اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ

چک جنبه کیفری داشته اما سفته حقوقی است.

کیفری

سوال کاربر با سلام و احترام. بنده 268 میلیون تومان از شخصی طلب دارم و ازشون سفته بدون تاریخ دارم. بدهکار چون راضی به ارایه سفته نبود با کارت ملی خودم 300 میلیون سفته خریدم و دادم امضا کرد. من ساکن تهرانم و بدهکارم ساکن کرج و محل پرداخت رو نوشتن کرج. یکی از سفته ها دارای خط خوردگی در قسمتی هست که طرف باید اسم خودش رو مینوشت! اول اسم من رو نوشتن و بعد روش خط زدن و اسم خودشون رو نوشتن.در سفته تمام قسمت ها تکمیل شده بود غیر از تاریخچه که چون با هم به توافق نرسیدیم، بین خودمون یک تعهدنامه کتبی تنظیم کردیم که تاریخ تسویه حساب رو 30 فروردین 1401 نوشتن که درصورت عدم تسویه سفته ها رو به اجرا بذارم.هم سفته ها و هم تعهدنامه رو این آقای بدهکار در مقابل خودم و بدون وجود شاهد، هم امضا و هم اثر انگشت زدن! به دلیل اينکه آقای بدهکار به بنده قول ازدواج داده بودن و هربار جهت بهبود شرایط تحصیلی و شغلی و غیره و پاپیش گذاشتن برای ازدواج به تدریج و طی هشت سال ازم پول گرفتن (برخی مبالغ رو کارت به کارت کردم اما برخی دیگه با کارت بانکی من ایشون خرید لوازم و وسایل ریز و درشت برای مغازه مکانیکی شون داشتن) و بعد متوجه شدم این آقا زن صیغه ای و فرزند داره و به دلیل تماس زنش و تهدیداتشون، بنده نسبت به تکمیل تاریخ تعهد ایشون در سفته اقدام و در آبان ۱۴۰۰ سفته ها رو به اجرا گذاشتم و با شخص بدهکار و خانواده ش کوچکترین ارتباط تلفنی و پیامکی نداشتم و حتی در آذر ماه شخص بدهکار یک میلیون تومان به حسابم واریز کرده. بنده حتی حکم توقیف خودروی ایشون رو هم گرفتم اما ماشین رو به پارکینگ انتقال ندادم و فقط چندماه پیش در سامانه پلیس راهنمایی و رانندگی ثبت شده. الان در سامانه ثنا، برام پرونده ای ثبت شده که با اتهام تحصیل مال از طریق نامشروع یا سواستفاده و تقلب از امتیازات، خیانت در امانت، سواستفاده از سفیدمهر با سفید امضا از طرف آقای بدهکار ازم شکایت شده و پرونده برای تحقیقات مقدماتی جهت تحقیقات مقدماتی، رفته یکی از شعبات بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب کرج. سوالم اینه آیا برای اجرا گذاشتن سفته ها، آیا این همه اتهام شاملم شده؟ و آیا صرفا بخاطر اینکه قبل از تاریخ مندرج در تعهدنامه سفته گذاشتم اجرا، این همه اتهام بهم نسبت داده شده؟ و الان چه باید بکنم؟ با تشکر

جواب کارشناس

سلام، از اتهامات انتسابی به خود با ارائه مدارک واریزهای بانکی و شهود خود، دفاع کنید. روی سفته ها نیز اقدام قانونی نمایید.

۲۷ فروردین ۱۴۰۱

چنانچه نیاز به مشاوره تلفنی داشته و یا میخواهید وکالت پرونده شمارا برعهده بگیریم،‌با شماره 02171333400 تماس حاصل نمایید.

مجازات سفته چیست؟

حامد امیری

از جمله اسناد تجاری که از آن در قانون تجارت نام برده شده است، سفته یا فته طلب است که با بهره‌گیری از آن شخصی که صادر کننده سفته است متعهد می‌شود که مبلغ تعیین شده در سفته را در مدت زمان مقرر شده و یا هر هنگام که دریافت کننده سفته بخواهد در وجه او یا به حواله کرد وی بپردازد که با این حال پرداخت سفته امکان دارد به شکل در وجه حامل هم نوشته شود.

با اینکه در حال حاضر کاربرد سند تجاری اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ چک رواج بیشتری پیدا کرده است، ولی در هر صورت سفته هم در موارد بسیاری به منظور پرداخت در آینده و یا ضمانت انجام کاری به کار برده می‌شود و به این خاطر شناخت قوانین سفته ضرورت دارد؛ به ویژه به این خاطر که سفته هم یک سند تجاری الزام آور است که مراحل به اجرا گذاشتن سفته دارای قوانین و شرایط مخصوص خود به خود است.

حامد امیری وکیل خوب اصفهان تصمیم دارد در این مقاله ابتدا به بررسی قانون سفته بپردازد و سپس مجازات سفته را شرح دهد. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

فهرست موضوعات ( برای مطالعه هر عنوان روی آن کلیک کنید)

قانون سفته چیست؟

امروزه سفته یا فته طلب مانند چک از جمله اسناد تجاری پرکاربرد به حساب می‌آید که در قانون تجارت احکام مربوط به سفته پیش بینی شده است؛

بنابراین در حال حاضر مهم‌ترین مستند قانونی مرتبط با قانون سفته همان قانون تجارت می‌باشد که قواعد مربوط به شکل سفته و مندرجات آن را در ضمن مواد ۳۰۷ اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ ، ۳۰۸ و ۳۰۹ خود بیان نموده است.

به موجب ماده ۳۰۷ قانون تجارت، سفته اینگونه تعریف شده است که، «سفته سندی است که به موجب آن امضا کننده تعهد می‌کند مبلغی را در زمان مشخص شده و یا به صورت عند المطالبه در وجه حامل و یا به حواله کرد آن شخص پرداخت نماید.» افزون بر این، در حال حاضر سفته حسن انجام کار هم بسیار رواج یافته است که در قراردادهای استخدامی طرفین از آن استفاده می‌کنند.

بر حسب ماده ۳۰۸ قانون تجارت نیز نحوه نوشتن سفته تعیین گردیده است که به موجب آن، سفته نه تنها باید مهر و امضا داشته باشد بلکه می‌بایست دارای تاریخ صدور نیز باشد و مواردی اعم از دریافت کننده وجه سفته، تاریخ پرداخت سفته و مبلغی که می‌بایست پرداخت گردد ( با تمام حروف) درج شده باشد؛ در غیر این حالت دارنده حق ندارد از مقررات قانونی سفته بهره‌مند گردد.

لازم به ذکر است که با اینکه سفته و برات متفاوت از یکدیگر هستند، لیکن بر اساس ماده ۳۰۹ قانون تجارت، کلیه مقررات قانونی در مورد برات در خصوص سفته هم قابل استناد خواهد بود که از جمله مقررات قانون سفته، نحوه اجرای سفته می‌باشد که در ادامه مطالب به توضیح شیوه‌های آن خواهیم پرداخت. با این وجود بر عکس برات، ذکر محل پرداخت سفته جزو موارد الزامی جهت تنظیم سفته محسوب نمی‌شود.

اثر انگشت در سفته

سفته با امضا و اثر انگشت

لازم به ذکر است تنها در صورتی سفته اعتبار دارد و دارنده آن می تواند وجه سفته را مطالبه کند که امضا و اثر انگشت طرف مقابل بر روی سفته وجود داشته باشد .

سفته با امضا و بدون اثر انگشت

همانطور که گفتیم سفته فقط با امضا اعتبار دارد و میتوانید در صورت وجود امضا وجه آن را مطالبه کنید اما نکته مهم اینجاست که سفته بدون اثر انگشت نیز اعتبار دارد . سوال اینجاست که اگر امضا شده باشد ولی اثر انگشت خورده باشد میتوان آن را مطالبه کرد ؟

در پاسخ باید گفت که سفته بدون اثر انگشت نیز معتبر است به شرطی که حتما امضا شده باشد.

در واقع می توان گفت اعتبار و تعهد اصلی را در سفته امضا ایجاد می کند و سفته ای که امضا ندارد حتی اگر اثر انگشت داشته باشد قابلیت اجرایی ندارد .

اجرای سفته از طریق دادگاه

از جمله موارد مهم سفته، اجرای سفته است که به یک طریق یعنی مراجعه نمودن به دادگاه امکان پذیر است. با این تفاسیر، چنانچه فردی قصد داشته باشد سفته خود را به واسطه دادگاه به اجرا درآورد و وجه آن را مطالبه کند، در مرحله نخست بهتر است به واخواست سفته اقدام کند؛ با این حال جهت به اجرا گذاشتن سفته از طریق دادگاه واخواست سفته الزامی نخواهد بود.

واخواست سفته

واخواست سفته که به نوعی به برگشت زدن چک شباهت دارد، به این معنی می‌باشد که بعد از رسیدن موعد پرداخت وجه سفته، دارنده می‌بایست طی مدت ده روز از زمان سر رسید به اداره واخواست سفته مراجعه نموده و واخواست نامه سفته را تکمیل نماید.

جالب است بدانید که واخواست اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ نامه را می‌توان از هم بانک‌ها و هم از دادگاه دریافت کرد و آن را بعد از تکمیل همراه با دادخواست به دادگاه تسلیم نمود که به صادر کننده سفته یک کپی از این واخواست نامه ارسال خواهد شد.

همچنین باید بگوییم که چنانچه واخواست سفته طی مدت تعیین شده صورت نپذیرد، سفته از حالت تجاری خود خارج می‌شود و اجرا گذاشتن آن همچون اسناد تجاری مذکور در قانون تجارت نیست و تنها به عنوان یک بدهی عادی مستند به سند عادی قابل مطالبه می‌باشد.

البته واخواست سفته دارای هزینه به نسبت بالایی است که عبارتند از دو درصد ارزش سفته؛ به طور مثال چنانچه سفته‌ای به ارزش صد میلیون تومان باشد، دو درصد آن که دو میلیون تومان است می‌بایست جهت واخواست سفته هزینه پرداخت گردد.

ولی واخواست سفته موجب می‌گردد که فرد از مزایای تجاری بودن سند خود استفاده نماید؛ با این حال بدون واخواست سفته هم امکان اقدام به اجرا گذاشتن سفته از طریق دادگاه وجود خواهد داشت.

از دیگر مزایای واخواست سفته این است که می‌توان از طریق آن درخواست صدور تامین خواسته داشت؛ ولی در شرایط عادی درخواست صدور تامین خواسته بسته به تودیع خسارت احتمالی می‌باشد.

علاوه بر این چنانچه سفته طی مدت ده روز واخواست گردیده باشد، خسارت تاخیر تادیه از زمان واخواست آن محاسبه خواهد شد و در غیر این حالت، جهت اجرای سفته زمان ثبت دادخواست قانونی معیار محاسبه می‌باشد.

پس از واخواست سفته طی مدت ده روز می‌توان برای مدت زمان یک سال جهت به اجرا گذاشتن سفته از طریق دادگاه اقدام کرد که این اقدام به معنای طرح شکایت به منظور مطالبه سفته در دادگاه صالح جهت مطالبه سفته که همان دادگاه حقوقی است، خواهد بود.

با این حال بعد از گذشت یک سال از زمان سررسید سفته دیگر امکان اینکه به طرفیت ظهرنویسان سفته طرح شکایت نمود، وجود ندارد.

همچنین باید بدانید که به موجب قانون شورای حل اختلاف، صلاحیت رسیدگی قانونی اجرای سفته‌های تا بیست میلیون تومان بر عهده این شورا می‌باشد و چنانچه مبلغ سفته بیش از بیست میلیون تومان باشد، رسیدگی به آن با دادگاه حقوقی خواهد بود. هزینه دادرسی اجرای سفته توسط دادگاه سه و نیم درصد مبلغ سفته خواهد بود.

به منظور به اجرا گذاشتن سفته از طریق دادگاه، باید می‌بایست به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و جهت ارائه دادخواست مطالبه وجه سفته اقدام کرد که اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ در بخش خوانده، می‌توان نام صادر کننده و ضامنین سفته را هم درج کرد.

در بخش تعیین خواسته و ارزش آن، می‌بایست کلمه مطالبه مبلغ سفته تا مبلغ مد نظر، به علاوه تمامی خسارات قانونی با قرار تامین خواسته را درج نمود.

در بخش دلایل و ضمیمه‌های دادخواست هم می‌توان به تصویر برابر با اصل سفته، تصویر برابر با اصل واخواست نامه سفته (در صورت وجود) و مدارک شناسایی خواهان اشاره داشت و آنها را به دادخواست پیوست کرده و به مرجع رسیدگی کننده تسلیم نمود.

در صورتی که از اموال صادر کننده سفته اطلاع دارید می‌توانید آنها را به دادگاه معرفی نمایید و در غیر این حالت جهت اعلام اموال او درخواست استعلام کنید. البته توصیه ما این است که حتما برای تنظیم دادخواست مطالبه وجه سفته، با وکیل سفته اصفهان مشورت کنید.

در این بخش دادگاه یا شورای حل اختلاف به رسیدگی دادخواست مطالبه سفته می‌پردازد و در صورت مهیا بودن شرایط قانونی حکم به پرداخت وجه سفته صادر خواهد کرد.

چنانچه صادر کننده سفته بدهی خویش را پرداخت نکند و دارای اموالی باشد، امکان اینکه نسبت به توقیف اموال او اقدام کند وجود داشته و در غیر این صورت با تقاضای خواهان، صادر کننده سفته بازداشت خواهد شد.

غیر از اینکه تقاضای اعسار کند که در صورت محرز شدن عدم توان او جهت پرداخت سفته، بدهی او قسط بندی می‌شود.

مجازات سفته چیست؟

در حقوق ایران سفته ماهیت مدنی دارد و از موضوع کیفری به دور می‌باشد و صادر کننده سفته دارای مسئولیت کیفری نمی‌باشد.

به منظور مطالبه مبلغ سفته، چنانچه دارنده سفته بخواهد بدوا توقیف اموال صادرکننده را دریافت نماید، مستلزم واخواست است و می‌بایست سفته را توسط بانک واخواست نماید تا قادر باشد اول توقیف اموال یا تأمین خواسته دریافت کند.

در غیر این شرایط می‌بایست به عنوان سند عادی درخواست مطالبه مبلغ انجام گردد و بعد از وصول حکم قطعی در مرحله اجرا توقیف مال صورت پذیرد.

اجرای سفته از طریق اجرای ثبت

چک نوعی سند لازم الاجرا به شمار می‌رود و جهت به اجرا گذاشتن چک نیازی نیست که حتما به دادگاه مراجعه کرد و وصول چک توسط اجرای ثبت امکان‌پذیر می‌باشد؛ ولی به جز سند تجاری چک، مطالبه و وصول سفته توسط اجرای ثبت در قانون سفته لحاظ نگردیده است و عمدتا با این شیوه امکان اقدام به اجرای سفته وجود ندارد.

پس اجرای سفته توسط دایره اجرای ثبت میسر نمی‌باشد و در صورت پرداخت نکردن سفته خواهان تنها قادر است با تسلیم دادخواستی حقوقی اجرای سفته توسط دادگاه در قانون سفته را درخواست نماید و بعد از صدور حکم در دادگاه خواهد توانست به استناد قانون چگونگی اجرای محکومیت‌های مالی توقیف اموال صادر کننده سفته را درخواست کرده و در صورت انجام پشت نویسی اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ سفته از طریق ضامن، از ضامن سفته هم اجرای سفته را درخواست کند‌.

بر حسب قانون چگونگی اجرای محکومیت‌های مالی، قانون نحوه اجرای سفته آن می‌باشد که هر شخصی به موجب حکم دادگاه به پرداخت عین مالی به دیگری محکوم گردد و از پرداخت آن اجتناب نماید، آن مال از او گرفته خواهد شد و به طلبکار تقدیم می‌گردد و در غیر این حالت با رعایت استثنائات دین اموال او ضبط گردیده و دیون او پرداخت می‌گردد؛ جز آنکه ادعای اعسار او ثابت شود که در این شرایط به او فرصت داده خواهد شد تا به صورت اقساط بدهی خود را بپردازد.

سخن پایانی

در حقوق ایران سفته ماهیت مدنی دارد و از موضوع کیفری به دور می‌باشد و صادر کننده سفته دارای مسئولیت کیفری نمی‌باشد. پس اگر کسی بخواهد وجه سفته را مطالبه کند باید دادخواستی تنظیم کند.

اگر وی بخواهد اموالی از شخص صادرکننده توقیف کند لازم است واخواست سفته را نیز انجام داده باشد تا بتواند بدون پرداخت خسارت احتمالی، اموال وی را توقیف نماید. وگرنه باید خسارت احتمالی پرداخت کند.

سفته و هرآنچه لازم است بدانید!

سفته سندی است که به سبب آن امضا کننده متعهد می‌شود تا در موعد مقرر یا عندالمطالبه، مبلغی را در وجه حامل یا یک فرد معین بپردازد.

سفته به عنوان یک وسیله اعتباری نقش مهمی در تامین کوتاه‌مدت منابع سرمایه گذاری ایفا می‌کند و بخصوص شرکت‌ های بزرگ با کمک آن مشکلات مالی جاری خود را نزد بانک ها مرتفع می‌سازند، اما استفاده از سفته و ناآگاهی از قانون سفته، برای مردم مشکلاتی ایجاد می‌کند. در مجله دلتا به بررسی ابعاد حقوقی و چگونگی به اجرا گذاشتن سفته می‌پردازیم.

سفته سندی است که به موجب آن امضاء کننده متعهد می‌شود تا در موعد مقرر یا عندالمطالبه، مبلغی را در وجه حامل یا یک فرد معین یا به حواله کرد او بپردازد. سفته علاوه بر امضا یا مهر متعهد، باید حاوی مبلغ تعهد شده، نام گیرنده وجه و تاریخ نیز باشد.

برخی از مواردی که از سفته استفاده می‌شود عبارتند از:

• به عنوان وسیله پرداخت در معاملات غیرنقدی و این امر در معاملات کالا‌های مصرفی بسیار رایج است.
• بانک‌‌ها و موسسات اعتباری نیز از این اسناد برای اعطای وام و تقسیط بازپرداخت آن استفاده می‌کنند و در مقابل پرداخت وام به مشتری، از او سفته مطالبه می‌کنند.
• در قرارداد‌هایی که شرکت‌ها و موسسات اداری با اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ پیمان‌کاران منعقد می‌کنند، سفته ابزاری ارزان و مطمئن برای تضمین اجرای تعهدات است.

نحوه تکمیل سفته

طبق قانون تجارت، سفته علاوه بر مهر یا امضاء، باید دارای تاریخ باشد و همچنین درج مبلغی که باید پرداخت شود، با تمام حروف؛ ضروری است.

در ضمن درج نام و نام‌خانوادگی گیرنده وجه، تاریخ پرداخت وجه، نوشتن نام خانوادگی صادرکننده، اقامتگاه وی و محل پرداخت سفته نیز ضروری است. شایان ذکر است در صورتی که سفته برای شخص معینی صادر شود، باید نام و نام خانوادگی او در سفته آورده شود، در غیر این صورت به جای نام او نوشته می‌شود در «وجه حامل».

در صورتی که نام‌خانوادگی یک شخص معین در سفته نوشته شود، به عنوان طلبکار شناخته شده و در غیر‌این‌صورت هر کسی که سفته را در اختیار داشته باشد، طلبکار محسوب می‌شود و می‌تواند در سررسید سفته، مبلغ آن را درخواست کند. اگر سررسید ذکر نشود، سفته عندالمطالبه محسوب می‌شود به این معنا که صادرکننده باید به محض مطالبه، مبلغ آن را پرداخت کند.

در مواردی که مندرجات قانونی در سفته ذکر نشود یا ناقص و فاقد شرایط اساسی مذکور در قانون تجارت باشد، سند تجاری محسوب نمی‌شود و اعتبار قانونی لازم را ندارد.

سفته بدون نام

سفته بدون نام، نوعی دیگر از نحوه تنظیم سفته است. در این حالت، در تنظیم سند این امکان وجود دارد که بدهکار، سفته ‌ای را که صادر می‌کند، بدون ذکر نام طلبکار به وی بدهد که در این صورت فرد می‌تواند خود در زمان سررسید اقدام یا به شخص دیگری حواله کند. منظور از عبارت حواله کرد در سفته به این معنی است که به شخص دارنده این اختیار را می‌دهد که بتواند سفته را به دیگری منتقل کند، ولی اگر حواله کرد، خط خورده شود، دارنده سفته نمی‌تواند آن را به دیگری انتقال دهد و فقط باید خود، برای دریافت وجه آن اقدام و یا از طریق پشت‌نویسی آن را به شخص دیگری واگذار کند.

نحوه پشت نویسی سفته

پشت نویسی سفته مانند چک برای انتقال سفته به شخص دیگر یا دریافت وجه آن است. اگر پشت نویسی برای انتقال باشد، دارنده جدید سفته از کلیه حقوق و مزایایی بهره‌مند می‌شود که به سفته تعلق دارد.

شایان ذکر است که انتقال سفته با امضای دارنده آن صورت می‌گیرد. همچنین دارنده سفته می‌تواند برای وصول وجه آن به دیگری وکالت دهد که در این صورت باید عبارت « وکالت برای وصول» قید شود.

سقف سفته

هر برگ سفته، سقف خاصی برای تعهد کردن دارد. به طور مثال اگر روی سفته‌ درج شده باشد «بیست میلیون ریال» یعنی آن سفته حداکثر برای تعهد دو میلیون تومان دارای اعتبار است و با آن نمی‌توان به پرداخت بیش از دو میلیون تومان تعهد کرد.

واخواست سفته چیست؟

اگر متعهد سفته در موعد سررسید از پرداخت مبلغ مندرج در آن خودداری کند، دارنده سفته مکلف است به موجب نوشته‌ای که واخواست یا اعتراض عدم تادیه گفته می‌شود، ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ وعده سفته اعتراض خود را اعلام کند.

دارنده سفته باید برای واخواست به دادگاه مراجعه و نسبت به تنظیم و ارسال آن برای صادرکننده سفته اقدام کند و طبق قانون تجارت از تاریخ واخواست، ظرف مدت یک سال برای کسی که سفته را در ایران صادر کرده و مدت ۲ سال برای کسانی که سفته را در خارج از ایران صادر کرده‌اند، می‌تواند اقامه دعوی کند.

در صورتی که دارنده سفته به تکالیف قانونی خود عمل نکند، حق اقامه دعوی علیه پشت نویس و ضامن پشت نویس را ندارد و از امتیازات اسناد تجاری بهره‌مند نمی‌شود.

اجراء گذاشتن سفته

برای وصول وجه سفته از ۲ طریق می‌توان اقدام کرد:
۱. از طریق اجرای اسناد رسمی: در صورتی که دارنده به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد، می‌تواند علیه صادرکننده، پشت‌نویس و ضامن، به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و توقیف اموال اشخاص مذکور و وصول طلب خود را درخواست کند.
۲. از طریق مراجع قضایی دادگستری: در خصوص اجرائ گذاشتن سفته باید در نظر داشت که دارنده سفته با تقدیم دادخواست حقوقی علیه یک یا تمام مسوولان سند تجاری اقامه دعوی می‌کند و در صورتی که به محکومیت قطعی صادرکننده منجر شود و اموالی از محکوم تحصیل نشود، می‌تواند به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت‌‌های مالی، بازداشت شخص محکوم را تقاضا کند.

پیشنهاد مطالعه : برای آشنایی بیشتر با قوانین مربوط به انسداد حساب بانکی “مسدود کردن حساب بانکی بدهکاران قانونی است؟” را مطالعه کنید.

قانون سفته-نحوه اجرا گذاشتن سفته چگونه است؟

سفته یک سند تجاری و قابل استناد در محاکم قضایی و دادگاه است. با این وجود که امروزه چک رواج بیشتری در داد و ستدد ها و اسناد تجاری دارد اما سفته نیز هم به عنوان ضمانت استفاده می شود و هم بعنوان یک سندی که فرد را ملزم به پرداخت می کند.که شمارا وادار می کند تا قانون سفته رابدانید و هم نحوه اجرا گذاشتن سفته را.

سفته انواع مختلفی دارد و البته قوانین مختلف که ما در این مقاله قصد داریم تا هم به قانون سفته بپردازیم و هم به این سوال که نحوه اجرا گذاشتن سفته چگونه است؟ پاسخ دهیم.

انواع سفته:

به عنوان ابزار پرداخت

سفته را به عنوان وسیله ایی برای پرداخت در معاملات بکار میبرند که فرد امضا کننده ملزم به انجام تعهدات مالی و مبلغ درج شده در سفته است ،البته برخی از شرکت ها و بانک ها نیز برای ضمانت باز پرداخت تعهدات و وام نیز سفته دریافت میکنند.

به عنوان ضمانت

کاربرد دیگر سفته این است که افراد یا شرکت ها آن را به عنوان ضمانت انجام کار دریافت میکنند

قانون سفته:

ضمن ماده ۳۰۷،۳۰۸،۳۰۹ قانون تجارت قواعد مربوط به شکل سفته و مندرجات آن آماده است.

بر اساس ماده ۳۰۷ قانون تجارت سفته تعریف شده است که بر اساس آن ، سفته سندی است که به موجب آن ، امضا کننده تعهد می کند مبلغی را در زمان مشخص شده و یا به صورت عند المطالبه ، در وجه حامل و یا به حواله کرد آن شخص پرداخت نماید . علاوه بر این ، سفته حسن انجام کار نیز در حال حاضر بسیار مرسوم است که در قراردادهای استخدامی مورد استفاده طرفین قرار می گیرد .

بر اساس ماده ۳۰۸ قانون تجارت نیز نحوه نوشتن سفته مشخص شده است که بر اساس آن ، سفته علاوه بر مهر و امضا باید دارای تاریخ صدور بوده و مواردی همچون گیرنده وجه سفته ، تاریخ پرداخت سفته و مبلغی که باید پرداخت شود ( با تمام حروف ) قید شده باشد ؛ در غیر این صورت دارنده نمی تواند از مقررات قانونی سفته استفاده نماید .

باید خاطر نشان کرد که سفته را از بانک ها و حتی دکه های روزنامه فروشی نیز با پرداخت هزینه می توان تهیه کرد.

به موجب مصوبه سال ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی ، به ازای هر یک میلیون تومان مبلغ اسمی سفته ، ۵۰۰ تومان است .

باید به این موضوع نیز توجه کرد که سفته با برات متفاوت است.

در ادامه به نحوه اجرا گذاشتن سفته خواهیم پرداخت.

نحوه اجرا گذاشتن سفته:

۱٫از طریق دادگاه

۲٫از طریق اجرای ثبت

اجرا سفته از طریق دادگاه

اگر فردی می خواهد از طریق دادگاه اقدام به اجرا گذاشتن سفته نماید اولین کار این است که درخواست واخواست نماید البته می تواند بدون درخواست واخواست نیز اقدام نمایید ولی بهتر است بنا به دلایلی که در ادامه ذکر می کنیم درخواست واخواست نمایید .

واخواست سفته که شبیه برگشت زدن چک می باشد ، به این معناست که پس از رسیدن موعد پرداخت وجه سفته ، دارنده باید ظرف مهلت ده روز از تاریخ سر رسید به اداره واخواست سفته مراجعه نماید و واخواست نامه سفته را تکمیل کند . لازم به ذکر است که واخواست نامه چاپ شده را هم می توان از بانک ها و هم از دادگاه ها دریافت نمود و پس از تکمیل ، آن را به همراه دادخواست به دادگاه ارائه کرد که یک نسخه از این واخواست نامه به صادر کننده سفته ارسال می شود .

اگر مواخواست در زمان مققر انجام نشود سفته از حالت سند تجاری خارج شده به به عنوان یک بدهی معمولی حساب می شود و روند قانونی آن بر اساس قانون تجارت دیگر نخواهد بود.

مزایای واخواست سفته این است که می توان به استناد آن تقاضای صدور تامین خواسته نمود البته در خواست واخواست هزینه بر است و باید ۲ درصد از ارزش کل مبلغ سفته را فرد به دادگاه پرداخت کند.

همچنین در صورتی که سفته ظرف ده روز واخواست شده باشد ، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ واخواست آن محاسبه می شود و در غیر این صورت ، تاریخ ثبت دادخواست قانونی برای اجرای سفته ملاک محاسبه است .

شورای حل اختلاف بنا بر قانون صلاحیت رسیدگی به سفته های تا مبلغ ۲۰ میلیون را دارد و اگر بیشتر از این ۲۰ میلیون باشد باید از دادگاه به آن رسیدگی کند که هزینه دادرسی آن سه و نیم درصد از کل مبلغ سفته است. که البته بعد از وصل سفته هزینه دادرسی نیز از طرف امضا کننده سفته گرفته خواهد شد.

از طریق دادگاه:

برای اجرای سفته از طریق دادگاه ، باید با نحوه اجرا گذاشتن سفته و قوانین آن کاملا آشنا بود ،و با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام به ارائه دادخواست مطالبه وجه سفته نمود که در قسمت خوانده ، می توان نام صادر کننده و ضامنین سفته را نیز قید کرد . در قسمت تعیین خواسته و بهای آن ، باید عبارت مطالبه وجه سفته تا مبلغ مورد نظر ، به انضمام کلیه خسارات قانونی با قرار تامین خواسته را قید کرد .

در قسمت دلایل و منضمات دادخواست نیز می توان به کپی برابر اصل سفته ، کپی برابر اصل واخواست نامه سفته ( در صورت وجود ) و مدارک هویتی خواهان اشاره نموده و آنها را ضمیمه دادخواست نموده و به مرجع رسیدگی کننده ارائه داد . اگر اموالی از صادر کننده سفته سراغ دارید آنها را به دادگاه معرفی نموده و در غیر این صورت می توانید برای اعلام اموال وی تقاضای استعلام نمایید .

اجرا گذاشتن سفته از طریق اجرای ثبت:

با توجه به اینکه طبق قانون سفته ،نوعی سند تجاری محسوب می شود ولی برعکس چک که سندی لازم الاجرا می باشد،و از طریق اجرای ثبت نیز قابل پیگیریست،برای سفته این ویژگی در قانون دیده نشده و نحوه اجرا گذاشتن سفته فقط از طریق دادگاه امکان پذیر است و نمی توان از طریق اجرای ثبت آن را پیگیری و وصول کرد و فقط باید از طریق دادگاه اقدام نمود.

تفاوت چک و سفته

چک و سفته دو سند تجاری است که در روابط تجاری و شغلی مردم نقش مهمی دارد. تفاوت چک و سفته همیشه مورد سوال است و این که چک بهتر است یا سفته ؟؟ ما در این مقاله مهم ترین تفاوت های چک با سفته را بررسی می کنیم تا هموطنان محترم شناخت بیشتری به این دو سند داشته باشند و در تنظیم قرارداد خود این موارد را رعایت کنند :

تفاوت چک و سفته چیست ؟

آیا سفته حکم جلب دارد ؟

۱ – چک جنبه کیفری دارد ولی سفته حقوقی است. به این معنا که صدور چک بلامحل در شرایطی جرم است ولی عدم پرداخت سفته در سرسید مطلقاً جرم نیست. البته طرح دعوای سفته در دادگاه حقوقی در نهایت منجر به حکم جلب صادر کننده سفته می شود ولی این حکم جلب و بازداشت بدهکار، سوء پیشینه کیفری برای او محسوب نمی شود و آثار حکم کیفری چک را ندارد.

چک جنبه کیفری داشته اما سفته حقوقی است.

۲ – چک بدون اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک (واخواست) و بدون برگشت زدن، قابل طرح دعوا و مطالبه در دادگاه نیست. یعنی با چک خالی نمی توان طرح دعوا کرد و حتماً باید گواهی عدم پرداخت چک هم ضمیمه دادخواست باشد ولی سفته بدون واخواست کردن آن نیز در دادگاه قابل مطالبه است.

۳ – صدور گواهی عدم پرداخت چک در حکم واخواست چک است و رایگان انجام می شود. یعنی بانک برای صدور گواهی عدم پرداخت چک هزینه ای نمی گیرد ولی واخواست سفته (اعتراض عدم پرداخت سفته) هزینه زیاد دارد و ۲ درصد مبلغ سفته را باید بابت واخواست سفته بپردازید.

۴ – گرفتن دسته چک از بانک هزینه ای ندارد و مالیات قابل توجه ای به آن تعلق نمی گیرد ولی گرفتن سفته خصوصاً مبالغ بالا و تعداد زیاد، هزینه دارد و بر اساس مبلغ چاپ شده در سفته مالیات اخذ می شود.

۵ – با استناد به چک و گواهی عدم پرداخت آن می توانید بدون واریز خسارت احتمالی به صندوق دادگستری، اموال بدهکار را توقیف کنید ولی در مورد سفته حتماً باید آن را واخواست کنید تا بتوانید از این مزیت استفاده نمایید.

تفاوت چک و سفته در انکار امضا

۶ – امضای چک قابل انکار نیست ولی امضای سفته قابل انکار است. به این توضیح که صادر کننده چک نمی تواند بگوید که امضای روی چک امضای من نیست و یا حداقل باید برای انکار خود دلیل موجه بیاورد و عدم انتساب امضای چک به خود را با شکایت کیفری سرقت و جعل و اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ یا مفقودی و جعل و یا خیانت در امانت و جعل اثبات نماید. ولی صادر کننده سفته می تواند بگوید امضای من نیست و هیچ دلیلی هم بر انکار خود لازم نیست ارائه نماید. در این مورد به مقاله کاربردی “آیا امضای چک قابل انکار است؟؟” (اینجا) در همین سایت مراجعه نمایید.

۷ – اگر چک را مدیر عامل شرکت یا نماینده صاحب حساب امضاء کند، طبق ماده ۱۹ قانون صدور چک، خود مدیر عامل و نماینده با صاحب حساب چک متضامناً مسئول پرداخت وجه چک هستند ولی اگر مدیر عامل شرکت سفته را امضاء کند، خودش مسئول نیست و فقط شرکت مسئول پرداخت وجه سفته است. چون در مورد چک قانون خاص داریم.

۸ – صدور چک در وجه خود صادر کننده ممکن است ولی صدور سفته در وجه خود صادر کننده صحیح نیست.

۹ – گرفتن دسته چک محدودیت قانونی و تشریفات دارد ولی تهیه سفته بدون محدودیت و آسان است.

۱۰ – درج مبلغ در سفته اصولاً محدود به مبلغ چاپ شده در سفته است ولی درج مبلغ در چک نامحدود است.

تفاوت چک و سفته در خسارت تاخیر تادیه

۱۱ – خسارت تاخیر تادیه در چک به دلیل مصوبه خاص مجمع تشخیص مصلحت نظام، یقیناً و حتماً از تاریخ سررسید چک محاسبه می شود ولی در سفته ممکن است تحت شرایطی از تاریخ مطالبه و یا طرح دعوا و یا طبق ماده ۳۰۴ و ۳۰۹ قانون تجارت، از تاریخ واخواست سفته محاسبه شود.

۱۲ – مهلت واخواست در چک جهت استفاده از مزایای تجاری آن، ظرف ۱۵ روز از تاریخ سررسید است ولی در مورد سفته، ظرف ۱۰ روز از تاریخ سررسید است.

۱۳ – شناسایی هویت و آدرس و تلفن صادر کننده چک آسان تر از صادر کننده سفته است.

۱۴ – امضای ظهر (پشت) چک به معنای ظهر نویسی ولی امضای ظهر سفته معمولاً به معنای ضمانت تلقی می شود.

۱۵ – چک در زمان صدور و یا سررسید باید دارای محل در بانک محال علیه باشد ولی محل در مورد سفته مصداق و معنا ندارد.

۱۶ – در رویه فعلی اگر در دادگاه اثبات شود تاریخ مندرج در روی چک، تاریخ صدور نیست و تاریخ صدور واقعی چک هم مشخص نگردد، اشکالی برای چک ایجاد نمی شود ولی اگر تاریخ صدور سفته مشخص نباشد، سفته محسوب نمی شود و حکم رسید در کاغذ عادی را دارد و می توان به این امر در دادگاه ایراد نمود و مثلاً توقیف اموال بدهکار بدون پرداخت خسارت احتمالی را آزاد کرد.

۱۷ – صادرکننده چک می تواند در مورد گم شدن و مفقودی چک خود شکایت کند ولی شکایت مفقودی و گم شدن سفته توسط صادرکننده سفته متصور نیست و در قانون پیش بینی نشده است.

۱۸ – وجود اصل چک در تصرف صادرکننده، “اماره قانونی” پرداخت وجه چک است ولی وجود اصل سفته در تصرف صادرکننده، “اماره قضایی” پرداخت وجه سفته است. به همین خاطر اگر بعد از صدور حکم قطعی محکومیت و تشکیل پرونده اجرایی، صادرکننده چک اصل لاشه ی چک ها را به دادگاه ارائه دهد، پرونده اجرایی چک مختومه می شود ولی اگر صادرکننده سفته اصل لاشه ی سفته ها را به دادگاه ارائه نماید، پرونده اجرایی سفته مختومه نمی شود چرا که قاضی با اماره قضایی نمی تواند پرونده اجرایی را مختومه نماید.

۱۹ – حکم کیفری منع از اصدار اسناد تجارتی شامل چک و سفته می شود ولی در مورد چک مستلزم ابطال برگه های چک است و در مورد سفته ابطال برگه های سفته پیش بینی نشده است. فلذا این نگرانی در مورد چک وجود دارد که چک های سفید موجود در دست صادرکننده به موجب حکم کیفری باطل شده باشد.

۲۰ – آدرس مکان واخواست چک (بانک صادر کننده گواهی عدم پرداخت) برای دادگاه آن مکان اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ ایجاد صلاحیت محلی می کند در حالی که آدرس مکان واخواست سفته برای دادگاه آن مکان ایجاد صلاحیت نمی کند. مثلاً اگر چک را در بانک خیابان بهشت تهران برگشت بزنید، در دادگاه مربوط به منطقه ۱۱ تهران می توانید طرح دعوا کنید ولی واخواست سفته در خیابان بهشت (ساختمان روزنامه رسمی) موجب ایجاد صلاحیت برای دادگاه منطقه ۱۱ تهران نمی شود.

۲۱ – چک وسیله پرداخت است به همین خاطر ممکن است شما با کشیدن چک به کسی پول قرض دهید ولی سفته وسیله پرداخت نیست به همین خاطر با سفته نمی توان به کسی پول قرض داد. یقیناً صادر کننده سفته قرض گیرنده است ولی ممکن است صادر کننده چک قرض دهنده باشد!!

۲۲ – جدایی رابطه بین سفته و قرارداد بیشتر از جدایی رابطه چک و قرارداد قابل تصور است. به این معنی که وقتی بعد از قرارداد بابت ثمن از خریدار چک بگیرید و چک برگشت خورد، حق فسخ مذکور در قرارداد که در خصوص عدم پرداخت هر یک از اقساط ثمن توافق شده است، زایل نمیشود چون چک فقط یک وسیله پرداخت است. ولی اگر سفته بگیرید، احتمال بیشتری دارد که حق فسخ زایل گردد. چرا که رابطه شما با خریدار منحصر و متمرکز به خود برگ سفته می شود.

۲۳ – چک سند عادی لازم الاجراء است و علاوه بر دادگاه حقوقی و دادگاه کیفری، از طریق اداره اجرای اسناد اداره ثبت نیز قابل مطالبه است ولی سفته فقط از طریق دادگاه حقوقی قابل مطالبه و طرح دعوا است.

۲۴ – انتقال و فروش اموال صادر کننده سفته (بدهکار) بعد از تاریخ سررسید سفته، موجب تحقق جرم فرار از ادای دین نیست ولی انتقال و فروش اموال صادر کننده چک (بدهکار) بعد از تاریخ سر رسید چک، موجب تحقق جرم فرار از ادای دین است. (البته این تفاوت در قانون سابق نحوه اجرای محکومیت های مالی مصداق داشت)

۲۵ – در قانون تجارت در مورد چک فقط امضای چک پیش بینی شده است ولی در مورد سفته، امضاء یا مهر.

۲۶ – امتناع طلبکار اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ از پذیرفتن طلب در مورد چک معنی ندارد چون رفتن یا نرفتن به بانک در اختیار دارنده چک است ولی در مورد سفته ممکن است طلبکار عمداً از پذیرش دریافت وجه نقدی سفته و استرداد سفته به صادرکننده خودداری نماید که در این صورت بدهکار باید مراجعه خود به طلبکار و امتناع طلبکار را اثبات نماید.