سهام شناور چه کاربردی دارد؟

آشنایی با انواع سهام در بازار سرمایه ایران

حالا که تقریبا با مفاهیم اولیه بورسی و موضوعات مرتبط با آن آشنا شده‌اید، قصد داریم در این مقاله شما را با انواع سهام موجود در بازار بورس آشنا کنیم . شاید در زمان فعالیت در بورس با عناوین مختلفی از سهام از جمله سهام عادی، سهام جایزه، سهام شناور آزاد و . برخورد کرده باشید و برایتان سوال شده باشد هر یک از این سهم ها چه معنی و چه کاربردی دارند. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع سهام و تفاوت های آنها با یکدیگر آشنا کنیم.

انواع سهام در بازار بورس ایران

سهام عادی

سهام عادی یکی از انواع سهام است. تمام شرکت‌های سهامی، سهام عادی منتشر می‌کنند. این نوع از سهام، اساسی‌ترین شکل سهام است. معمولا زمانی که درباره بازار بورس صحبت می‌شود و کلمه سهام در مکالمات می‌آید، منظور همان سهام عادی است. سهم عادی، سندی است که نشان می‌دهد یک سرمایه‌گذار، مالکیت درصد مشخصی از یک شرکت را از آن خود کرده است. در نتیجه، درصد معینی از سود شرکت و مزایای دیگر آن به فرد تعلق خواهد گرفت. دارندگان سهام عادی از مزایای زیر بهره‌مند می‌شوند:

مزایا سهام عادی

• حق دریافت سود سهام
• حق رأی دادن در مجامع عمومی و مجمع فوق‌ العاده
• حق تقدم در خرید سهام جدید
• حق باقی‌مانده دارایی‌ها بعد از انحلال شرکت
• حق اطلاع از فعالیت‌های شرکت

سهام ممتاز

سهام ممتاز هم نوع دیگری از انواع سهام است که مالکیتی قابل انتقال به شمار می‌رود و دارنده آن حقی محدود و ثابت از دارایی‌های شرکت را خواهد داشت. شاید بپرسید که با این اوصاف، چرا از این سهام با عنوان ممتاز یاد می‌شود. پاسخ این است که پرداخت سود این نوع از سهام نسبت به سهام عادی از اولویت برخوردار است و باید به طور کامل پرداخت شود. به همین خاطر به آن سهام ممتاز می‌گویند. یعنی حتی اگر یک شرکت به دلایل مختلف ورشکست هم گردد، سود سهام ممتاز باید به دارندگان آن پرداخت شود. اما بعضی از حقوق مانند حق رأی در مجامع عمومی و فوق‌العاده برای صاحبان این نوع از سهام‌ها وجود ندارد.

مزایا سهام ممتاز

1-به صاحبان سهام ممتاز، سود بیشتری نسبت به دارندگان سهام عادی تعلق می‌گیرد.

2-مالکان سهام ممتاز در دریافت سود، اولویت دارند. گاهی‌اوقات، به دلیل شرایط خاصی که برای شرکت‌ها به وجود می‌آید، امکان پرداخت سود به همه سهام‌داران وجود ندارد. اما در این شرایط هم به سهام‌داران ممتاز، سود پرداخت می‌شود.

3-در تقسیم دارایی های باقی‌مانده شرکت، پس از پرداخت بدهی‌های آن به اشخاص ثالث، سهم بیشتری به نسبت سهام عادی به صاحبان سهام ممتاز داده شود.

سهام جایزه

زمانی که یک شرکت سهامی از ذخایر اندوخته فراوانی برخوردار باشد و اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته کند، بخشی از سود انباشته را از راه انتشار سهام جایزه در وجه سهام‌داران فعلی خود به سرمایه بدل می‌کند. در این نوع از انواع سهام، سهام اضافی بدون دریافت هزینه به سهام‌داران اعطا می‌شود. در واقع، اینها درآمد انباشته شرکت هستند که در قالب سود سهام داده نمی‌شوند اما به سهام آزاد بدل می‌شوند. معمولا بعد از انتشار سهام جایزه، با توجه به تعداد سهام منتشر شده، قیمت سهام شرکت در بازار، افت و کاهش پیدا می‌کند. با این حال اصلاح ساختار مالی و معافیت مالیاتی تبدیل اندوخته‌ها به حساب سرمایه معمولا باعث خواهند شد تا پس از مدتی، قیمت سهم افزایش پیدا کند و سهامداران با توجه به افزایش تعداد سهام خود، منافع بیشتری به دست می‌آورند.

سهام شکننده و پرنوسان

همان‌طور که از نام این سهام مشخص است، به سهامی که قیمت آن تحت نوسانات زیاد قرار دارد، سهام پرنوسان یا شکننده گفته می‌شود. نوسانات قیمت را با عامل آلفا و بتا محاسبه می‌کنند. اگر نوسانات قیمت به خاطر نوسان درآمدها و تعداد سهام اندکی که منتشر می‌شود یا اوضاع نابه سامان صنعت به وجود بیاید، آن را با عامل آلفا محاسبه می‌کنند و در صورتی که نوسانات قیمت با اوضاع بازار در ارتباط باشد برای سنجش آن از عامل بتا استفاده می‌شود. اما حتما نمی‌دانید که عامل آلفا و بتا چه چیزهایی هستند. اصلا نگران نباشید در ادامه برا‌تان از این دو عامل خواهیم گفت که در سنجش نوسانات سهام استفاده می‌شوند.

عامل آلفا چیست؟

آلفا، یکی از مهم‌ترین و شاخصترین مؤلفه‌های سرمایه گذاری است و به عنوان بازده بیش از حد سرمایه‌گذاری نسبت به بازده بر روی یک شاخص درنظر گرفته می‌شود. از آلفا برای اندازه گیری و مدیریت ریسک هم استفاده می شود. آلفا یکی از شاخص‌های مهم مدیریت ریسک برای صندوق های سرمایه‌گذاری، انواع سهام و اوراق قرضه است و به سرمایه گذاران می گوید که آیا دارایی، عملکرد بهتر یا بدتری نسبت به پیش بینی‌های بتا داشته است یا خیر. هنگامی که آلفای صندوق های سرمایه گذاری بالا است، متوجه می شویم که عملکرد مدیران سرمایه‌گذاری به اندازه کافی خوب بوده است. اما این نکته را هم در نظر داشته باشید که نوع شاخص مورد استفاده در شاخص آلفا نیز مهم است. شاخص باید از جنس سهام و دارایی سرمایه‌گذاری شده باشد.

عامل بتا چیست؟

بر خلاف آلفا، که میزان بازده نسبی را اندازه‌گیری می کند، بتا نوسانات نسبی را می‌سنجد. در واقع بتا، ریسک سیستماتیک ابزار مالی یا سبد سرمایه گذاری را در مقایسه با بازار اندازه گیری می‌کند. بتا یک شاخص بسیار مهم و موثر است. چیز دیگری که بتا می تواند به شما بگوید این است که میزان اثر تنوع بر ریسک چقدر است. اگر به بتای یک صندوق سرمایه گذاری عادی نگاه کنید، به شما می گوید که با اضافه کردن هر کلاس دارایی چقدر بتا تغییر می کند. در بتا هم انتخاب نوع شاخصی در محاسبات حائز اهمیت است. معیار های بسیار متنوعی را به عنوان شاخص جهت محاسبات شاخص بتا می‌توانید در نظر بگیرید.

سهام ترجیحی

سهام ترجیحی هم نوع دیگری از سهام است که هر شرکت بورسی در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی خود آن را به کارکنان شاغل در آن شرکت واگذار می‌کند. منظور از خصوصی‌سازی هم فرایند و روندی است که در آن میان فعالیت‌های اجرایی، مالی و حقوقی که از سوی حکومت و بازار صورت می‌گیرد، نوعی تعادل به وجود می‌آید. یعنی با توسعه مالکیت‌های خصوصی، بازارهای مختلف به رشد و رونق بیشتری می‌رسند.

سهام موسس

همان‌طور که از نام این نوع سهام مشخص است، سهام موسس به سهامی گفته می‌شود که برای موسسین شرکت در نظر می‌گیرند. صاحب این نوع از سهام به خاطر خدماتی که در راه‌اندازی شرکت ارائه کرده است، از مزایایی بهره‌مند خواهد شد. منظور از این مزایا چیست؟ مزایایی مانند دسترسی داشتن به قسمتی از منافع شرکت یا بخشی از دارایی‌های اضافه بر سرمایه باقی‌مانده شرکت. به طور کلی، سهم موسس، سهمی است که موسسین در همان ابتدای راه‌اندازی شرکت برای خود در نظر می‌گیرند و مزایایی نسبت به سهام دیگر شرکت دارد. مثلا، سود بیشتری به موسسین داده می‌شود یا اگر انحلالی در کار بود از دارایی شرکت قبل از سایر سهام، مبلغ اسمی به سهام‌داران موسس پرداخت می‌شود.

سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد، یکی دیگر از انواع سهام است که صاحبان آن به راحتی آماده عرضه و فروش آن هستند. در واقع، قابلیت معامله کردن آن بسیار زیاد است و دارندگان آنها قصد ندارند با نگهداری سهام مذکور در مدیریت شرکت نقش داشته باشند. سهام‌داران سهام شناور آزاد معمولا سهام‌داران خرد شرکت هستند و از افراد مهم و اصلی به شمار نمی‌روند. سهام‌داران کلان، کسانی هستند که سهام زیادی از یک شرکت به آنها تعلق دارد و می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مختلف شرکت اِعمال نفوذ کنند.

روش محاسبه سهام شناور آزاد:

اگر قصد محاسبه و بررسی سهام شناور آزاد را دارید باید به ترکیب سهام‌داران مهم یک شرکت دقت کنید. سهام‌داران مهم هر شرکت، همان سهام‌داران استراتژیکی هستند که نمی‌خواهند در کوتاه‌مدت اقدام به فروش و واگذاری سهم خود کنند. آنها در نظر دارند تا با نگهداری سهام خود در مدیریت شرکت نقش و نفوذ داشته باشند. مثلا اگر ۷۰ درصد از سهام یک شرکت در دست سرمایه‌گذاران استراتژیک آن باشد و آنها قصد فروش سهام در کوتاه‌مدت را نداشته باشند، فقط ۳۰ درصد از سهام شرکت به حالت شناور آزاد باقی می‌ماند که در دست دارندگان خُرد است و آنها می‌توانند درصد مذکور را به فروش برسانند. به این ۳۰ درصد از سهام، سهام شناور آزاد می‌گویند.

جمع‌بندی

در این متن با انواع سهام موجود در بازار سرمایه آشنا شدیم. آشنایی با مفاهیم بورسی قبل از شروع سرمایه گذاری در بورس اقدام بسیار مهم و ضروری است. هر چه اطلاعات ما از مفاهیم و اصطلاحات بورسی بیشتر باشد، طبیعتا می توانیم تصمیمات سرمایه گذاری کم ریسک تر و پرسودتری داشته باشیم.

منظور از استیکینگ شناور چیست و چه کاربردی در فضای دیفای دارد؟

گواه اثبات سهام (PoS) و دیفای ذاتاً برای سازگاری با یکدیگر طراحی نشده‌اند. در واقع ، استیکینگ کاربران را ملزم می‌کند که به دارایی‌های متعهد باشند، تا پاداش‌هایی را برای تأمین امنیت شبکه اساسی به دست آورند. این باعث می‌شود آنها نتوانند به اکوسیستم Defi دسترسی پیدا کنند. علاوه بر این، پروتکل‌ها دوره‌های انتظار را برای کاربرانی که می خواهند توکن سهام گذاری شده خود را پس بگیرند اعمال می‌کنند، که این امر باعث می‌شود سرمایه‌گذاری سریع این توکن‌ها غیرممکن باشد و این موضوع، به معنی از دست دادن درآمد تاییدکنندگانی است که نمی‌توانند دارایی استیک شده خود را در فرصت‌های سودآور سرمایه‌گذاری، استفاده کنند؛ برای حل این مشکل، اخیرا استیکینگ شناور (Liquid Staking) به وجود آمده، که در واقع پروتکلی است که دارایی‌های سهام گذاری شده را توکنیزه می‌کند. دارایی‌های توکنیزه شده که بعضاً به عنوان مشتقات استیک نیز خوانده می‌شود، به کاربران متعهد این اختیار را می‌دهد تا به امور مالی غیرمتمرکز دسترسی پیدا کنند و موقعیت‌های آنها را به روشی انعطاف پذیرتر و بدون نیاز به شخص ثالث مدیریت کنند.

در حال حاضر ، دی فای هنوز بسیار کوچک‌تر از فضای گواه اثبات سهام (PoS) است، اما این امکان را دارد که به آن متصل شود. فضای Defi حول سرمایه‌گذاری و سود طراحی شده است و در نتیجه، ممکن است در نهایت گواه اثبات سهام را تحت تأثیر قرار دهد.

استیکینگ شناور چیست و چرا محبوب شده است؟

به طور سنتی، مشارکت در پروژه‌های مبتنی بر پروتکل PoS، در مورد قفل کردن دارایی‌های فرد در یک پروژه برای مدت طولانی و انتظار پاداش ثابت و از پیش تعیین شده در ازای آن بوده است. با این که سود این دارایی‌ها مانند اوراق قرضه تضمین شده است، اما فرصت کسب سود بالاتر از آن دارایی‌ها را با استفاده از اکوسیستم دیفای محدود می‌کند. اگر تمام دارایی‌های کریپتوی خود را استیک کرده‌اید، اساساً در بحران نقدینگی به سر می‌برید و نمی‌توانید در صرافی‌ها از جفت ارزهای دیجیتال سودآور برای سرمایه‌گذاری یا ترید استفاده کنید. Liquid staking به عنوان راه حلی برای این مشکل پدید آمده است و به معنی ساده، یعنی شما می‌توانید از دارایی‌های سهام گذاری شده خود نیز استفاده کنید.

همانطور که گفتیم، استیکینگ شناور امکان استفاده از دارایی‌های استیک شده را در معاملات تجاری یا فرصت‌های سرمایه‌گذاری به شما می‌دهد، تا از هر دو فضا هم سود دریافت کنید و هم پاداش دارایی‌های سهام‌گذاری شده خود را کسب کنید. این مفهوم همچنین اجازه می‌دهد که از فرصت‌های جدید ترید/سرمایه‌گذاری که مشاهده می‌کنید، بهره ببرید. این کار با توکنیزه کردن دارای Stake شده انجام می‌شود؛ بنابراین ذینفعان می‌توانند از آنها به عنوان وثیقه در سایر برنامه‌های مالی استفاده کنند. این توکن‌ها می‌توانند به صورت آزادانه در بین کاربران، مکان‌ها و حتی بلاک چین‌های مختلف معامله شود.

به همین دلیل است که اخیرا Liquid Staking محبوبیت زیادی پیدا کرده است. تعدادی از پروژه‌های جدید با این ویژگی در اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز عرضه می‌شوند و دارندگان دارایی‌های کریپتو نیز از آنها استفاده می‌کنند از دارایی استیک شده خود درآمد کسب کنند. در ادامه با یکی از این پروژ‌ه‌ها و نحوه کار آن بیشتر آشنا می‌شویم.

TosDis Finance ؛ پروتکل جدید سهام گذاری شناور

TosDis با هدف ایجاد انقلابی در اکوسیستم دیفای از طریق توکنیزه کردن دارایی استیک شده کاربران برای کسب درآمد از دارایی‌های سهام گذاری شده خود و ایجاد حداکثر بازده ممکن از طریق هر یک از فرصت‌های جدید ایجاد شده است. آنها برای این کار دو پلتفرم توسعه داده‌اند و ما در اینجا سهام شناور چه کاربردی دارد؟ نگاهی به آنها خواهیم انداخت.

EasyStake

پلتفرم اصلی تیم TosDis، پلتفرم EasyStake است که از همه پروژه‌های ERC20 پشتیبانی می‌کند و امکان استیکینگ شناور در همه آنها را فراهم می‌کند. هر گاه شخصی از طریق بستر EasyStake هر دارایی ERC20 را در پلتفرم سهام گذاری کند، توکنی با پشتوانه دارایی خود به نسبت ۱:۱ دریافت می‌کند که می‌تواند به عنوان وثیقه برای سرمایه‌گذاری یا تجارت در هر پلتفرم دیگری که مورد نظر خود است، استفاده کند. همه پروژه‌های ERC20 می‌توانند با قرارداد اصلی TosDis ارتباط برقرار کنند تا این امر را امکان پذیر کنند.

سرویس ییلد فارمینگ (Yield Farming)

تنها سرویس TosDis سرویس Liquid Staking نیست؛ این پروژه همچنین به پروژه‌های رمزنگاری اجازه می‌دهد تا با کمک Yield Farming به عنوان یک سرویس، خدمات استخراج نقدینگی (Liquidity Mining) را به دارندگان خود ارائه دهند. هر کسی می‌تواند با استخراج توکن‌های ERC20 موجود در بستر EasyStake سود کسب کند.

مزایای Liquid Staking

هر مفهوم جدیدی که به وجود می‌آید، طبیعتا دارای معایب خاص خود است و البته به دلیل وجود مزایایی آن را طراحی و ارائه می‌کنند. سیستم استیکینگ شناور هم از این قاعده مستثنی نیست.

یکی از مزایای اصلی در مورد Liquid Staking، استفاده از دارایی‌های استیک شده به عنوان وثیقه در سایر برنامه‌های مالی است. به همین خاطر، این امکان فضای زیادی برای انجام کارهای دیگر ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، به جای قفل شدن یک دارایی در بلاک چین، آن دارایی می‌تواند در پروتکل‌های دیگر ادغام شود و سهامداران را قادر می‌سازد ریسک پذیری خود را مدیریت کنند و بازده بیشتری از دارایی‌های سهام گذاری شده خود بدست آورند. در نتیجه، توکن‌ها قادر به حرکت آزادانه در میان کاربران، صرافی‌ها یا حتی زنجیره‌های مختلف خواهند بود.

چنین ترکیب‌پذیری از ویژگی‌های اساسی دیفای است و ثابت شده که باعث تقویت نوآوری در اکوسیستم اتریوم می‌شود. به عنوان مثال، با استفاده از پروتکل کامپوند، می‌توان از استیبل کوین DAI برای وام‌گیری و وام دهی استفاده کرد. این توانایی به نوبه خود به تولید برنامه‌های دیگر منجر خواهد شد تا تعاملات خودکار بین دو پروتکل برای بهینه سازی بازده و کاهش خطرات برای دارندگان توکن که درگیر این تراکنش‌ها هستند، به صورت خودکار انجام شود.

به طور خلاصه، استفاده از توکن‌های دارایی‌های استیک شده، به کسانی که این توکن‌ها را دارند آزادی بیشتری در مدیریت توکن خود خواهد داد و نوآوری‌های دیفای را تسریع می‌کند.

معایب و ریسک‌های استیکینگ شناور

گواه اثبات سهام و دیفای به همان اندازه که مربوط به امور مالی هستند، در مورد بلاکچین نیز هستند و مانند هر کار سودمندی، ریسک‌هایی نیز دارند. از زمان تولد ارزهای دیجیتال، ریسک همیشه در مرکز بحث بوده است. پس در مورد استفاده از این روش جدید نیز ریسک‌های زیادی وجود دارد.

تمامی مراحل مربوط سهام گذاری شناور در پروژه‌های مختلف، بر اساس قراردادهای هوشمند و مرتبط با پروژه‌های دیفای است و همانطور که می‌دانید فضای Defi و استفاده از دارایی، ریسک‌های بزرگی نیز است. پس قبل از این که از این سیستم استفاده کنید، با خطرات فضای دیفای و قراداد‌های هوشمند آشنا شوید. حتما پروژه‌هایی که این خدمات را ارائه می‌دهند را بشناسید و در مورد آن بسیار تحقیق کنید و حتما برای آزمایش ابتدا با مقدار کمی سرمایه از آن استفاده کنید.

نتیجه‌گیری

مشارکت در الگوریتم PoS مزایای خود را دارد؛ اما نکات منفی مانند عدم نقدینگی دارایی، می‌تواند سرمایه گذاران بالقوه را بترساند. با افزایش محبوبیت Liquid Staking ، کاربران این امکان را دارند تا بدون هیچ محدودیتی از کلیه مزایای دارایی‌های استیک شده خود بهره‌مند شوند. از طریق توکنیزه کردن دارایی‌های سهام گذاری شده، کاربران اکنون می‌توانند آزادانه به دیفای دسترسی پیدا کنند و موقعیت‌های خود را به روشی انعطاف پذیرتر و بدون نیاز به شخص ثالث مدیریت کنند و هم از طریق Staking و هم از دیفای درآمد کسب کنند.

اما به خاطر داشته باشید که استیکینگ شناور برای همه مناسب نیست و نیاز به دانش کافی در زمینه سهام گذاری، دیفای و قرادادهای هوشمند دارد. این یک مقوله کاملا جدید است که استفاده از آن ریسک‌هایی زیادی نیز در بر خواهد داشت.

رشد آرام شناوری بورس

دنیای‌اقتصاد - محمد امین خدابخش : میانگین سهام شناور شرکت‌های فعال در بورس تهران هرچند با افزایش قطره‌چکانی نسبت به سه ماه نخست ۹۹ همراه شد، اما همچنان از معیارهای جهانی فاصله زیادی دارد. در حال حاضر حدود ۵/۲۴ درصد از مجموع سهام شرکت‌های حاضر در بورس قابلیت معامله دارند و با سیاست‌های فعلی حتی افزایش ۵ درصدی آن به رویایی دست‌نیافتنی تبدیل شده است.

«شناوری» امروزه یکی از مسائل مهم پیش رو تمامی بازارهای سهام است. این کلمه در سهام هر شرکت نشانگر آن است که چه میزان از کل سهام یک شرکت از سوی مالکان آن در آینده نزدیک ممکن است معامله شود. به کمک این راهکار تمامی سرمایه‌گذاران می‌توانند ضمن تحلیل مولفه‌های بنیادی شرکت دریابند که تخصیص چه میزان از دارایی برای سرمایه‌گذاری در یک سهام خاص می‌تواند مناسب باشد. بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» حاکی از آن است که طبق آمار ارائه شده در تا‌رنمای کدال تا‌ تا‌ریخ ۳۱ شهریور سال جاری، به طور میانگین ۵/ ۲۴ درصد از کل سهام ثبت شده در بورس تهران شناور است. با توجه به آنکه میانگین یاد شده از محاسبه وضعیت موجود در ۳۴۱ نماد به دست آمده است، می‌توان دریافت که بازار سرمایه به رغم تلاش‌های انجام شده همچنان راه طولانی تا‌ رسیدن به یک میانگین متعادل در بسیاری از نمادها را در پیش دارد. هر چند شناوری سهام در مقایسه با سه ماه نخست سال با رشد ۳/ ۳ واحد درصدی همراه شده است اما همچنان تا‌ ایده‌آل فاصله زیادی دارد. بر اساس آخرین بررسی‌های به عمل آمد‌ه از ۳۴۱ شرکت حاضر د‌ر بورس تهران، کل سهام منتشرشد‌ه شرکت‌ها معاد‌ل ۳ هزار و ۴۵۵ میلیارد‌ و ۹۱۷ میلیون سهم است. شاید‌ باور این نکته سخت باشد‌ که از این تعد‌اد‌ سهام منتشرشد‌ه حد‌اکثر ۵/ ۲۴ درصد‌ یعنی حد‌ود‌ ۸۴۶ میلیارد‌ و ۸۳۰ میلیون سهم به‌عنوان سهام شناور آزاد‌ د‌ر این بازار شناسایی شد‌ه و قابلیت معامله د‌ر بازار سهام را د‌ارند‌. به‌عبارتی د‌یگر بیش از ۷۵ درصد‌ سهام د‌ر بورس تهران د‌ر اختیار مالکان عمد‌ه است که با اهد‌اف مد‌یریتی نگهد‌اری می‌شود‌. هر چند این مهم در مقایسه با سال‌های گذشته رشد محسوسی را ثبت کرده است، اما همچنان تا‌ ایده‌آل فاصله زیادی دارد. به طوری که برای رسیدن به افزایش شناوری سهام به ۳۰ درصد، لازم است تا‌ ۱۸۹ میلیارد و ۹۴۵ میلیون سهم دیگر در بازار سهام قابل معامله شود که بیش از دو برابر سهام قابل معامله در شرکت ایران‌خودرو است. از این رو به‌راحتی و از طریق عرضه‌های اولیه شرکت‌های کوچک نمی‌توان این هدف را محقق کرد و شاید مناسب‌ترین راهکار برای تقویت کفه عرضه، افزایش سهام شناور آزاد در شرکت‌های موجود و البته توجه به عرضه سهام شرکت‌های بزرگ و جذاب در بازار سهام است.

نقدشوندگی در گرو توازن بازار

شاید بسیار سطحی‌نگرانه به نظر بیاید اگر بخواهیم بپرسیم که یک بازار خوب چه نوع بازاری است؟ در نگاه اول این سوال بسیار ساده است و گویا ساده‌انگارانه نیز مطرح شده با این حال بررسی دقیق‌تر ماهیت و کارکرد بازارهای گوناگون این نکته را عیان می‌کند که به‌رغم ساده و قدیمی بودن این سوال، پاسخگویی به آن سهام شناور چه کاربردی دارد؟ می‌تواند آنچنان پیچیده باشد که حتی طرح درست بحث آن و رسیدن به مقدمه‌ای معقول نیازمند اندیشیدن ساز و‌کارهای گوناگون و مطالعات کاربردی متعدد است. این مساله از آنجا ناشی می‌شود که بازارها عموما خود به خود و صرفا به واسطه نیاز میان عرضه‌کننده و تقاضا‌کننده به وجود می‌آید، با این حال با پیچیده شدن این احتیاجات کنشگران بازارها رفته‌رفته دارای سازوکاری می‌شوند که درک دقیق ماهیت و عملکرد آنها می‌تواند بسیار سخت و نیازمند کنکاش دقیق باشد. یکی از این بازارها بازار سهام است که اگرچه در ایران با الگوبرداری از کشورهای دیگر ایجاد شده اما نهایتا سرمنشأ شکل‌گیری آن نیاز به انجام مبادلات و عواملی همچون تا‌مین مالی و کسب سود بوده است که سبب شده تا‌ به مرور زمان این بازار پیچیده‌تر و مهم‌تر شود. از جمله مسائلی که می‌تواند چنین بازاری را مانند هر بازار دیگر تحت‌تا‌ثیر قرار دهد، نبود توازن میان عرضه و تقاضاست که می‌تواند به نوسانات قیمتی یا حتی نارضایتی‌های خرد و کلان میان ذی‌نفعان این بازارها بدل شود. این مساله زمانی اهمیت می‌یابد که مشکل ایجاد شده ناشی از ناکارآمدی یا به روز نبودن ساختار بازار با نیازهای موجود در آن باشد. یکی از این مشکلات که تنها مختص بازار سرمایه نیست و در بسیاری از بازارها مشاهده می‌شود مشکل نقدشوندگی است که در متون اقتصادی و مالی از آن به‌عنوان یک ریسک مهم نام برده می‌شود. ریسک نقدشوندگی زمانی به وجود می‌آید که نبود خریدار یا فروشنده برای یک دارایی در قیمتی خاص سبب شود تا‌ عرضه‌کننده آن توان معاوضه دارایی خود با پول نقد را نداشته باشد این مساله نه تنها بر جذابیت سرمایه‌گذاری در یک دارایی اثر می‌گذارد که می‌تواند در بلندمدت با تشدید ریسک نقدشوندگی از ارزش تحلیلی آن دارایی نیز بکاهد.

اما مشکل اصلی در بازار سهام شناور چه کاربردی دارد؟ سهام از آنجا شروع می‌شود که دریابیم این بازار به‌دلیل ماهیت متفاوت دارایی‌هایی که در آن داد و ستد می‌شود ممکن است تا‌ثیر متفاوتی از افزایش ریسک نقدشوندگی بپذیرد. برای مثال در حالی که نبود مشتری برای یک ملک خاص یا یک خودرو یا هر دارایی از این دست صرفا به کاهش قیمت آن تا‌ پیدا شدن یک خریدار می‌انجامد افزایش ریسک نقدشوندگی در بازار سهام سبب می‌شود تا‌ هم سهامداران خرد و هم کلیت شرکت به مثابه ساختاری که ارزش آن وابسته به عرضه و تقاضای موجود میان فعالان بازار است تحت‌تا‌ثیر قرار گیرد. در شرایطی که این وضعیت که به کلیت بازار تسری یابد، می‌تواند روحی سنگین را باعث شود. به همین منظور در تمامی بازارهای مالی جهان تدابیری اندیشیده می‌شود که به موجب آن بتوان ریسک نقدشوندگی را کاهش داد و شرایطی مناسب را پدید آورد تا‌ به موجب آن منافع سهامداران خرد در مقابله ذی‌نفعان عمده حفظ و حراست شود.

شناوری مفهومی در هم تنیده با ریسک

یکی از مهم‌ترین تدابیر که به‌منظور افزایش نقدشوندگی سهام و جلوگیری از تغییرات قیمت هیجانی و غیرمعمول صورت می‌گیرد تعیین حد معینی از شناوری برای سهام است که به موجب آن شاهد روان شدن عرضه و تقاضای بازیگران خرد در یک دارایی باشیم. این ساز و کار که از آن با عنوان سهام شناور یا floating stock یاد می‌شود نسبتی از کل سهام موجود ‌ shares outstandings است که آماده معامله از سوی سهام داران بوده و می‌تواند به‌راحتی در فرآیند عرضه تقاضا موثر باشد. به‌عبارت دیگر میزان وجود سهام شناور یک نماد نشان می‌دهد که چه درصدی از کل سهام شرکت در مالکیت افرادی است که قصد قطعی برای نگهداری آن سهام در بلندمدت را ندارند. وجود میزان شناوری در حد معقول در هر نمادی فارغ از اینکه در چه بورس یا بازاری معامله می‌شود گواهی است بر اینکه سهام شرکت یاد شده با کمبود عرضه و تقاضا مواجه نخواهد شد و می‌توان با ریسک نقدشوندگی کمتری روی آن سرمایه‌گذاری کرد. بنابراین توجه به مفهوم شناوری، مساله‌ای است که امروزه نه فقط برای درک کیفیت معاملات یک سهم بلکه برای تحلیل ارزش آن و حتی تغییر رویکرد نسبت به نگهداری بلندمدت آن در پرتفوی مورد توجه قرار می‌گیرد.

اما و اگرهای شناوری در بورس تهران

در بازار سهام ایران نیز این مساله چندی است که بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و تا‌کید بر افزایش شناوری شرکت‌ها سبب شده تا‌ شاهد رسیدن این نسبت در سه نماد «ثفارس»، «کالا» و «کماسه» به ۱۰۰ درصد باشیم.

اهمیت این مساله پس از آن فزونی یافت که کمبود شناوری در بسیاری از نمادهای مورد معامله در بازار سرمایه سبب شد تا‌ طی مدت کوتاهی به سبب افزایش تورمی تقاضا طی سال‌های گذشته شاهد رشد قیمت‌ها در بسیاری از نمادها به خصوص نماد‌های کوچک که سهامداران عمده آنها تمایل چندانی به عرضه سهام خود ندارند باشیم. تشدید این مساله که عقبه‌ای دیرینه در معاملات سهام کشور داشت سبب شد تا‌ در مدت یاد شده بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازارهای مالی و اقتصاددان‌ها نسبت به کم بودن شناوری در بازار سرمایه انتقاد و لزوم افزایش این نسبت را به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه کلان اقتصاد کشور گوشزد کنند.

دقیقا به همین دلیل بود که افزایش شناوری در ماه‌های ابتدایی سال جاری مورد توجه دولتمردان قرار گرفت و پس از انجام بررسی‌های مختلف کف ۳۰ درصدی میزان سهام شناور آزاد که از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار پیشنهاد شده بود در مصوبه ابلاغیه هیات‌وزیران در اواسط تیر ماه با توافق بر کف ۲۵ درصدی برای این نسبت موافقت شود. در این میان آنچه باید مورد توجه قرار گیرد این است که مصوبه یاد شده برای شرکت‌های تا‌بعه دستگاه‌های اجرایی یا نهادهای عمومی غیر دولتی سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی لازم‌الاجرا بود. به این وسیله مقرر شده بود تا‌ سهامی که به‌منظور نیل به این هدف در بازار فروخته می‌شود برای سایر دستگاه‌ها قابلیت خرید نداشته باشد تا‌ رسیدن به کف شناور ۲۵ درصدی برای شرکت‌های یادشده تضمین شود.

این هدف‌گذاری در کنار مصوبه مجلس در خصوص بهره بردن از معافیت مالیاتی صدر ماده ۱۴۱ قانون مالیات‌های مستقیم که مقرر می‌کرد تا‌ متقاضیان استفاده از این معافیت حداقل ۲۵ درصد از سهام خود را به صورت آزاد شناور در بازار سهام نگه دارند، سبب شد تا‌ توجه به مساله شناوری از بعد قانونی تقویت شود.

با این حال بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که به رغم تلاش‌های صورت گرفته میانگین شناوری در بازار سهام از ۵/ ۲۴‌درصد فراتر نرفته است. البته باید توجه داشت که دستاورد بورس تهران در ثبت این رقم در مقایسه با سه ماه نخست که میانگین شناوری در آن تنها ۲۱ درصد بود، حکایت از تداوم روندی رو به جلو دارد.

رصد سهام بورسی از منظر شناوری

در حالی که سه نماد یاد شده یعنی «ثفارس»، «کالا» و «کماسه» در آخرین روز معاملاتی شهریور ماه همچنان رکورد ۱۰۰ درصدی سهام شناور را در اختیار دارند، نمادهایی نیز در بورس معامله می‌شوند که از شناوری اندکی برخوردار هستند. در این میان «سدشت» با ۸۷/ ۰ درصد از کل سهام خود رکورددار کمبود شناوری است و نمادهایی همچون «فخاس»، «بسویچ» و «سفار» شناوری زیر ۵ درصدی دارند.

بر اساس آنچه در تا‌رنمای کدال منتشر شده از کل ۳۴۱ نماد مورد معامله تا‌ تا‌ریخ ۳۱ شهریور ماه سال جاری ۸۴۶ میلیارد و ۸۳۰ میلیون سهم از ۳ هزار و ۴۵۵ میلیارد و ۹۱۷ میلیون سهم موجود در بورس تهران، در تا‌بلوی شیشه‌ای قابل معامله هستند. در صورتی که فرض کنیم این میزان بخواهد به مقدار پیشنهادی بورس به هیات‌وزیران برای میانگین بازار در نظر گرفته شود ۱۸۹ میلیارد و ۹۴۵ میلیون سهم دیگر باید به سهام شناور افزوده شود تا‌ به میانگین ۳۰ درصدی برسیم. حصول این رقم با توجه به شناوری اندک در نمادهای اکثرا کوچک بازار در صورتی محقق خواهد شد که این هدف در نمادهای کوچک دنبال شود.

شاخص بورس چیست؟ معرفی انواع آن و کاربرد هر شاخص بورس

چرا آشنایی با شاخص بورس مهم است؟ مهم ترین شاخص های بورس کدامند؟ ما در این مطلب به مفهوم شاخص بورس پرداخته مهمترین شاخص ها را معرفی و کاربرد هر یک را بیان می کنیم.

آیا می‌دانید شاخص در بورس چیست؟ آیا درباره انواع شاخص بورس اطلاعات کافی دارید؟

در چند سال اخیر مردم ایران بیش از پیش با مفهوم بورس آشنا شده‌اند و بسیاری به سرمایه‌گذاری در آن روی آورده‌اند. اما برخی از این سرمایه‌گذاران حتی به درستی نمی‌دانند که شاخص بورس چیست؟ به همین دلیل، آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم کاربردی در بورس اهمیت بیشتری پیدا کرده است. شاخص بورس یکی از همین مفاهیم به شمار می‌آید که داشتن شناخت و درک درست از آن، لازمه رشد و سودآوری است.

شاخص‌های متعددی در بورس وجود دارند که هر یک از آن‌ها با بررسی بازار بورس از زاویه‌ای متفاوت، به پیش‌بینی وضعیت بازار و قیمت سهام توسط سهامداران کمک می‌کنند. به این ترتیب، تمام سهامداران برای معامله در بازار نیاز دارند که ابتدا به بررسی قیمت سهام و روند احتمالی شاخص‌ها بپردازند و بعد تصمیم به خرید و فروش یا نگه داشتن اوراق بهادار خود کنند. در ادامه به بررسی بیشتر مفهوم و انواع شاخص بورس (Index) می‌پردازیم و شما با مطالعه این مطلب به صورت کامل متوجه خواهید شد که شاخص بورس چیست؟

برای کسب اطلاعات کامل در مورد خرید و فروش سهام در بازار فرابورس کلیک کنید.

شاخص بورس چیست؟

برای اینکه بدانید معنی شاخص بورس چیست و با کاربرد شاخص بورس آشنا شوید، ابتدا لازم است با مفهومی به نام «بورس» آشنا شده باشید. بورس در واقع به بازاری گفته می‌شود که اوراق بهادار و سهام در آن مبادله می‌شود. تا پیش از دخالت تکنولوژی در بازار بورس، سهام شرکت‌ها به صورت اوراق بهادار به سهامداران داده می‌شد و این اوراق به ازای پول، میان خریداران و فروشندگان رد و بدل می‌شدند. امروزه اوراق بهادار شکل کاغذی خود را از دست داده‌اند و تقریباً تمامی مبادله‌ها به صورت الکترونیکی و آنلاین انجام می‌شوند. در این بازار الکترونیکی شاخص‌های متعددی وجود دارند که وضعیت بازار را از جهات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند و رشد و نزول قیمت سهام بخش‌های مختلف را به اطلاع سهامداران می‌رسانند.

شاخص بورس در واقع عددی است که میانگین قیمت سهام شرکت‌های ثبت شده در بازار بورس و میزان رشد یا افت آن‌ها را محاسبه کرده و به سهامداران نشان می‌دهد.

انواع مختلفی از شاخص‌ های بورس را داریم که مهم‌ترین آن‌ها شامل شاخص کل بورس، شاخص قیمت، شاخص آزاد شناور، شاخص بازار اول و دوم، شاخص 50 شرکت برتر، شاخص 30 شرکت بزرگ، شاخص صنعتی و شاخص واسطه‌گری‌های مالی هستند.

برای آنکه بهتر بدانید شاخص بورس چیست بهتر با انواع آن آشنا شوید. انواع بورس به دو صورت وزنی یا بدون وزن مورد بررسی قرار می‌گیرند.

شاخص وزنی در واقع به شاخص‌هایی گفته می‌شود که حجم، سرمایه اولیه و تعداد سهام شناور شرکت‌ها در تعیین آن‌ها مؤثر باشند. یعنی هرچه شرکت بزرگ‌تر بوده و سرمایه بیشتری را به بازار بورس وارد سهام شناور چه کاربردی دارد؟ کرده باشد، سهم بزرگ‌تری در تعیین شاخص بورس خواهد داشت.

این در حالی است که در شاخص‌های بدون وزن، سهم همه شرکت‌ها در تعیین شاخص بورس یکسان است و کاهش یا افزایش قیمت سهام هر یک از شرکت‌ها به یک میزان در نزول یا صعود شاخص بورس تأثیر می‌گذارد.

بررسی این نوع شاخص‌ها به سهامداران می‌فهماند که بازدهی بیشتر و تمایل بازار به سمت شرکت‌های بزرگ است یا صنایع و شرکت‌های کوچک.

بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

معرفی انواع شاخص های بورس و کاربرد هرکدام

اکنون که می‌دانید شاخص بورس چیست، نیاز است با انواع شاخص بورس و کاربرد آن‌ها آشنا شوید. شاخ‌ های متعددی در بورس وجود دارند، اما 8 شاخص اصلی در بازار بورس ایران به چشم می‌خورند که شناخت آن‌ها برای سهامداران از اهمیت بالایی برخوردار است. هر یک از این شاخص‌ها از طریق فرمول مخصوص خود به دست می‌آیند. 8 شاخص اصلی شامل موارد زیر هستند:

شاخص کل بورس چیست (شاخص قیمت و بازده نقدی)

اگر با بازار بورس اوراق بهادار و کاربرد شاخص بورس کمی آشنا شده باشد، حتماً اصطلاحی به نام شاخص کل (Index) را شنیده‌اید. آشنایی با مفهوم شاخص کل دریچه‌ای برای پاسخ به پرسش شاخص بورس چیست، است. این شاخص ورد زبان تمام سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بورس است که این امر اهمیت بالای شاخص کل را نشان می‌دهد.

شاخص کل در واقع به میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران بازار بورس گفته می‌شود . بازدهی سهامداران از قیمت سهام و سود سالانه‌ای که سرمایه‌گذاران از شرکت‌ها دریافت می‌کنند تشکیل شده است. برای درک بهتر این مفهوم، تصور کنید شما یک سهام را به قیمت 400 تومان خریده‌اید و بعد از یک سال قیمت این سهام به 1000 تومان می‌رسد. در این میان، شما 100 تومان نیز به عنوان سود سالیانه از شرکت دریافت می‌کنید. در این صورت، بازدهی سرمایه‌گذاری شما 700 تومان است.

حال این موضوع را در ابعاد بزرگ‌تر تصور کنید. شاخص کل قیمت سهام تمام شرکت‌های ثبت شده در بازار بورس و میزان سوددهی سالانه آن‌ها را محاسبه کرده و میانگین آن‌ها را از طریق فرمولی مخصوص به دست می‌آورد. در این میان، شرکت‌های بزرگ‌تر نقش تعیین‌کننده‌تری نسبت به صنایع و شرکت‌های کوچک‌تر در شاخص کل دارند. بنابراین شاخص کل را می‌توان یک شاخص وزنی به شمار آورد. چیزی که در شاخص کل اهمیت دارد، عدد مشخص شده برای آن نیست. سرمایه‌گذاران در هنگام بررسی شاخص کل باید به میزان و نحوه تغییرات آن اهمیت دهند. حتما تاکنون به خوبی متوجه شده‌اید که شاخص بورس چیست.

شاخص قیمت (TEDPIX)

شاخص قیمت، روند تغییر عمومی قیمت سهام تمام شرکت‌ها و صنایع حاضر در بازار بورس را بررسی می‌کند. در واقع اگر میزان سوددهی سالیانه شرکت‌ها را از فرمول محاسبه شاخص کل حذف کنید، شاخص قیمت به دست می‌آید. در شاخص قیمت میزان سوددهی سالانه شرکت‌ها اهمیت ندارد، بلکه تغییر قیمت سهام آن‌ها است که مهم است.

از آنجایی که حجم سهام و سرمایه شرکت‌های بزرگ در بازار بورس بیشتر است، سهم بیشتری نیز در تعیین شاخص قیمت دارند و شاخص قیمت را به یک شاخص وزنی تبدیل می‌کنند. البته شاخص قیمت دیگری به نام شاخص قیمت هم وزن نیز داریم که سهم شرکت‌های کوچک و بزرگ را به یک میزان محاسبه کرده و تغییر قیمت سهام آن‌ها را به یک میزان در نوسانات شاخص تأثیر می‌دهد . اگر مفهوم شاخص قیمت را فهمیده باشید تا حدود زیادی پاسخ پرسش شاخص بورس چیست را نیز متوجه شده‌اید.

شاخص بازار اول و دوم

شرکت‌های حاضر در بازار بورس را می‌توان به دو گروه عمده تقسیم کرد. گروه اول شرکت‌هایی را شامل می‌شود که بیشترین میزان سرمایه و سودآوری، تعداد سهامداران و سهام و شاخص آزاد شناور را داشته باشند. گروه دوم را سایر شرکت‌های عضو بورس تشکیل می‌دهند. این شاخص به نوعی تفکیک‌کننده شرکت‌های بزرگ و کوچک از یکدیگر است. بنابراین با مقایسه سرعت تغییر شاخص این دو گروه با یکدیگر می‌توان متوجه شد سرمایه‌گذاری در گروه اول سودآوری سریع‌تری دارد یا گروه دوم.

شاخص آزاد شناور (TEFIX)

سهامداران را می‌توان به دو سهام شناور چه کاربردی دارد؟ گروه عمده تقسیم کرد. گروه اول از سهامداران حقیقی تشکیل شده‌اند که در بازار بورس فعال هستند و گروه دوم از افراد حقوقی یا شرکت‌هایی تشکیل شده‌اند که در این بازار به معامله می‌پردازند.

معمولاً میزان سرمایه وارد شده به شرکت‌ها از جانب گروه دوم بیشتر است و میزان و تعداد بیشتری از سهام شرکت‌ها به این دسته سهامداران تعلق دارد. اما گروه اول یا سهامداران حقیقی سهام خود را مرتباً خرید و فروش می‌کنند. سهامی که در دست سهامداران حقیقی قرار دارد، به عنوان سهام شناور آزاد شناخته می‌شود. ارزش میانگین سهام گروه دوم را شاخص آزاد شناور می‌گویند. معمولاً گروه اول به شرکت‌هایی که حضور پررنگ‌تری از گروه دوم را تجربه می‌کنند و شاخص آزاد شناور بالاتری دارند، علاقه بیشتری نشان می‌دهند.

شاخص 50 شرکت برتر

برای آنکه بدانید شاخص بورس چیست باید حتما از مفهوم شاخص 50 شرکت برتر اطلاع داشته باشید. در پایان هر دور سه ماهه، فهرستی از 50 شرکت برتر در بازار بورس ایجاد می‌شود که سهام آن‌ها نسبت به سایر شرکت‌های عضو بازار بورس اوراق بهادار قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارند.

میانگین ارزش سهام این شرکت‌ها را با «شاخص 50 شرکت برتر» مشخص می‌کنند. شاخص آزاد شناور این شرکت‌ها بالا است و روزانه تعداد بسیار زیادی از سهام آن‌ها میان سهامداران معامله می‌شوند. سهام این شرکت‌ها همواره خریدار دارند و هر زمان که سهام شناور چه کاربردی دارد؟ بخواهید می‌توانید سرمایه خود را به ازای بهترین قیمت خارج کنید.

شاخص 30 شرکت بزرگ

همان طور که از نام شاخص معلوم است، هر سه ماه یک بار 30 شرکت بزرگ که ارزش بازار آن‌ها در صدر لیست شرکت‌های عضو بازار بورس اوراق بهادار قرار دارد را مشخص می‌کنند و تغییرات ارزش سهام آن‌ها را به عنوان «شاخص 30 شرکت بزرگ» نمایش می‌دهند. در حالی که این 30 شرکت تنها کمتر از 10 درصد از تعداد تمام شرکت های بازار بورس را تشکیل داده‌اند، بیش از 70 درصد از ارزش بورس تهران به همین شرکت‌ها تعلق دارد. به این ترتیب، به راحتی می‌توان تأثیر قابل توجه آن‌ها بر تغییر شاخص کل و شاخص قیمت را درک کرد.

شاخص صنعت چیست

شرکت‌های صنعتی شامل شرکت‌های بخش تولید از جمله خودروسازی، پتروشیمی، مخابرات، فلزات، ساختمان و . هستند که قیمت سهام آن‌ها به صورت جداگانه نسبت به سایر بخش‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. شاخص صنعت، یک سطح عمومی از ارزش سهام شرکت‌های صنعتی را به اطلاع سرمایه‌گذاران و سهامداران می‌رساند. البته تمام صنعت‌های زیر مجموعه شاخص مخصوص به خود را نیز دارند. برای مثال، شاخص صنعت خودرو یا محصولات شیمیایی را می‌توان به صورت جداگانه بررسی کرد.

شاخص واسطه‌گری‌های مالی

قیمت و ارزش سهام شرکت‌های فعال در زمینه واسطه‌گری مالی مانند هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می‌گیرد و به عنوان « شاخص واسطه‌گری‌های مالی » شناخته می‌شود.

اکنون شما به عنوان یک فرد فعال در بازار بورس می‌دانید که شاخص در بورس چیست و با انواع و کاربرد شاخص بورس آشنایی پیدا کرده‌اید. فعالان و سرمایه‌گذاران بازار بورس با توجه به تغییرات شاخص‌های مختلف اقدام به پر کردن سبد خود و خرید و فروش سهام شرکت‌های مختلف می‌کنند. این شاخص‌ها به سهامداران کمک می‌کند از آینده ارزش سهام خود مطلع شوند و سرمایه‌گذاری را به صورت منطقی انجام دهند. در واقع کاربرد شاخص بورس، در استفاده از آن به منظور ارزیابی و قیاس چند متغیر و پدیده است. با بررسی و مقایسه انواع شاخص بورس می‌توان به درستی فهمید که شاخص بورس چیست و بر آینده بازار اشراف نسبی پیدا کرد. لازم به ذکر است که آنچه در این میان اهمیت دارد، منفی یا مثبت بودن شاخص‌ها نیست، بلکه میزان و نحوه تغییرات است که اهمیت دارد.

به عنوان مثال، ممکن است شاخص کل در هر صورت مثبت باشد، اما رقم آن نسبت به ماه‌های گذشته کاهش پیدا کرده باشد. همچنین ممکن است شاخص کل به دلیل کاهش ارزش سهام چند شرکت کاهش پیدا کند، اما شاخص صنعت با افزایش همراه بوده و سرمایه شما در منطقه امن قرار گرفته باشد. بنابراین بررسی رفتار شاخص‌های مختلف و مقایسه آن‌ها با یکدیگر می‌تواند پاسخ درست را برای شما ایجاد کند.

سهام شناور آزاد در بورس چیست؟

ساعد نیوز: برخی مفاهیم در بورس بسیار کاربردی بوده و دانستن آن ها برای کاربران می تواند اتفاقات خوشی در بورس رقم بزند به احتمال زیاد رد ورد بر خط آنلاین معاملات بورس در قسمت بالای در جدول اولیه با نامی به اسم سهام شناور آزاد آشنا شده اید.«سهام شناور» (Floating Stock) یا سهام شناور آزاد تعداد سهام موجود برای داد و ستد یک سهام خاص است.

«سهام شناور» (Floating Stock) یا سهام شناور آزاد تعداد سهام موجود برای داد و ستد یک سهام خاص است. سهام هایی با شناوری کم معمولاً تعداد کمی سهم دارند. سهام شناور با تفریق سهام خاص مربوط به چند شخص یا عمده و راهبردی (Closely-held Shares) و سهام غیر قابل معامله (Restricted Stock) از کل سهام منتشر شده (Outstanding Shares) یک شرکت محاسبه می شود. سهام راهبردی آن بخش از سهامی است که متعلق به خودی ها، سهامداران عمده و کارمندان آن شرکت است. سهام غیر قابل معامله نیز به سهامی اطلاق می شود که به دلیل محدودیت موقت مانند دوره توقف به دلیل عرضه اولیه نمی توان آن را معامله کرد.

سهام با شناوری کم به طور کلی آسیب پذیرتر از سهام با شناوری بزرگ خواهد بود و معاملات آن دشوارتر است. این امر به آن دلیل است که با داشتن تعداد کمتری سهم، پیدا کردن خریدار یا فروشنده دشوارتر خواهد بود. این موضوع منجر به پراکندگی بزرگ تر و اغلب حجم معامله کمتری می شود.

چگونه سهام شناور آزاد را محاسبه کنیم؟

برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ابتدا ترکیب سهامداران را بررسی کرده و سپس تعداد سهامداران راهبردی را تعیین کنیم. وقتی تعداد این سهامداران را بدانیم و از کل سهامداران کم کنیم، می توانیم به تعداد سهام شناور آزاد و درصد آن به کل سهام شرکت دست یابیم.

شناوری سهم چه اثری بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران دارد؟

در بسیاری از بورس های دنیا، شرکت هایی که شناوری کمتر از ۲۵ درصد دارند، از فهرست شرکت های بورسی حذف می شوند. دلیلش هم این است که اگر شرکتی مایل نیست حداقل یک چهارم سهامش را به مردم بدهد پس نباید در بورس وجود داشته باشد. در نقطه مقابل، اگر سهمی شناوری زیادی داشته باشد، زودتر و سریع تر عرضه می شود. در نتیجه، تعداد سهامداران مردمی بیشتر می شوند و امکان دست کاری قیمتی توسط تصمیم گیرندگان شرکت کاهش می یابد. اما اگر شرکتی شناوری کمی داشته باشد، توسط مدیران و سهامداران راهبردی می تواند به سمت اهداف مدنظر آن ها هدایت شود. اگر سهام شناور آزاد کم باشد با سرمایه کم می توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد کرد و با شایعات سهام داران آن را فریب داد یا افراد را ترغیب به خرید آن کرد. در شرکت هایی با سهام شناوری بالا به راحتی نمی توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. در چنین شرکت هایی حجم بالای معاملات و سهام دارانش مانع از نوسانات زیاد سهم می شود.

چرا سهام شناور مهم است؟

شناوری سهام یک شرکت پارامتر مهمی برای سرمایه گذاران است، زیرا مشخص می کند که چه تعداد از سهام برای معامله توسط عموم سرمایه گذاران در دسترس است. شرکت ها مسئولیتی در قبال نحوه داد و ستد سهام شناور توسط مردم ندارند و این موضوع به عملکرد بازار ثانویه بر می گردد. بنابراین، خرید سهام، فروش آن یا حتی استقراض آن توسط سرمایه گذاران، بر شناوری سهم تأثیر نمی گذارد، زیرا این موارد تغییر تعداد سهام موجود برای معامله را نشان نمی دهد و صرفاً نمایانگر بازتوزیع آن است. به همین ترتیب، اختیار معامله یک سهم، تأثیری در شناوری آن نخواهد داشت.

یکی از مواردی که شرکت های کوچک با سهام شناور کم با آن مواجه هستند، این است که افراد با سرمایه کم می توانند روند سهم را تغییر دهند و سهامداران خرد را دچار اشتباه کنند. این کار دست سفته بازان را برای سودجویی باز می کند. اما در مقابل، قیمت سهام شرکت هایی با شناوری بالا را سهام شناور چه کاربردی دارد؟ نمی توان به سادگی تغییر داد و دچار نوسان کرد.

نکته دیگر این است که تغییر قیمت سهام با شناوری کم ساده تر است. زیرا چنین سهامی که تعداد سهم کمتری دارد، عرضه اش هم کمتر است و با سرمایه کم می توان برای آن صف خرید ایجاد کرد.

آیا میزان سهام شناور ثابت می ماند؟

همان طور که پیش تر گفته شد، سهام شناور، قابلیت نقد شوندگی بالایی دارد. میزان این سهام شناور، ثابت نیست. چون ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و به همین علت میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. اگر خریدار خرد نیر تصمیم بگیرد با یک یا چند کد سهامداری، سهام را با حجم عمده خریداری کند شناوری سهم کاهش می یابد. شرکت های بورسی و فرابورسی در دوره های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را روی سامانه کدال منتشر می کنند.

بهترین میزان سهام شناور آزاد چند درصد است؟

حداقل مقدار سهام شناور آزاد شرکت ها می تواند ۵ درصد باشد. اما در واقع برای این مقدار، حداکثری وجود ندارد. چون یک سهامدار عمده می تواند کلیه سهام خود را با رعایت ضوابط و شرایط خاص در قالب عرضه خرد در بازار به فروش برساند و به همین ترتیب میزان شناوری سهام شرکت را افزایش دهد. تجربه نشان داده، هر چه این درصد به میانگین شناوری نزدیک تر باشد، متعادل تر است. طبق آخرین گزارش ها، درصد میانگین شناوری چیزی حدود ۲۱ درصد برای شرکت های بورسی و فرابورسی است.

شاخص شناور آزاد چیست؟

در این شاخص، هر سهم بر اساس سهام شناوری که دارد روی شاخص تاثیر می گذارد. دلیل اهمیت شاخص شناور به این خاطر است که تاثیر گذاری هر سهم، بر مبنای میزان اثرگذاری سهام قابل معامله شرکت در بازار سهام محاسبه می شود. به همین دلیل، قابلیت تحلیلی بالایی دارد و خاصیت توضیح کنندگی آن می تواند اتفاقات بازار سرمایه را کاملا پوشش دهد.

در بسیاری از بورس های دنیا شرکت هایی كه كمتر از ۲۵ درصد سهام آن ها، شناور آزاد باشد، از فهرست شرکت های بورسی حذف می شوند. به دلیل اینكه اگر مالكان شركتی نمی خواهند حداقل ۲۵ درصد سهام آن ها بین مردم توزیع شود و علاقه مند هستند سهام را برای خود نگه دارند، دلیلی برای حضور آن ها در بازار بورس وجود ندارد.

همچنین اگر سهمی نسبت سهام شناور آزاد بیشتری داشته باشد، امكان نقد شوندگی آن بیشتر و دست کاری قیمت آن كمتر می شود. زیرا حجم منابعی كه برای دست کاری آن لازم است خیلی زیاد بوده، اما شركتی كه كوچك است و سهم شناور آزاد آن كم است، به سادگی دچار دست کاری قیمت می ‏شود.