای خارجی و داخلی را تامین کند.
از طرفی دیگر، رفع تحریم‌ها برقراری ارتباط با خودروسازان جهانی را تسهیل کرده و موانع خودروسازان در زمینه واردات قطعات و نقل و انتقلات مالی را رفع خواهد کرد.
خودرو در بازار سرمایه قبل و بعد از تحریم
به گزارش اقتصادنیوز، خودرویی‌ها بنابر شاخص صنعت خودروسازی، قبل از اجرای تحریم‌های خودرویی و در آخر سال 90روند نزولی خود را آغازه کرده بودند. بدون شک نوسانات نرخ ارز سود خودروسازان را در سال 91 تحت تاثیر قرار داده و آمار‌ها و گزارشات‌های صورت مالی شرکتها که در بالا به آن اشاره شد نیز، این موضوع را تایید می‌نماید.
دیدگاه شما