موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی

معاملات فروش استقراضی تا پایان سال عملیاتی می‌شود

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار مهم‌ترین چالش جدی سازمان بورس طی ۳۰ ماه گذشته را قیمت‌گذاری دستوری عنوان کرد و گفت:

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار مهم‌ترین چالش جدی سازمان بورس طی ۳۰ ماه گذشته را قیمت‌گذاری دستوری عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه رسالت نهاد ناظر حمایت از حقوق سهامداران و ایجاد بازاری شفاف برای سرمایه‌گذاری است، سازمان بورس و اوراق بهادار اعتراض خود را نسبت به این تصمیم منعکس کرد. خوشبختانه با تدبیر مناسب از سوی رییس‌جمهور، معاون اول رییس‌جمهور و وزیر اقتصاد، سقف قیمت‌ها در بورس کالا برداشته و مشکلات در این زمینه تا حد زیادی حل و فصل شد.

شاپور محمدی در گفت‌وگو با سنا اظهار کرد: طی ۳۰ ماه اخیر چالش‌های دیگری حول و حوش بازار سرمایه وجود داشت که با همکاری دولت و فعالان بازار آثار آن به حداقل کاهش یافت. یکی از این موارد، پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا بود که تنها یک روز بر روند بورس تهران اثر منفی به جای گذاشت. با توجه به بنیان‌های بسیار قوی بورس تهران و بازار سرمایه تاثیر این موضوع به سرعت از بین رفت و شاهد روند عادی طی روزهای بعد بودیم.

عضو شورای عالی بورس دومین مورد را انتخابات ریاست‌جمهوری در کشورمان بیان کرد و افزود: تحولات سیاسی همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری در کشورمان از دیگر رخدادهای مهم این دوره بود.دبیر شورای عالی بورس، به برنامه‌های آتی اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه‌هایی که سازمان در تلاش است آن را اجرایی کند، بحث معاملات فروش استقراضی (Short selling) است. سازمان در نظر دارد تا انتهای سال ۹۷ این معاملات را عملیاتی کند. از سوی دیگر بحث لایحه ارتقاء نظام بازار سرمایه کشور مطرح است که به وزیر امور اقتصادی و دارایی ارسال شده است. در نهایت و در صورت موافقت وزیر محترم این لایحه به مجلس فرستاده می‌شود.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، توسعه سامانه معاملات را برنامه بعدی عنوان کرد و گفت: سازمان بورس در تلاش است با همکاری و همیاری دانشگاه‌ها و شرکت‌های فعال در حوزه IT و ICT یک سامانه معاملات سهام و مشتقه عمومی را در کشور به وجود آورد. اجرای چنین طرحی یک تجربه جدید به شمار می‌رود و شاید لازم باشد تمهیداتی در نظر گرفته شود تا به صورت عملیاتی ارایه شود.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، هدف بعدی را اصلاح ساختار هیات‌های پذیرش عنوان کرد و گفت: موضوع نظارت جامع بر فعالیت کارگزاری‌ها از اهداف مهم سازمان بورس به شمار می‌رود که این موضوع نیز در حال پیگیری است. تمام فعالیت‌های کارگزاری‌ها در خصوص خرید و فروشی که در سامانه معاملات انجام می‌دهند، روزانه توسط ناظران و به صورت لحظه‌ای رصد می‌شود. با این وجود در خصوص ثبت و ضبط حسابداری، فعالیت اداری کارگزاری‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌ها نیاز به نظارت قوی داریم تا پایش دقیق‌تری صورت بگیرد.محمدی طی اعلام خبری گفت: به تازگی ستادهماهنگی اقتصادی مصوب کرد افزایش سرمایه‌ای که از محل سود تقسیم نشده شرکت‌های بورسی انجام می‌گیرد، معاف از مالیات می‌شود که این موضوع نیز اقدام بسیار مهمی بود.

برنامه کارگزاران بورس برای رفع مشکل بازار

رئیس کارگروه ابزار‌های نوین کانون کارگزاران بورس درباره برنامه حل مشکلات بازار و ایجاد ثبات و چالش های توسعه در سال‌های اخیر توضیحاتی ارائه کرد.

میثم مقدم درخصوص نوع فعالیت کارگروه ابزار‌های نوین کانون کارگزاران بورس به دنیای اقتصاد گفت: این کارگروه متشکل از افرادی است که در نهاد‌های مالی و کارگزاری‌ها فعال هستند و متقاضیان با تایید مدیریت کانون به عضویت آن در آمده تا برای توسعه ابزارهای نوین مالی شامل اختیار معاملات، اختیار فروش تبعی و فیوچرز و ابزار‌های دیگری مانند فروش استقراضی همفکری کرده و نقاط ضعف معاملاتی، زیرساختی و ریسک‌ هایی که وجود دارد را بررسی و برای آن راه‌حل‌هایی پیشنهاد کنند.

وی درباره اینکه ابزارهای نوین می‌توانند چه کمکی در راستای رفع مشکلات بازار و ایجاد ثبات داشته باشند، افزود: هر کدام از ابزار‌های نوین، ویژگی خاصی دارند به عنوان مثال ابزاری برای پوشش ریسک تحت عنوان آپشن یا اختیار معاملات وجود دارد. اختیار معاملات در دو بخش دارای کارکرد است اول برای ناشران شرکت‌های بزرگ که مبادرت به فروش سهام شرکتی می‌کنند و دیگری خریدارانی که این اختیارها را می‌خرند. در زمانی که بازار شرایط مطلوبی نداشت صندوق توسعه بازار، مبادرت به فروش و رایت کردن آپشن‌های خرید در مقادیر بالا می‌کرد و با فروش این آپشن‌ها صف‌های فروش را جمع‌آوری کرده و به حمایت از بازار می‌پرداخت.

این مقام مسئول ادامه داد: ابزارهای مالی دیگری مانند فیوچرز یا معاملات آتی در حال حاضر روی شاخص صنایع فعال بوده و امکان معامله روی آن وجود دارد اما از عمق مناسبی برخوردار نیستند و برای حل این مشکل باید در آینده تک سهم‌ها را وارد این بخش کرد تا بتوان آتی تمام سهام‌ را در بازار آورد که با توجه به اهرم ۵ از جذابیت بالایی برای فعالان بازار و مدیران سرمایه‌گذاری و بازارگردان‌ها برخوردار است.

مقدم عنوان کرد: یکی از ابزار‌های دیگر که برنامه ایجاد و نهایی کردن آن وجود دارد ابزار فروش استقراضی است که می‌تواند برای شرکت‌هایی که در حال حباب گرفتن هستند و در واقع قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی دارند مفید باشد. به این شکل که افراد سهام را قرض گرفته و آن را در بازار بفروشند و پس از کاهش قیمت مجددا سهم را خریداری کنند و از این نوسان قیمتی که شکل گرفته، منتفع شوند.

وی اضافه کرد: این ابزار هم زیرساخت‌های لازم را باید از جانب شرکت‌ های نرم افزاری داشته باشد که شرکت‌های مختلفی در حال کار کردن روی این موضوع هستند ولی در حال حاضر نهایی نیست و هیچ کدام به نحو مطلوبی کار نمی‌کنند. در خصوص فروش استقراضی مولفه مثبت دیگری که وجود دارد شرکت‌هایی بودند که در رشد بازار نتوانستند فروش انجام بدهند. زیرا تعداد سهام‌ در دست شرکت زیاد نیست و در صورت فروش امکان دارد جایگاه مدیریتی به خطر بیفتد.

رئیس کارگروه ابزار‌های نوین تصریح کرد: بنابراین برخی با سو‌ءاستفاده از این موضوع قیمت سهام را بیش از حد رشد دادند که این موضوع با فروش استقراضی می‌توانست حل شود به این شکل که جای فروش مستقیم و به خطر افتادن جایگاه مدیریتی با قرض دادن سهام جهت فروش استقراضی از حباب گرفتن سهم جلوگیری کنند. فروش استقراضی می‌توانست به رشد همگن و معقول بازار کمک کند و مانع از رشد حبابی و نجومی آن شود.

مقدم درباره چالش های توسعه ابزار‌های نوین در سال‌های اخیر توضیح داد: مشکلات زیادی در بخش توسعه ابزارها وجود دارد به این دلیل که سازمان بورس متولی ندارد که بتوان از آن درخواست کرد به عنوان بازوی اجرایی ضعف‌های موجود را دیکته کرده و باعث سرعت در پیاده‌سازی این ابزارها شود. به عنوان مثال در بخش فروش استقراضی هیچ نرم‌افزاری نیست که این کار را کامل انجام بدهد. در جنبه عملیاتی هیچ شرکتی نرم‌افزار مطلوبی برای این کار ندارد و فقط سال گذشته یک رونمایی با جنبه نمایش بابت افتتاح فروش استقراضی صورت گرفت. اما عملا امکان فروش استقراضی در بازار سرمایه وجود ندارد. چالش‌های دیگر از سمت سپرده‌گذاری است که بالغ بر ۶ ماه است در خواست شده که امکان تسویه فیزیکی را در فیوچرز یا همان آتی فراهم کند که بتوان تک‌سهم‌ها را وارد کرد اما هنوز انجام نشده است.

وی درخصوص اقدامات این کارگروه در روزهای دشوار بازار سرمایه، برای گذر از مشکلات گفت: زمانی‌که هنوز نتوانسته‌ پس از چند سال، آتی تک سهم‌ها را بیاوریم در زمان ریزش و بازار خرسی با چالش بزرگی مواجه هستیم. چرا که اگر آتی تک سهم‌ها وجود داشت افراد می‌توانستند ریسک را کاهش داده و مدیریت کنند اما این ابزار موجود نبود. بازار به عنوان لیدر محوری نگاهی به برخی سهم‌ها داشت. تلاش شد سررسید‌های مختلفی برای آن نماد‌ها در بخش اختیار معاملات ایجاد شود که باز هم تنها موفقیت روی نماد "خودرو" بود که با تعامل شرکت بورس در خواست باز کردن سررسید انجام شد که بازار گردان اختیار معاملات بتواند فروش‌های پر حجمی‌در آن انجام بدهد تا بتوان حمایت از سهم را انجام داده و این سر رسید وقتی کوتاه می‌شد بازارگردان این قابلیت را داشت تا سهم‌ها را از پرتفوی خارج کند و به خریداران آپشن‌ها منتقل کند و این کمک کوچک اما مطلوبی برای بازار بود. در کل زیرساخت‌های سامانه معاملات دارای مشکلات عدیده ای است و برای کمک به بازار ابتدا باید مشکلات سامانه‌های معاملاتی در این بخش‌ها را حل کرد.

این مقام مسئول درباره اینکه سرمایه‌های سرگردان در روزهای آتی وارد کدام بازارها خواهند شد؟ افزود: در چند ماه اخیر وقتی بازار سهام با ریزش مواجه شد بسیاری افراد به سمت رمز ارزها رفتند. چرا که ابزار‌ها و اهرم‌های مطلوب‌تری را شاهد بودند. اگر امکان ارائه ابزارهای آتی و مالی دارای اهرم بالاتر ممکن بود می‌شد به بازار کمک کند همان‌طور که آتی سکه و صندوق‌های طلا کمک‌کننده است. اگر بتوان این ابزار‌ها را توسعه و در اختیار فعالان قرار داد بازار مورد توجه مردم قرار می‌گیرد. چرا که بسیاری از مردم می‌توانند با استفاده از این ابزار‌ها سود کسب کنند و در زمان‌های ریزش هم از ریزش بازار منتفع شوند و بازار دو طرفه دارای جذابیت بیشتری است. در مقطع انتقال دولت روحانی به رئیسی انتظار نمی‌رود اتفاق خاصی در بازار سرمایه رخ دهد و باید در انتظار تایید کابینه و چیدمان وزرای دولت جدید ماند به همین دلیل انتظار می‌رود بازار در حالات رنج باقی بماند تا رویکرد گروه جدید مشخص و شفاف شود.

مقدم درباره چگونه می توان سرمایه‌ها را وارد بازار سرمایه کرد، تصریح کرد: برای جذب سرمایه به یک بازار ابتدا باید میزان ثبات و عوامل بی‌ثباتی بازار را معین کرد. در حال حاضر مشخص نیست کابینه دولت جدید چه کسانی هستند و باید شفاف شود تا رای اعتماد بگیرند و قدرت به گروه جدید منتقل شود و بعد تصمیم گرفت که چه اتفاقی خواهد افتاد و موضوع مهم دیگر قیمت‌گذاری دستوری است که باید دید تشدید یا حذف خواهد شد. بازار‌های مالی نیاز به شفافیت بیشتری دارد و ورود و سرمایه‌گذاری در بازار مالی نیازمند آرامش و ثبات و اعتماد است.

سازوکار فروش تعهدی در بازار سرمایه / در بازار نزولی سود کسب کنید!

فروش استقراضی، یکی از ابزارهای مهم مالی است که قابلیت کسب سود در روند نزولی بورس را فراهم می‌کند. علاوه بر آن می توان از این قرارداد برای پوشش ریسک و خنثی‌سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری استفاده کرد. فروش استقراضی پس از رفع مشکلات فقهی که بر آن وارد بود، با نام فروش تعهدی در بازار سرمایه ایران آغاز به فعالیت کرد اما پس از مدتی به بن بست رسید

• برای آگاهی از آخرین اخبار بورس اوراق بهادار تهران اینجا کلیک کنید
• آشنایی با خرید اعتباری و فروش استقراضی
• چگونگی عملکرد فروش استقراضی
• فروش استقراضی چه مزایایی دارد؟
• انواع فروش استقراضی
• فروش استقراضی پوشش داده شده 8
• فروش استقراضی پوشش داده نشده 10
• فروش استقراضی سهم در کشورهای اسلامی
• فروش استقراضی در ایران
• بررسی فروش تعهدی از دریچه فقه
• آغاز به کار فروش تعهدی در بورس تهران
• بن بست فروش تعهدی
• لزوم بازگشت فروش تعهدی

برای آگاهی از آخرین اخبار بورس اوراق بهادار تهران اینجا کلیک کنید

اقتصاد آنلاین – سهیل بانی ؛ در بیشتر کشورهای جهان، بازارهای سرمایه از مزیت دوسویه بودن بهره می‌برند که معامله‌گران را قادر می‌سازد در زمان صعود بازار و همچنین ریزش آن به کسب سود بپردازند. بازارهای مالی با استفاده از ابزار‌های خرید اعتباری 1 و فروش استقراضی 2 ، این مهم را برآورده می‌کنند. این گزارش با نگاهی به گزارش فروش تعهدی، که توسط گروه بازارها و ابزارهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر شده است، به بررسی فرآیند فروش استقراضی، انواع آن و همچنین سهم ایران و دیگر کشورهای اسلامی از این بازار می‌پردازد.

آشنایی با خرید اعتباری و فروش استقراضی

با اندکی مطالعه پیرامون این موضوع می توان دریافت خرید اعتباری و فروش استقراضی، دو روی یک سکه به حساب می‌آیند؛ افراد با انتظارات رشد قیمت سهام، می‌توانند پس از گشایش حساب و انعقاد قرارداد تضمین 3 ، با استفاده از مکانیزم خریـد اعتبـاری و اخذ تسهیلات نقدی، اقدام به خرید سهم کنند.

از سوی دیگر، سرمایه‌گذارانی که چشم‌انداز بازار سهام را نزولی می‌بینند، تسـهیلات غیرنقد را بـه شـکل سـهام دریافت می‌کنند. در صورتی که اگر قیمت کاهش یابد، فرد سهم را به قیمت پایین‌تر خریداری می‌کند و با بازپسدهی سهام، از مابه تفاوت قیمت فروش با قیمت خرید، سود شناسایی می‌کنند. با این وجود در صورت افزایش قیمت سهام فروخته شده، متقاضی با خرید مجدد سهم، زیانی معادل مابه تفاوت قیمت خرید با قیمت فروش متحمل خواهد شد.

چگونگی عملکرد فروش استقراضی

در فرآیند فروش استقراضی، کارگزاری اجازه دارد تا از سهام موجود در حساب تضمین 4 اشخاص مختلف، برای اعطای تسهیلات به شکل سهام یا اوراق استفاده کند. هنگامی که یک مشتری دارای قرارداد تضمین در کارگزاری، قصد فروش سهام قرض گرفته شده خود را دارد، تقاضای فروش استقراضی را ثبت می‌کند. کارگزاری، وجود سهم مورد نظر را در حساب‌های تضمین خود بررسی می‌کند و در صورت موجود نبودن، سهم را از سایر کارگزاری‌ها تامین می‌کند که به آن «سهام‌یابی 5 » یا «وام گرفتن 6 » گفته می‌شود.

پس از تامین سهم، کارگزار بلافاصله سهام را به نام مالک اصلی آن می‌فروشد. سپس حساب تضمین متقاضی، به اندازە مبلغ فروش سهم افزایش می‌یابد و متقاضی به تعداد سهام فروخته شده، به کارگزاری بدهکار می‌شود. از سوی دیگر، حساب تضمین مالک اصلی سهام فروخته شده، به تعداد سهام قرض گرفته شده، بستانکار می‌شود و کارگزاری می‌تواند سود حاصل از استقراض را به مالک اصلی بپردازد.

بر اساس قرارداد تضمین، متقاضی فروش استقراضی باید در صورت درخواست مالک مبنی بر بازپسدهی سهام، فوراً این کار را انجام دهد. اگر متقاضی توانایی تامین سهام و پس دادن آن را نداشته باشد، کارگزاری می‌تواند با استفاده از وجوه موجود، این طلب را پرداخت کند.

از آن‌جا که سهام فروخته شده اکنون در مالکیت شخص جدیدی است، سود تقسیمی سهم، به مالک جدید تخصیص می‌یابد. بنابراین در قرارداد تضمین ذکر شده است که در صورت فروش استقراضی سهام، متقاضی فروش استقراضی، ملزم به پرداخت مبلغی برابر با میزان سود تقسیمی به مالک اصلی سهم است.

فروش استقراضی چه مزایایی دارد؟

فروش استقراضی همیشه نباید در زمان نزولی بودن بازار انجام شود، بلکه در بسیاری موارد استفاده از موقعیت فروش استقراضی، برای پوشش ریسک و خنثی‌سازی پرتفوی سرمایه‌گذاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد که این موضوع به اصطلاح «خرید – فروش» 7 شناخته می‌شود.

فروش استقراضی برای بازار سه مزیت دارد؛ نخست آن‌که این فرآیند نقدشوندگی بازار را افزایش می‌دهد. دوم آن‌که از طریق بهبود شرایط خرید و فروش سهام، فضا را برای واکنش بهتر به اخبار و رویدادها، فراهم می‌کند. در نهایت موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی فروش استقراضی به افرادی که اعتقاد دارند بازار در روند نزولی حرکت می‌کند، فرصت کسب سود را فراهم می‌کند.

انواع فروش استقراضی

به طور کلی، دو نوع فروش استقراضی در ادبیات متعارف مالی وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

فروش استقراضی پوشش داده شده 8

همه آن‌چه در این گزارش در زمینه فروش استقراضی به آن اشاره شد، پیرامون این نوع از اشکال مختلف فروش استقراضی بود. در فروش استقراضی پوشش داده شده، متقاضی فروش استقراضی، سهمی را به فروش می‌رساند که آن را از کارگزاری وام گرفته و فوراً آن را در بازار به فروش می‌رساند.

در میان آن‌چه به عنوان فروش استقراضی پوشش داده شده شناخته‌ می‌شود، نوعی از فروش استقراضی با عنوان «راهبرد فروش به قصد خنثی سازی موقعیت» 9 نیز وجود دارد. طبق آن، اگر سرمایه‌گذار بر روی سهمی عایدی داشته باشد، می‌تواند از فروش استقراضی، برای قفل روی عایدی استفاده کند.

برای مثال، یک سرمایه‌گذار، ۱۰۰ سهم شرکت الف را به قیمت ۵۰ دلار خریداری می‌کند و پس از چند ماه، قیمت سهم به ۷۰ دلار می‌رسد. سرمایه‌گذار انتظار دارد سهم همچنان در بلند مدت عملکرد مناسبی را به ثبت برساند اما نگران گزارش سه ماهە شرکت به مجمع بوده که ممکن است اثراتی منفی در کوتاه مدت داشته باشد. بنابراین، سرمایه‌گذار تصمیم میگیرد تا ۱۰۰سهم شرکت الف را به قیمت ۷۰ دلار به‌صورت استقراضی بفروشد. با این استراتژی، سرمایه‌گذار نه عایدی از افزایش قیمت سهم به دست می‌آورد و نه با کاهش قیمت سهام، زیان می‌کند.

فروش استقراضی پوشش داده نشده 10

در این نوع معامله، متقاضی فروش استقراضی، بدون مالکیت سهام، اقدام به فروش آن کرده و متعهد می‌شود تا مدت تسویه، سهم فروخته شده را تهیه و به مالکیت خریدار درآورد. این اقدام ریسک بالایی دارد؛ زیرا ممکن است متقاضی نتواند در موعد مقرر سهام را تهیه و به خریدار واگذار کند. طبیعتا این ریسک بالا، بازدهی بالایی را نیز در پی خواهد داشت.

گفتنی است این نوع از فروش استقراضی در برخی از کشور‌ها ممنوع و یا محدود شده است. برای مثال در سال ۲۰۰۸ و همزمان با بحران مالی، مقام ناظر بازار سرمایه آمریکا این نوع فروش استقراضی را ممنوع کرد.

فروش استقراضی سهم در کشورهای اسلامی

در بین کشور‌های اسلامی، تنها شورای فقهی مالزی فروش استقراضی را به صورت مشروط مورد بحث قرار داده است. فروش استقراضی در این کشور در قالب عقد اجاره انجام می‌شود؛ به طور معمول در عقد اجاره، پس از فروش مال قرض گرفته شده توسط قرض گیرنده، قرارداد اجاره به صورت خودکار پایان می‌یابد.

با وجود این موضوع، اعضای شورای فقهی مالزی به این نتیجه رسیدند که در صورت رضایت مالک، بعد از فروش سهام توسط قرض گیرنده، همچنان قرارداد اجاره پابرجا می‌ماند، با این وجود چنین اجاره ای از دید فقهای شیعه صحیح نیست.

در مالزی، تنها سهم‌هایی که توسط بورس مالزی مشخص می‌شوند قابلیت فروش استقراضی را دارند، بنابراین انجام عملیات فروش استقراضی بر روی تمامی سهم‌های بازار امکان پذیر نیست. از طرفی معاملات فروش استقراضی اوراق بدهی نیز دستورالعمل مجزایی دارد.

سیستم مالی دوگانه 11 حاکم در بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی، این امکان را فراهم می‌کند که در صورت امکان استفاده از ابزارهای جدید، در بازار ابزارهای اسلامی وجود نداشته باشد، در بازار مالی متعارف خود استفاده می‌شوند. بنابراین بیشتر کشور‌های حوزه خلیج فارس، در بازار محصولات متعارف خود، تصمیم به راه‌اندازی فروش استقراضی دارند.

فروش استقراضی در ایران

بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، کلیه امور سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باید با شرع منطبق باشند. بنابراین استفاده از ابزار فروش استقراضی در بازار سرمایه ایران، به عنوان یکی از بخش‌های اقتصادی، مجاز نیست. براساس تحلیل‌های فقهی و حقوقی، فروش استقراضی، همراه قرض به شرط زیادت است که مصداق ربا و حرام است.

به همین دلیل، کمیته فقهی سازمان بورس اوراق بهادار تهران، پس از بررسی راهکارهای متعددی، در نهایت به روشی جایگزین برای بازطراحی کارکردهای فروش استقراضی سهام رسید؛ به‌طوری که مشکل ربا در آن نباشد. این راهکار جایگزین که مبتنی بر عقد وکالت است، فروش تعهدی نام دارد.

بررسی فروش تعهدی از دریچه فقه

همان‌طور که گفته شد، فروش تعهدی، مبتنی بر قرارداد وکالت است که به موجب آن، قرض‌گیرنده (وکیل)، اوراق بهادار مالک را به وکالت از او و با شرایطی می‌فروشد.

1. قرض گیرنده تا سررسید معین، هر زمان که خود اراده کند یا در دوره تعهد هر زمان که مالک مطالبه کند، مثل اوراق بهادار فروش رفته را برای مالک خریداری می‌کند.

2. مالک، مجوز خرید اوراق بهادار فروش رفته را به قرض گیرنده، تا سررسید معین می‌دهد.

3. تا زمان عودت اوراق بهادار، مالک حق برداشت مبلغ حاصل از فروش اوراق بهادار را ندارد؛ اما حق سرمایه‌گذاری مبلغ را با شرایط خاص و به نفع خود خواهد داشت.

4. قرض گیرنده با استفاده از مبلغ حاصل از فروش اوراق بهادار، مثل اوراق بهادار فروش رفته را تهیه و به مالک تحویل می‌دهد. اگر مبلغ کافی نبود، قرض گیرنده آن را از اموال خودش جبران می‌کند و چنان‌چه مبلغ اضافه بود، مازاد را به عنوان حق‌الوکاله تملک می‌کند.

5. قرض گیرنده طبق ضوابط بورس، وجه تضمین اولیه را می‌پردازد و در صورت نیاز، به وجه تضمین می‌افزاید.

6. هزینه‌های مربوط به انجام معاملات بر عهده قرض گیرنده خواهد بود.

7. در صورت تصویب یا توزیع سود برای اوراق بهادار، قرض گیرنده باید معادل رقم آن را به مالک بپردازد. این رقم از محل وجه تضمین قرض گیرنده، قابل تأمین و پرداخت است.

در نهایت، کمیته تخصصی فقهی بعد از بررسی ابعاد مختلف موضوع، به این جمع‌بندی رسید که انعقاد قرارداد فروش تعهدی، بر مبنای عقد وکالت، با شرایط ذکر شده صحیح است. علاوه بر آن، دارایی موضوع قرارداد فروش تعهدی، علاوه بر سهام، شامل اسناد خزانه اسلامی، اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق مرابحه نیز هست.

آغاز به کار فروش تعهدی در بورس تهران

پس از تصمیم‌گیری کمیته فقهی، دستورالعمل فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران در تاریخ اول خرداد ماه سال ۹۸ و در ۳۹ماده تصویب شد. همچنین این دستورالعمل در ۶ آذر ماه همان سال اصلاح شد. با این وجود تا چهارم اسفند ماه همان سال اقدامی در این زمینه انجام نشد تا این که در این روز، سهام پنج شرکت بورسی موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی و سه شرکت فرابورسی، مشمول فروش تعهدی شدند.

سهام بانک تجارت (وتجارت) و شرکت‌های سرمایه‌گذاری سایپا (وساپا)، ماشین سازی اراک (فاراک)، ملی صنایع مس ایران (فملی)، سیمان فارس خوزستان (سفارس)، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو)، بیمه پاسارگاد (بپاس) و سرمایه گذاری مس سرچشمه (سرچشمه)، هشت نمادی بودند که بازار فروش تعهدی ایران را افتتاح کردند.

با ادامه این روند، سهام دو شرکت ذوب آهن اصفهان (ذوب) و شرکت آهن و فولاد ارفع (ارفع) نیز در ۱۲ اسفند ماه مشمول فروش تعهدی شدند.

در بیستم اسفند ماه با اضافه شدن نماد‌های های وب، ومعادن، ولساپا، وپاسار، وبشهر، شپنا، خساپا، ثنوسا، پترول و بترانس، تعداد نمادهای مشمول فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران، به ۲۰ مورد رسید.

بن بست فروش تعهدی

با وجود اینکه ایجاد بازار فروش تعهدی، یکی از اقدامات مناسب بود که در بورس ایران انجام شد، اما طولی نکشید تا این بازار نیز به بن بست رسید و به ویترینی زیبا برای بازار سرمایه کشور تبدیل شد.

به اعتقاد کارشناسان، یکی از علل پیشرفت نکردن بازار فروش تعهدی، آماده نبودن زیر ساخت‌های کارگزاری‌ها، برای اجرای عملیات فروش تعهدی بود.

تنها کارگزاری‌هایی می‌توانستند این عملیات را اجرایی کنند که با سیستم مدیریت سفارشات (OMS ) شرکت ره پویان پردازش گستر صحرا همکاری می‌کردند. OMSها، پلتفرم‌هایی هستند که وظیفه مدیریت سفارشات مشتری، ارسال سفارشات به هسته معاملات و در اختیار گذاشتن ابزارهای معاملاتی مناسب به سرمایه‌گذاران را بر عهده دارند.

بسیاری از OMSها و کارگزاری‌ها به این انحصار شرکت صحرا معترض شدند. در حالی که سازمان بورس به همه ‌آن‌ها اطلاع داده بود که اگر توانایی ایجاد بستر مناسب برای انجام فروش تعهدی را دارند، می‌توانند در این بازار فعالیت کنند. با این وجود، در آن زمان سیستم مدیریت سفارشات صحرا، گوی رقابت را از دیگر شرکت‌ها ربود و به تنها پلتفرمی تبدیل شد که قادر به انجام این عملیات بود.

لزوم بازگشت فروش تعهدی

ابزار فروش تعهدی، آن‌چنان مهم است که به عقیده کارشناسان، باید به بازار سرمایه ایران بازگردد. سازمان بورس باید کارگزاری‌ها و OMSها را مکلف کند تا شرایط را برای ایجاد بازار فروش تعهدی فراهم کنند.

از طرفی اطلاع‌رسانی و آموزش‌های مناسب به فعالان بازار نیز باید ارائه شود. همانطور که امروزه، قراردادهای اختیار خرید و فروش تاحدودی در بازار جا افتاده و بخشی از معامله‌گران از این ابزارها برای کسب عایدی بیشتر استفاده می‌کنند، آموزش‌ استفاده از ابزار فروش تعهدی نیز می‌تواند به پیشرفت آن در بورس تهران کمک کند.

استراتژی های معاملاتی برتر در بین معامله گران

بازار بورس به دلیل تاثیر پذیری زیادی که از عوامل اقتصادی و سیاسی دارد همواره افت و خیزهای فراوانی را تجربه نموده و دارای نوسانات زیادی است. با توجه به این موضوع، چنانچه بدون شناخت کافی از ماهیت این بازار و نداشتن چارچوب منظم در معاملات به این عرصه قدم گذاشته و فعالیت نمایید، بدون شک محتمل ضررهای زیادی خواهید شد.

به یاد داشته باشید که داشتن یک استراتژی معاملاتی به شما در کسب سود مطمئن و کم ریسک کمک می ‌­کند، بنابراین برای ورود موفق به بازار و کسب درآمد، ضرورت دارد که یک استراتژی ثابت برای معاملات را اتخاذ نمایید.

چنانچه بخواهید در این بازار به صورت کوتاه ‌مدت و یا بلند مدت، حضور داشته و فعالیت نمایید، تفاوتی ندارد و شما باید برای معاملات خود، همواره یک استراتژی مناسب داشته باشید. اما شاید این سوال ایجاد شود که چرا داشتن برنامه‌ ای از پیش تعیین شده برای انجام معاملات ضروری است؟ و چرا نیاز است که به اجرای استراتژی معاملاتی پایبند بود و تحت هیچ شرایطی آن را نادیده نگرفت؟

دلیل اصلی این موضوع و تاکید بر آن در ریسک‌ گریزی است. زیرا حتی احتمال ضرر کردن نیز به عنوان یک عامل بازدارنده برای ورود معامله ‌گران محسوب می شود که با داشتن استراتژی مشخص در معامله، این عامل کاهش یافته و به حداقل ممکن می ‌رسد و معامله‌ گر می تواند سرمایه ‌ی خود را به درستی مدیریت کند.

استراتژی معاملاتی چیست؟

داشتن طرحی برای معاملات یا همان استراتژی معاملاتی، مجموعه‌ ای از اصول و قواعدی است که معامله ‌گر پیش از انجام هر گونه معامله در بورس، آن‌ ها را با توجه به روحیات و انتظارات خود از بازار تعیین می ‌کند و به رفتار او در هنگام معامله نظارت می‌ کند. به عنوان مثال، معامله ‌گر در هنگام خرید می‌ تواند با به کارگیری استراتژی ورود پلکانی که یکی از ساده ترین و در عین حال کاربردی ‌ترین استراتژی ‌های معاملاتی است بر احساس ترس خود در ورود به یک معامله غلبه کند.

تعیین یک استراتژی معاملاتی ممکن است کاری ساده به نظر رسیده و توجهی به آن نشود، ولی با شروع معامله و در صورت پیش‌ بینی اشتباه روند قیمت، معامله‌ گر دچار اضطراب و سردرگمی در تصمیم ‌گیری ‌می‌ شود و ممکن است متحمل ضرر گردد، که دلیل اصلی آن، نداشتن یک استراتژی مناسب قبل از معامله می باشد. در ادامه به معرفی تعدادی از استراتژی های سرمایه ‌گذاری موفق در بازار سرمایه که در بین معامله‌ گران حرفه ‌ای در دنیا رواج دارد، خواهیم پرداخت.

استراتژی سرمایه ­‌گذاری در سهام رشدی

سرمایه ‌گذاری در سهام رشدی یکی از انواع استراتژی های معاملاتی است، تمرکز اصلی این روش بر سهام شرکت ‌هایی است که پیش ‌بینی می ‌شود، روند رشد و سودآوری آنها در آینده نیز ادامه دارد. این گونه شرکت ‌ها به جای تقسیم سود نقدی بین سهامداران و همچنین استفاده از تسهیلات جهت تامین نقدینگی لازم برای توسعه طرح‌ ها و زیرساخت ‌های خود، سود انباشته و مازاد سالیانه خود را دوباره به چرخه‌ ی سرمایه‌ گذاری باز می‌ گردانند تا از این طریق، افزایش تولید و به تبع آن فروش بیشتر را ایجاد نمایند. این نوع از استراتژی معاملاتی بر پایه ‌ی تحلیل‌ های بنیادین استوار است که در ترکیب با تحلیل‌ های تکنیکالی به ورود و خروج مناسب تر کمک می‌ کند.

استراتژی سرمایه ­‌گذاری درآمدی

این روش به منزله تشکیل سبد سهامی از اوراق بهادار با کمترین ریسک، سود مشخص و تضمین شده است که علی ‌رغم وضعیت نامساعد موجود در بازار، سودی تضمین شده و به صورت روزشمار را به سهامداران پرداخت می نماید.

این نوع استراتژی مناسب افرادی است که وقت یا مهارت کافی برای فعالیت در بورس را نداشته و انتظار کسب سود به میزان بیشتری را دارند. از جمله اوراق بهاداری که در این دسته قرار می ‌گیرند، می‌ توان به واحدهای صندوق­ های سرمایه‌ گذاری و اوراق قرضه اشاره کرد که حداقل سود سالانه را با کمترین ریسک ممکن، محقق می‌ سازند.

استراتژی سرمایه ‌گذاری در سهام ارزشی

یکی دیگر از انواع استراتژی های سرمایه‌ گذاری، سرمایه ‌گذاری در سهام ارزشی است که در آن، سهامی برای خرید انتخاب می ‌شود که پایین تر از ارزش ذاتی‌ شان در بازار معامله می ­شوند، ولی مستعد رشد هستند. می توان آن را یکی از رایج ترین انواع استراتژی موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی معاملاتی در بورس دانست. در این روش، معامله ‌گران پس از اعلام پیش‌ بینی سود شرکت‌ ها و تقسیم قیمت هر سهم بر مقدار سود اعلام شده، از میزان سهام شرکت‌ ها در آینده آگاه می‌ شوند و سپس اقدام به خرید سهم و نگه ‌داری آن تا رسیدن به قیمت مناسب برای موضع معاملاتی خرید و فروش استقراضی فروش می ‌کنند.

استراتژی فروش استقراضی

این نوع استراتژی در واقع به معنای کسب سود از روند نزولی بازار است و به صورت قرض گرفتن اوراق بهادار از کارگزاری یا مالک اوراق و فروش آنها با پیش ‌بینی کاهش قیمت در آینده، انجام می شود و پس از تحقق پیش‌ بینی انجام شده، خرید دوباره آن اوراق از بازار و بازگرداندن آنها به مالک انجام می شود. در این شیوه‌ ی معاملاتی و در صورت پیش ‌بینی اشتباه، روند کاهشی و افزایشی قیمت، ضرر متوجه معامله‌ گر خواهد شد.

معامله ‌گر باید مهارت های لازم برای تحلیل تکنیکال را داشته باشد واز قواعد خاص آن مانند بلوکه شدن مقداری از سرمایه به عنوان وجه تضمین و کارمزدها و شرایط تسویه با مالک و کارگزاری، آگاهی کامل داشته باشد.

استراتژی سرمایه ‌گذاری مومنتوم

معامله ‌گرانی که از این استراتژی استفاده می‌ کنند، معتقدند که روند حرکت قیمت در جهت صعود یا نزول در بازه‌ های زمانی خاصی ثابت است و می ‌توان تا زمان تغییر روند بازار، حداکثر سود ممکن را به دست آورد. بنابراین می توان گفت که نوعی از سرمایه ‌گذاری در جهت روند است.

این استراتژی نوعی تحلیل تکنیکال ‌است و در حال حاضر معامله ‌گران فاندامنتالی نیز با توجه به انتظاراتی که دارند از ان استفاده نموده و از مزایای آن، بهره مند می شوند. این دو تحلیل تکنیکال و بنیادی، مکمل یکدیگر هستند و احتمال موفقیت در معامله را افزایش می ‌دهند.

استراتژی نوسان‌ گیری

در این روش فرد معامله ‌گر به سادگی با روند بازار هم جهت شده و اقدام به خرید و فروش می ‌کند. علاقه‌ مندان به این روش، در هنگام افزایش قیمت ‌ها اقدام به خرید و در صورت کاهش آن، اقدام به خروج از بازار می کنند.

در این استراتژی، هدف یک معامله گر، پیش ­بینی قیمت بازار نیست، بلکه بررسی دقیق بازار است. به این معنا که معامله ‌گر برای افزایش قیمت سهم در آینده، اقدام به خرید نکرده و تنها با مثبت و منفی شدن قیمت ‌ها، خرید و فروش می‌ نماید.

استراتژی شکاف قیمت یا گپ

در مواقعی که، قیمت پایانی یک سهم با قیمت آخرین معامله آن در روز فاصله داشته باشد، استفاده می شود که می تواند کارایی زیادی را به همراه داشته باشد.

در این شرایط، معامله‌ گر در زمان پیش گشایش بازار و در روز بعد سهم را رصد می­ کند تا قیمت بازگشایی مشخص شود. سپس به محض بالا رفتن قیمت از قیمت پیش ‌گشایش، خرید می کند و تا سقف دامنه ‌ی مجاز قیمت، اقدام به فروش نخواهد کرد.

استراتژی مبتنی بر الگوی پرچم

این روش معاملاتی برگرفته از الگوی کانال است و همانند سایر الگوهای نموداری در انتهای یک حرکت صعودی یا نزولی شکل می ‌گیرد و در این شرایط، بازار وارد فاز اصلاحی می شود.الگوی پرچم الگویی ادامه دهنده است، به این معنا که در صورت عدم موفقیت و شکست الگو، بازار به روند قبلی خود بازگشته و آن را ادامه می‌ دهد.

به عبارت دیگر می توان گفت که الگوی پرچم، نشانگر دوره بلاتکلیفی در بازار است، جایی که در آن خریداران و فروشندگان در حال مبارزه برای به دست گرفتن بازار هستند. معامله ‌گران در این استراتژی پس از شکست الگو وارد معامله می‌ شوند و تا رسیدن به انتهای تارگت که به وسیله ‌ی میله پرچم تعیین می‌ شود، از بازار خارج نمی‌ شوند.

فروشگاه اینترنتی و بازار آنلاین تک دیل

تک ديل اولین بازار آنلاین اجتماعی (Social Marketplaces) بومى سازى شده ايرانى مى باشد که تنها یک بازار آنلاین نیست، بلکه یک بستر تجارت الکترونیکی با ویژگی های رسانه های اجتماعی می باشد. هر فرد (کاربر) با ثبت نام در تک دیل هم زمان می توانید فروشنده و همچنین یک خریدار باشد. در واقع تک دیل به عنوان یک بازار آنلاین اجتماعی ترکیبی از شبکه اجتماعی و بازار آنلاین می باشد.

بخش "فروشگاه من" در تک دیل در واقع همان پروفایل شخصی هر فرد است که همچون یک فروشگاه شخصی آنلاین می باشد و با عمومی کردن بخش "فروشگاه من"، اطلاعات فروشگاه شما که شامل فروشگاه (نام کاریری)، عکس درباه (رزمه فروشگاه)و تمامی محصولات را که در تک دیل برای فروش عرضه می کنید. در تک دیل کاربران با "دنبال کردن" فروشگاه های یکدیگر با هم در ارتباط می باشند تا با این روش از آخرین محصولاتی فروشگاه محبوب خود با خبر شوند و همچنین فروشگاه بازاریابی و فروش بهتری داشته باشند. برای سایرین قابل مشاهده می شود و همچنین روش های برای خرید و فروش در تک دیل وجود دارد از جمله مزایده، مزایده پلاس