بازار اول و بازار دوم چیست؟


بیش از ۶٠٠ شرکت مختلف در بازار بورس مشغول به فعالیت هستند و صدها هزار سهامدار روزانه به داد و ستد سهام شرکت های مختلف می پردازند.

شاخص بورس چیست؟ و انواع آن کدامند؟

بررسی مفهوم و تعریف شاخص و انواع شاخص بورس، می‌تواند برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده شود و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده پیش بینی کرد.

به گزارش نیکاکورپ، بررسی مفهوم و تعریف شاخص و انواع شاخص بورس که شامل : شاخص کل قیمت، شاخص هم وزن،شاخص بازده نقدی،شاخص قیمت و بازده نقدی،شاخص صنعت و شاخص مالی،شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر،شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، می‌تواند برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده شود و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده پیش بینی کرد.

شاخص چیست؟

شاخص (Index) در واقع یک معیار آماری می باشد که تغییرات در یک اقتصاد یا بازار بورس را نمایان می کند. در مورد بازارهای مالی، شاخص یک سبد فرضی از کلیه سهامی است که در آن بازار خرید و فروش می‌شود و میانگین تغییرات قیمت همه سهام را نشان می‌دهد.

روش اندازه‌گیری هر شاخـص، منحصر به همان شاخـص است بنابراین برای مقایسه دو شاخـص مختلف بهتر است درصد تغییرات شاخـص‌ها را نسبت به‌روز یا ماه قبل باهم مقایسه کرد، نه عدد فعلی آن‌ها را. سهام داران بازار سرمایه می‌توانند؛ از شاخـص کل و سایر شاخـص‌های بورس اوراق بهادار تهران برای سنجش عملکرد سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

به بیان ساده تر کلمه شاخص به معنای عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد.

انواع شاخص‌ بورسی در بورس تهران

در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های متفاوتی موجود است که سهامداران از آن ها برای سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام استفاده می‌کنند. انواع شاخص بورسی در بورس تهران عبارتند از:

  1. شاخص کل قیمت
  2. شاخص هم وزن
  3. شاخص بازده نقدی
  4. شاخص قیمت و بازده نقدی
  5. شاخص صنعت و شاخص مالی
  6. شاخص سهام آزاد شناور
  7. شاخص بازار اول و بازار دوم
  8. شاخص ۵۰ شرکت برتر
  9. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنا و مفهومی را در بر دارند که براساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند.

شاخص کل قیمت (TEPIX)

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به آن شاخص کل هم می‌گویند، یکی از انواع شاخص بورس می باشد که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. توجه داشته باشید که شاخص کل، بیان کننده میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران نیست. بطور مثال وقتی گفته می‌شود که شاخص کل 10 درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان 10 درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است.

همچنین در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است و شرکت های بزرگ که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک هستند. در واقع میتوان گفت شاخص کل نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند. تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.

بطور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است. در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.

شاخص بازده نقدی (TEDIX)

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازدهی ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد پس وقتی شاخص سود نقدی رو به افزایش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی بیشتری را در مجامع عادی سالیانه بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX)

اگر شاخص قیمت‌ها ۱ درصد رشد کند، یعنی میانگین قیمت‌های هر برگه سهم به طور میانگین ۱ درصد رشد داشته است. برای کسانی که می‌خواهند از خرید و فروش سهم در کوتاه‌ مدت سود بگیرند، شاخص قیمت‌ها از شاخص کل مهم‌تر است.

در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی ،همان شاخصی است که در رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص کل بورس تهران صحبت می‌شود. یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران می باشد این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به‌صورت کلی همه شرکت‌های بورسی به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند شاخص صنعت نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت است. در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند که شاخص مالی نشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است.

نکته قابل توجه این است که می‌توان برای هریک از بخش‌های صنعت و مالی، شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت؛ به‌عنوان نمونه شاخص صنعت پتروشیمی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت پتروشیمی را نشان می‌دهد.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

به درصدی از سهام شرکت سهام شناور آزاد گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم شدند؛ قابلیت نقدشوندگی سهام بازار اول و بازار دوم چیست؟ شناور آزاد زیاد است همچنین سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شود. به بیان دیگر به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود. شاخص سهام شناور آزاد نمایانگر بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار می باشد و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد گذاشت.

شاخص بازار اول و بازار دوم

مؤلفه‌ های دسته بندی شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران شامل مواردی چون، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … انجام میگیرد. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شود.

شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم بندی می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

در ابتدا باید عنوان کنم که معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت‌ها و ارزش روز بازار سهم آنها تعیین می‌شود که شاخص بورس ۳۰ شرکت بزرگ میانگین تغییرات قیمت سهام این ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست می‌آید. اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها قطعا تاثیر زیادی بر شاخص کل و شاخص بورس داشته باشد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

تقریبا هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر از نظر بیشترین معاملات بازار در این مدت و قابلیت نقد شوندگی بالا در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد که نشان میدهد طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.

بازار مالی چیست؟

بازار مالی چیست؟

بازارهای مالی از مهم‌ترین بخش‌های یک نظام اقتصادی به شمار می آید که از جهات مختلف به دسته‌های متفاوتی تقسیم‌بندی می‌شوند و آگاهی از ویژگی‌های هر کدام می‌تواند به انتخاب بازار درست برای سرمایه‌گذاری منجر شود.

به گزارش خبرنگار ایمنا، سه مقوله پول، ارز و بانکداری از جمله مهم‌ترین مباحث موجود در علم اقتصاد است و فهم آن در دنیای امروز یکی از نیازهای بشر محسوب می‌شود. در همین راستا، فردریک میشکین، یکی از سرشناس‌ترین اقتصاددانان آمریکایی، کتابی را به رشته تحریر درآورده که به کوشش علی جهانخانی و علی پارسائیان به فارسی برگردانده شده است که بخشی از مناسب‌ترین مطالب آن را در سلسله خلاصه کتاب‌های اقتصادی بیان خواهیم کرد.

در ادامه خلاصه پیشین این کتاب، به بررسی سیستم مالی به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های یک نظام اقتصادی پرداخته می‌شود. وظیفه اصلی بازارهای مالی، انتقال وجه نقد یا پول اضافی موجود یا پس‌انداز افراد به کسانی است که تصمیم به خرج کردن بیش از درآمدشان دارند.

پیش‌تر بیان شد، اوراق مالی که به منظور تأمین سرمایه برای اولین بار توسط شرکت یا دولت منتشر می‌شود می‌تواند دوباره در بازارهای دیگری نیز معامله شود که آن‌ها را بازارهای ثانویه یا دست دوم می‌نامند. این بازارها می‌توانند به دو شیوه بازار بورس (exchange) و بازار خارج از بورس (OTC) سازماندهی شوند.

در بازار بورس، کارگزاران یا نمایندگان خریداران و فروشندگان اوراق بهادار در کنار یکدیگر جمع شده تا به انجام معاملات مبادرت ورزند. بورس نیویورک، آمریکا و شیکاگو از جمله این بازارهای سازمان یافته است.

در گروه دوم که همان بازار خارج از بورس است، معامله‌گران در نقاط مختلف آماده خرید و فروش هستند. حال از آنجا که علم ارتباطات در جهان پیشرفت‌های چشمگیری داشته و افراد با یکدیگر در ارتباط هستند، به خوبی از قیمت اوراق بهادار پیشنهادی آگاه بوده، بنابراین این بازار به شدت رقابتی است و از این نظر تفاوت چندانی با بورس‌های سازمان یافته ندارد.

بازار پول یا بازار سرمایه؟

اگرچه سهام شرکت‌های بزرگ معمولاً در بورس معامله می‌شود اما سهام بیشتر شرکت‌ها در بازارهای خارج از بورس مبادله می‌شود. از دیگر بازارهای خارج از بورس می‌توان به بازارهایی که در آن گواهی سپرده قابل معامله، وجوه بانک مرکزی و ارزهای خارجی مبادله می‌شود، اشاره کرد.

نکته دیگری که وجود دارد این است که بازارهای مالی تنها به شیوه‌هایی که تاکنون نام برده شده، قابل تقسیم بندی نبوده و می‌توان از جنبه‌های دیگری نیز آن‌ها را طبقه‌بندی کرد. یکی دیگر از این شیوه‌های تقسیم‌بندی، طبقه بندی بر اساس بازار اول و بازار دوم چیست؟ زمان سررسید دارایی‌ها است. در این روش بازارهای مالی به دو دسته بازار پول و بازار سرمایه تقسیم بندی می‌شود.

بازار پول، بازاری است که در آن تنها اوراق قرضه کوتاه مدت داد و ستد شده که عموماً زمان‌های کمتر از یکسال در این دسته‌بندی گنجانده می‌شود اما بازار سرمایه پذیرای اوراق قرضه معمولاً با سررسید بازار اول و بازار دوم چیست؟ بیش از یکسال است که از واژه "بلندمدت" برای اشاره به آن استفاده می‌شود.

در مقایسه این دو بازار از نظر قدرت نقدشوندگی باید گفت به دلیل حجم قابل توجه تبادل اوراق قرضه کوتاه مدتی که در بازار پول میان خریداران و فروشندگان معامله می‌شود، این بازار نیز در مقایسه با بازار سرمایه از قدرت نقدشوندگی بیشتری نیز برخوردار است.

اوراق بهادار در بازار پول

اوراق قرضه کوتاه مدت به این دلیل که در دوره‌ای کوتاه سررسید می‌شود کمترین نوسان قیمتی را شاهد بوده و ریسک سرمایه‌گذاران در این اوراق به پایین‌ترین حد ممکن می‌رسد. یکی از معروف‌ترین نمونه‌های آن نیز، اوراق خزانه ایالات متحده آمریکا است که به منظور تأمین مالی دولت در بازه‌های زمانی مشخص انتشار و داد و ستد می‌شود. اگرچه این اوراق بدون بهره یا همان سود در بازار عرضه می‌شود اما به دلیل قیمت کمتر در زمان اولین عرضه و بازخرید آن ناشر پس از سررسید و به قیمت اسمی این اوراق، سود سرمایه گذاری خریداران تأمین می‌شود.

در بازار پول، اوراق خزانه آمریکا به دلیل حجم بالای معاملات دارای بالاترین قدرت نقد شوندگی است، ریسک پرداخت نکردن اصل و بهره این وام در حد صفر بوده و بنابراین ریسک بسیار پایینی دارد.

گواهی سپرده بانکی قابل انتقال

گواهی سپرده بانکی قابل انتقال نوعی از اوراق موجود در بازار پول است؛ بانک به سپرده گذاران فروخته و بر اساس آن سالانه مبلغی را به عنوان سود سپرده گذاری به آن‌ها می‌پردازد؛ در زمان سررسید نیز اصل مبلغ به سپرده‌گذاران باز پرداخت می‌شود.

گواهی سپرده یکی از اصلی‌ترین منابع تأمین بودجه بانک‌ها است و آن‌ها می‌توانند به این وسیله از شرکت‌ها، صندوق‌های مشترک سرمایه گذاران فعال در بازار پول، سازمان‌های خیریه و نهادهای دولتی وام دریافت کنند.بازار اول و بازار دوم چیست؟

اوراق تجاری و قبولی بانک

اوراق تجاری که نوع دیگری از اوراق کوتاه مدت است توسط شرکت‌های بزرگ و مشهور منتشر شده و در واقع ابزاری برای تأمین مالی مستقیم شرکت‌ها محسوب می‌شود.

قبولی بانک دسته‌ای از اوراق موجود در بازار پول بوده که صدها سال است در عرصه بین المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اوراق در واقع یک برات بانکی بوده که صادرکننده را متعهد به پرداخت مبالغ مشخصی در آینده می‌کند. این اوراق از این جهت به اوراق قبولی بانک شهرت دارد که توسط بانک، مُهری به منظور ضمانت عمل به تعهدات صادرکننده روی آن زده می‌شود.

از آن‌جا که عمل به تعهدات شرکت صادرکننده توسط بانک تضمین می‌شود بازار اول و بازار دوم چیست؟ استفاده از این اوراق در معاملات بین المللی رایج است. همچنین این اوراق در بازارهای دست دوم یا ثانویه نیز به قیمت‌های پایین‌تر معامله می‌شود و از این جهت به اوراق قرضه شباهت‌های بسیاری دارد.

دلیل رشد بازار سهام چیست؟

دلیل رشد بازار سهام چیست؟

در این روزها در حالی بورس تهران شاهد کانال شکنی‌های پی در پی است که بسیاری معتقدند نقدینگی جدیدی به بازار سهام تزریق نشده، بلکه افزایش قیمت دلار در بازار های غیر رسمی علت اصلی این روند صعودی است.

به گزارش ایسنا، در ماه‌های گذشته تا به امروز بازار غیر رسمی ارز شاهد رشد قیمت دلار است و این موضوع روی بازارهای پولی و مالی از جمله بازار سهام تاثیر گذار بود.

بسیاری معتقدند افزایش قیمت در بازار سهام ناشی از ورود نقدینگی تازه به بورس نیست، بلکه صرفا افزایش قیمت دلار در بازارهای غیررسمی سبب بالا رفتن قیمت ها و در نتیجه افزایش ارزش معاملات شده است.

همچنین به اعتقاد برخی کارشناسان بورس تهران همچنان از کمبود نقدینگی رنج می برد و برای بسیاری از افراد حقیقی سرمایه‌گذاری در بورس توجیه اقتصادی ندارد، اما نوسان گیران بازار سهام در این روزها بازار داغی را شاهد هستند و توانستند با سودهای کلان از بازار خارج شوند.

امروز شاخص کل بازده نقدی و قیمتی در روندی بی‌سابقه در سال جاری بیش از ۳۳۰۶ واحد رشد کرد و به رقم ۱۰۲ هزار و ۴۵۲ واحدی رسید. در عین حال شاخص کل هم وزن ۳۹۷ واحد افزایش یافت و تا رقم ۱۸ هزار و ۲۸۷ بالا رفت.

شاخص آزاد شناور نیز ۳۵۰۶ واحد رشد کرد و به رقم ۱۱۲ هزار و ۹۸۳ رسید. علاوه بر اینها شاخص بازار اول و بازار دوم هر یک به ترتیب ۲۵۰۱ و ۶۲۲۷ واحد رشد کردند.

در بازار سراسر سبز امروز فولاد مبارکه اصفهان، پتروشیمی خلیج فارس و مخابرات ایران به ترتیب با ۳۲۸، ۳۲۳ و ۲۱۸ واحد تاثیر مثبت روی شاخص‌ها بیشترین نقش را در افزایش نمایگر بازار سرمایه داشتند، اما در طرف مقابل سیمان مازندران، بیمه دانا و فولاد امیرکبیر کاشان با اندک تاثیری در شاخص‌ها سعی کردند دماسنج بازار را به سمت پایین هدایت کنند.

امروز در گروه فلزات اساسی شاهد رشد قیمت اکثریت سهم‌ها تا نزدیک پنج درصد بودیم. در این گروه حجم معاملات ۲۹۲ میلیون سهم را رد کرد و ارزش آن به بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان رسید.

در گروه محصولات شیمیایی نیز صف میلیونی خرید وجود داشت و اکثریت سهم‌ها نزدیک به پنج درصد در قیمت آخرین معامله و قیمت پایانی رشد را تجربه کردند. در این گروه نیز که یکی از پر معامله‌های بازار بود حجم دادوستد به ۱۹۵ میلیون سهم و ارزش معاملات به نزدیک هشت میلیارد تومان رسید.

همچنین در گروه فرآورده‌های نفتی، کک و سوخت هسته‌ای شاهد رشد یکدست قیمت سهم‌ها بودیم و این گروه با صف پایدار خرید روبه‌رو بود. برای نمونه در این گروه پالایش نفت تهران حدود پنج درصد نسبت به آخرین روز معاملاتی هفته گذشته رشد قیمت داشت. ۶۴.۳ درصد خریدها در این نماد مربوط به افراد حقیقی و ۳۵.۶ درصد از خریدها مربوط به حقوقی‌ها بود.

در گروه خودرو و ساخت قطعات نیز روند قیمت سهم‌ها به نحوی بود که اکثریت شرکت‌ها با افزایش قیمت سهم تا بیش از چهار درصد مواجه شدند. در این گروه ۲۴۶ میلیون سهم به ارزش بیش از ۳۰ میلیون تومان مورد دادوستد واقع شد.

در بسیاری از سهم‌ها در گروه‌های مختلف شاهد حجم بالای فروش حقوقی‌ها و در مقابل خرید حقیقی‌ها بودیم.

ارزش معاملات بورس تهران امروز ۵۴۹ میلیارد تومان را رد کرد و حجم معاملات به ۱.۸ میلیون سهم و اوراق مالی رسید.

آیفکس نیز ۳۷.۶ واحد افزایش یافت و تا رقم ۱۱۹۱ واحدی بالا رفت. ارزش معاملات فرابورس ایران رقم ۳۲۶ میلیارد تومان را رد کرد و حجم معاملات به ۶۱۳ میلیون سهم و اوراق مالی رسید.

شاخص کل بورس چیست؟ چه تفاوتی با شاخص هم ‌وزن دارد؟

یکی از معیارهای مهمی که از طریق تحلیل و بررسی آن می توان از جنبه های مختلفی وضعیت گذشته و اکنون بورس را ارزیابی کرد، انواع شاخص‌های بورسی است. به کمک این شاخص‌ها، حتی از طریق روش‌های نموداری (تحلیل‌های تکنیکالی) می توان روند آینده بورس را نیز پیش بینی کرد. بنابراین همانطور که شاخص کل بورس و دیگر شاخص‌های بورسی (مثل شاخص هم وزن) در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاران نقش مهمی دارد، نوسانات آن نیز می تواند برای سرمایه گذاران از اهمیت زیادی برخوردار باشد. با توجه به اهمیت شاخص بورس در این مقاله تصمیم گرفتیم به تمامی جوانب آن بپردازیم. اما در کنار شاخص کل، شاخص دیگری وجود دارد به نام شاخص هم وزن که میتواند بیانگر واقعیت‌های دیگری از بازار باشد. با ما همراه باشید تا به تفاوت‌های شاخص کل بورس و شاخص هم وزن پی ببرید.

تعریف شاخص

شاخص در انگلیسی Index نامیده می شود که یک معیار آماری بوده و نشان دهنده تغییرات در اقتصاد و بازار بورس است. اصطلاح شاخص در بازار سرمایه، مجموعه ای از سهام است که در آن بازار معامله می شود و بیان کننده میانگین تغییرات در قیمت این سهام است. هر شاخص، برای اندازه گیری، روش منحصر به فرد خود را دارد.

در نتیجه اگر قصد مقایسه دو شاخص مختلف را دارید، بهترین روش این است که درصد تغییرات این شاخص ها را در گذشته (نسبت به روز یا ماه قبل) به جای عدد فعلی این شاخص ها مقایسه کنید.

شاخص در بورس

از شاخص کل و یا سایر شاخص ها در بازار بورس می توان در مواردی از جمله ارزیابی عملکرد سهام و یا صندوق های سرمایه گذاری بهره برد.

به عبارت ساده‌تر می توان گفت که شاخص کل بورس، دماسنج بازار سرمایه است. بطور کلی شاخص یک عدد است که برای ارزیابی عملکرد مجموعه ای از متغیرها در یک محدوده زمانی مشخص بکار برده می شود. در بازار بورس هم به دلیل وجود نمادهای مختلف معاملاتی، از شاخص کل می توان برای سنجش تغییرات در قیمت کلیه این نمادها استفاده کرد.

در بازار بورس شاخص های دیگری هم وجود دارند که سهامداران برای تصمیم گیری سرمایه گذاری می توانند از آن ها نیز بهره مند شوند. در ادامه به این شاخص ها خواهیم پرداخت. اما بطور کلی، مهمترین شاخص در بورس، همان شاخص کل است. این شاخص، تغییرات کلی قیمت‌های تمامی نمادهای معاملاتی و میانگین افزایش و یا کاهش قیمت سهام را مشخص می کند.

مثلا زمانی که گفته می شود شاخص کل 5% رشد داشته است، به این معناست که میانگین قیمت پایانی سهام‌های بورسی (این به معنی قیمت آخرین معامله نیست) در کلیه شرکت های بورسی (با در نظر گرفتن ارزش معمالات‌شان) با 5% افزایش همراه بوده است.

اگر تفاوت قیمت پایانی و قیمت آخرین معامله را نمیدانید مقاله حجم مبنا را مطالعه کنید.

انواع شاخص‌های بورسی

در بورس تهران، شاخص‌های بورسی مختلفی وجود دارد که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آن‌ها تصمیمات درستی برای معاملات خود بگیرند. این شاخص ها عبارتند از:

1- شاخص کل بورس (شاخص کل قیمت)

این شاخص که همان شاخص کل بورس نامیده می شود، به TEPIX نیز شناخته می شود. همان طور که پیش تر گفته شد، بیان کننده میانگین تغییرات قیمتی در کل بازار است. همچنین به طور میانگین افزایش و کاهش قیمت سهام را در بازار بیان می کند. البته توجه داشته باشید که این شاخص با میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران متفاوت است.

علاوه بر این، این شاخص به تعداد سهام و میزان سرمایه شرکت‌ها بستگی دارد. یعنی شرکت‌های بزرگ که سهام و معاملات بیشتری دارند نسبت به شرکت های کوچک تر با میزان سرمایه و تعداد سهام کمتر، تأثیر بیشتری بر روی شاخص کل می گذارند. بنابراین به جز قیمت سهام‌های مختلف فاکتورهای دیگری در فرمول محاسبه شاخص کل وجود دارد.

2- شاخص هم‌وزن

تفاوت شاخص هم‌وزن با شاخص کل در این است که در این شاخص، کوچک و بزرگ بودن شرکت مطرح نیست. در نتیجه تاثیراتی که افزایش یا کاهش قیمت سهام این شرکت‌ها بر روی شاخص هم‌وزن می گذارند، یکسان است. در شاخص کل چنانچه بیشتر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند، کافی است چند شرکت بزرگ بازدهی مثبتی داشته باشند تا شاخص کل مثبت شود. در مقابل، شاخص هم‌وزن میزان بازدهی اکثر شرکت ها را بیان می کند و نه میزان سرمایه بیشتر. در واقع نوسانات مثبت و منفی در هر دو شرکت به یک میزان بر روی این شاخص مؤثر است.

تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن به زبان ساده

شاخص کل بورس در بعضی از روزها ممکن است منفی باشد اما اکثر سهم‌ها مثبت باشند! یا برعکس. دلیل این امر این است که برخی از سهم‌ها (که ارزش بازار بیشتری دارند) تاثیر بیشتری روی شاخص کل دارند و وقتی این سهم‌ها منفی باشند شاخص کل هم منفی میشود در حالی که ممکن است اکثر سهام‌ها مثبت باشند. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان بر این باورن که شاخص کل نمی‌تواند بیانگر تغییرات واقعی کلیت بازار باشد.

از سال 1393 معیاری به نام شاخص هم وزن در اختیار فعالان بازار سرمایه قرار گرفت و افراد می‌توانند با استفاده از این شاخص با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و وضعیت کلی بازار تصمیم گیری کنند.

شاخص کل میان سهام‌های بزرگ و کوچک تمایز قائل می‌شود ولی شاخص هم وزن، وزن یکسانی برای همه شرکت‌ها در نظر میگیرد.

در واقع شاخص هم وزن امتیاز بیشتر سهم‌های شاخص ساز در محاسبات شاخص کل را از آنها میگیرد. بنابراین وقتی شاخص هم وزن منفی باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت‌های بازار کاهش‌ یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بیش از نصف شرکت‌های بازار مثبت است.

3- شاخص بازده نقدی

این همان شاخصی است که میانگین میزان سود نقدی پرداختی از جانب شرکت ها به سهامداران را نشان می دهد. در واقع با افزایش شاخص سود نقدی، شرکت‌ها سود نقدی بیشتری را به طور میانگین در مجامع سالیانه بین سهامداران تقسیم می‌کنند.

این شاخص برای مقایسه بازدهی بورس با سایر بازارهای مالی مناسب است.

4- شاخص قیمت و بازده نقدی

در بورس تهران، شاخص بازدهی (شاخص قیمت و بازده نقدی) TEDPIX گفته می شود. رشد 1درصدی شاخص قیمت ها به معنی رشد میانگین 1درصد قیمت‌های هر برگه سهم است. شاخص قیمت‌ها برای کسانی که می‌خواهند در کوتاه مدت از خرید و فروش سهام سود بگیرند، نسبت به شاخص کل مهم‌تر است. در واقع شاخص قیمت و بازده نقدی همان شاخص کل بورس تهران است که در اخبار و رسانه‌ها گفته می شود.

5- شاخص صنعت و شاخص مالی

شرکت های بورسی به طور کلی به دو دسته صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. شرکت‌های تولیدی و صنعتی از جمله مخابرات، سیمان، پتروشیمی و خودروسازی در دسته‌ ی شرکت‌های صنعتی قرار می‌گیرند. همان طور که از نام آن پیداست، شاخص صنعتی بیانگر میانگین تغییرات قیمت در سهام شرکت های صنعتی است. از طرفی بانک‌ها، بیمه و شرکت های سرمایه گذاری در دسته ی شرکت‌های مالی قرار دارند و شاخص مالی نیز نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت هایی است که در بخش مالی فعالیت دارند.

همچنین می توان برای هر کدام از دسته های صنعتی و مالی شاخص های جداگانه‌ای در نظر گرفت. برای مثال شاخص صنعت خودروسازی، میانگین تغییرات قیمتی در سهام شرکت های خودروسازی فعال را نشان دهد.

آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.

آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .

6- شاخص سهام آزاد شناور

در ابتدا لازم است به تعریف خلاصه ای از سهام شناور آزاد بپردازیم. به بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان این سهام قصد عرضه و فروش این سهام را دارند که در آینده ای نزدیک این سهام قابل معامله هستند، سهام شناور آزاد گفته می شود.

دارندگان این سهام نمی‌خواهند با نگهداری این سهام به عنوان مدیریت شرکت تلقی شوند. در مقابل، سهامدارانی هستند که قصد فروش این سهام را نداشته و می خواهند در مدیریت شرکت مشارکت کنند. این سهامداران اصطلاحاً سهامداران راهبردی خوانده می شوند.

این بازار اختصاراً TEFIX شناخته می شود. برای محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، همچون شاخص کل پیش می رویم. تنها تفاوتی که در این میان وجود دارد، این است که در شاخص سهام شناور آزاد، به جای استفاده از تمامی سهام، تنها از سهام شناور آزاد شرکت ها برای محاسبه شاخص استفاده می شود.

شاخص سهام شناور آزاد در واقع میانگین سود و قیمت سهام شناور آزاد تمامی شرکت ها در بازار است. هرچه سهام آزاد شناور و میزان سرمایه شرکتی بیشتر باشد، تأثیر آن شرکت در شاخص سهام شناور آزاد نیز بیشتر خواهد بود.

7- شاخص بازار اول و بازار دوم

شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس موارد زیر دسته بندی می شوند:

  • تعداد سهامداران
  • وضعیت سودآوری
  • میزان سرمایه
  • تعداد سهام معامله شونده توسط سهامداران حقیقی

بر اساس این مؤلفه ها، چنانچه شرکتی شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و سایر شرکت ها در بازار دوم دسته بندی می شوند.

شرکت های بازار اول به دو دسته‌ی تابلو اصلی و تابلو فرعی تقسیم می شوند که برای هر یک از آن ها یک شاخص وجود دارد. این شاخص ها متوسط تغییر در قیمت سهام شرکت های حاضر در این دسته ها را نشان می دهد.

8- شاخص 30 شرکت برتر بورس

این 30 شرکت بر اساس اندازه شرکت ها و ارزش روز سهام آن ها در بازار تعیین می شوند. شاخص 30 شرکت بزرگ، میانگین تغییرات در قیمت سهام این 30 شرکت بزرگ را بیان می کند. ارزش روز سهام در بازار از فرمول زیر بدست می آید:
قیمت سهام * تعداد سهام منتشرشده شرکت = ارزش روز سهام

این 30 شرکت مجموعاً کمتر از 10% از کل شرکت های بورسی هستند که بیش از 70% از ارزش بورس تهران را در اختیار دارند. به این ترتیب، تغییراتی که در قیمت سهام آن ها ایجاد می شود می تواند تأثیر بسزایی بر شاخص کل و شاخص بورس بگذارد.

9- شاخص 50 شرکت بزرگ بورسی

در این شاخص نیز 50 شرکت بزرگ بورسی بر اساس معیارهای زیر هر 3 ماه معرفی می شوند:

  • بیشترین معاملات بازار در این مدت
  • قابلیت نقد شوندگی بالا

شاخص 50 شرکت بزرگ، در این مدت 3 ماهه، میانگین قیمت سهام این 50 شرکت برتر را بیان می کند. به این ترتیب میزان تغییرات در سود و قیمت آن ها مشخص می شود.

شاخص‌های بورسی را کجا میتوانیم مشاهده کنیم؟

تمامی شاخص‌های بازار اول و بازار دوم چیست؟ بورسی را می‌توانید از سایت مدیریت فناوری بورس یا همان TSETMC مشاهده کنید. به تصویر زیر نگاه کنید. در صفحه اصلی سایت تمامی شاخص‌های بورسی مشخص است.

شاخص‌های بورسی

نکاتی که سرمایه گذاران باید در مورد شاخص کل بورس بدانند

در این قسمت به دو نکته‌ی مهم درباره شاخص بورس اشاره خواهیم کرد که تمامی سرمایه گذاران بورس باید به آن توجه کنند.

نکته اول: شاخص کل بورس یک شاخص میانگین وزنی است

زمانی که گفته می شود شاخص کل بورس افزایش یافته است، به این معنا نیست که ارزش تمامی سهام شرکت‌های بورسی افزایش یافته است. همانطور که با کاهش شاخص کل بورس، ارزش سهام تمامی شرکت ها کاهش نمی یابد. زیرا همان طور که در تعریف شاخص کل گفته شد، این شاخص میانگین بازدهی بورس را بیان می کند.

گاهی اوقات با وجود رشد چشمگیر شاخص کل بورس، قیمت برخی سهام کاهش یافته و سهامداران ضررهایی را متحمل شده اند. در مقابل، با کاهش شاخص کل بورس، تعدادی از سرمایه گذاران سعامی را در پرتفوی خود دارند که سود قابل توجهی را شامل می‌شود. در نتیجه سهامداران نباید تنها به اخبار کاهش یا افزایش شاخص کل و بدون بررسی سایر جوانب تصمیم به سرمایه گذاری در این بازار نمایند.

نکته دوم: رابطه بازدهی شاخص کل و سبد سهام یک سرمایه‌گذار

نکته بعدی که بایستی به آن توجه کرد، رابطه ی بین شاخص کل و پرتفوی است. همان گونه که در مقالات قبلی گفته شد، سرمایه گذاران بهتر است سبد سهام متنوعی را برای خرید سهام تشکیل دهند. هرچه سهام خریداری شده متنوع تر و به ترکیب شرکت‌ها در شاخص کل نزدیک تر باشد، بازدهی آن به میانگین بازدهی کل بورس که از طریق شاخص کل بیان می شود، نزدیک تر است.

اگر فردی بتواند ترکیب سهامی که در پرتفوی خود انتخاب می‌کند به طور کامل با ترکیب تمام سهام در بورس تطبیق دهد، بازدهی سهامدار نیز به طور کامل با نوسانات شاخص کل بورس برابر بوده و به طور مثال با رشد 20 درصدی شاخص، وی نیز تقریبا 20% سود خواهد داشت.

جمع بندی

در این مقاله به توضیح چیستی شاخص کل بورس پرداختیم و همچنین انواع شاخص‌های بورسی را بیان کردیم. به اعتقاد نگارنده‌ی این مقاله اگرچه شاخص‌هایی مثل شاخص هم وزن معیار بسیار خوبی برای سنجش وضعیت کلی بازار است اما به لحاظ روانی، کماکان شاخص کل بورس مهم‌ترین شاخص بورسی است که باید به آن توجه شود.

آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس

برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.

تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار اول و بازار دوم چیست؟ بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.

آموزش بورس به زبان ساده (قسمت دوم) / سهام چیست و بازار سهام چطور کار می کند؟

بیش از ۶٠٠ شرکت مختلف در بازار بورس مشغول به فعالیت هستند و صدها هزار سهامدار روزانه به داد و ستد سهام شرکت های مختلف می پردازند.

آموزش بورس به زبان ساده (قسمت دوم) / سهام چیست و بازار سهام چطور کار می کند؟

بورس24 : بیش از 600 شرکت مختلف در بازار بورس مشغول به فعالیت هستند و صدها هزار سهامدار روزانه به داد و ستد سهام شرکت های مختلف می پردازند.

در ادامه سلسله بحث های آموزش بورس به زبان ساده که با همکاری مشترک "عصر ایران" و " بورس24 " منتشر می شود، امروز بخش دوم "آموزش بورس به زبان ساده" منتشر می شود.

قبل از این که شما وارد بازار سرمایه بشوید و اقدام به خرید و فروش سهام کنید حتما این سوال را از خودتان پرسیده اید؛ سهام چیست و بازار سهام چطور کار می کند؟

پاسخ این سوال ساده نیست، اما اگر بخواهیم به طور خلاصه و با زبان ساده سهام را توضیح دهیم باید بگوییم: شرکت های مختلف هنگام ورود به بازار بورس، سهامی منتشر می کنند که کوچک ترین واحد دارایی شرکت به حساب می آید.

سرمایه گذاران می توانند این سهام را بسته به نیاز و توانایی مالی خرید یا فروش کنند. در واقع، هر برگ سهام سندی است که مالکیت دارنده بر بخشی از شرکت را نشان می دهد. اما این سهام ها کجا خرید می شوند؟

بورس بازاری است که در آن خرید و فروش سهام و اوراق بهادار در آن صورت می گیرد. بازاری بزرگ با دسترسی آسان و سریع که در همه کشورهای دنیا دیده می شود. مکانی که سرمایه گذاران با پذیرش ریسک معقول، پول را به سرمایه و سهام شرکت های مختلف تبدیل می کنند و منتظر بازدهی دارایی باقی می مانند.

البته در بازار سرمایه امکان ورود به بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس (اوراق بهادار)، بورس کالا، بورس انرژی، معاملات آتی سکه نیز وجود دارد اما آنچه ما به شکل عام می شناسیم و با آن کار داریم بورس اوراق بهادار است که در آن سرمایه گذاری در سهام صورت می گیرد.

شرکت های بورسی جزو شرکت های سهامی عام محسوب می شوند و سایر شرکت های با مسوولیت محدود، تعاونی، تضامنی، مختلط، نسبی یا سهامی خاص باید پیش از ورود به بازار به سهامی عام تبدیل شوند تا برای همگان قابل معامله شوند.

شرکت های مختلفی در بازار سرمایه فعال هستند، از سهام شرکت های خودروساز، فولادی و پتروشیمی تا محصولات غذایی، پیمانکاران و خدمات انفورماتیک که در گروه بندی مشخص قرار گرفته اند.

بیش از 600 شرکت مختلف در بازار بورس مشغول به فعالیت هستند و صدها هزار سهامدار روزانه به داد و ستد سهام شرکت های مختلف می پردازند. مجموع افزایش یا کاهش قیمت سهام مختلف در نهایت روند کلی بازار را شکل می دهد.



اشتراک گذاری

دیدگاه شما

اولین دیدگاه را شما ارسال نمایید.