ریسک های موجود در بازارهای مالی
ما دائما در زندگی خودمان و در هر جنبهای از آن در حال مدیریت کردن ریسک هستیم. چه در هنگام انجام کارهایی ساده همچون رانندگی و چه در شروع یک کسب و کار و یا یک عمل جراحی جدید.
در نتیجه مدیریت ریسک (به انگلیسی risk management) شامل هر عکسالعملی در برابر خطرات مختلف در زندگی است.
ما در اکثر فعالیتهای روزمره ریسکهای مختلف را به صورت ناخودآگاه مدیریت میکنیم؛ برای مثال اگر در اتوبان در حال نزدیک شدن به یک خودرو دیگر هستیم مسیر خود را تغییر میدهیم؛ زیرا برخورد به آن خودرو خطر مالی و جانی برای ما دارد؛ اما در بازارهای مالی و مدیریت اقتصادی این مدیریت ریسک کاملا خودآگاه و بسیار ضروری است.
شاید در اقتصاد به برنامه و چارچوب نحوه رسیدگی کردن به ریسکهای مالی، مدیریت ریسک بگوییم. این این خطرات مالی ذات انواع کسب و کار هست.
برای یک معاملهگر و سرمایهگذار شاید این برنامه و چارچوب برای مدیریت انواع مختلف از داراییها همچون رمزارزها، سهام، املاک، طلا، سکه و… باشد.
انواع مختلفی از ریسکهای مالی در بورس وجود دارد که امکان دستهبندی کردن آنها به روشهای مختلف وجود دارد. در این مقاله در مورد فرآیند مدیریت این ریسکها صحبت خواهیم کرد و چند پیشنهاد به معاملهگران و سرمایهگذاران برای کاهش این ریسکها خواهیم داد.
مدیریت ریسک چگونه انجام میشود؟
معمولا فرآیند مدیریت ریسک در بازارهای مالی شامل 5 مرحله است: مشخص کردن اهداف، تشخیص ریسکها، ارزیابی ریسک، تعریف کردن واکنشها و نظارت.
با توجه به نوع بازار (بورس سهام، ارز دیجیتال، بازارهای کالا و…) و شرایط مختلف، این مراحل ممکن است دستخوش تغییر شود.
مشخص کردن اهداف
اولین قدم این است که مشخص کنیم اهداف اصلی ما از این سرمایهگذاری چیست و معمولا به تحمل ریسک شخص و یا شرکت سرمایهگذار بستگی دارد.
برای مثال اگر شما فردی ریسک پذیر باشید، اهداف بسیار بالاتری از یک فردی که ریسک نمیکند برای خود تعیین میکنید.
این ریسکپذیر بودن هم بستگی به عوامل روحی و شخصیتی خود فرد و یا اهمیت پولی که وارد بازار کرده است، دارد؛ مثلا اگر فردی تمام داراییهایش مثل خانه، ماشین، طلا و… را فروخته و آن را وارد بازارهای مالی کرده، تحمل بسیار پایینتری در برابر ریسکها دارد.
تشخیص ریسکها
قدم دوم شناسایی و تعریف ریسکهای احتمالی در سرمایهگذاری است و شامل تمام اتفاقاتی است که ممکن است تاثیر منفی روی دارایی ما بگذارد.
در این ریسک های موجود در بازارهای مالی مرحله برخی مسائلی که که مستقیما به بازارهای مالی بستگی ندارد نیز تاثیرگذارند؛ مثلا در صورت بروز جنگ و یا خراب شدن پلتفرم معاملاتی شما با مشکل روبرو میشوید.
یا اگر در بورس تهران معامله میکنید، یکی از ریسکها میتواند قفل شدن سهم در صفها باشد.
ارزیابی ریسکها
بعد از شناسایی ریسک، باید دامنه و شدت و قدرت آنها را اندازهگیری کنید.
ریسکهای مختلف میتوانند در برنامه معاملاتی شما نیز رتبهبندی شوند؛ برای مثال کندی هسته معاملات یا نرمافزار معاملاتی یک کارگزار ممکن است باعث شود شما چند درصد بالاتر از قیمت مدنظرتان بخرید و یا چند درصد پایینتر از قیمت مد نظرتان بفروشید و شدت و دامنه آن به همین مقدار است؛ اما در صورت بروز یک جنگ، قدرت این خطر بسیار بیشتر خواهد بود.
تعریف کردن واکنشها
مرحله چهارم تعریف کردن پاسخ و واکنش به انواع مختلف ریسک است. با توجه به سطح اهمیت ریسکها، مشخص میکنیم که در صورت وقوع آن چه کاری انجام دهیم.
نظارت
مرحله آخر از فرآیند مدیریت ریسک این است که دائما روی آن نظارت داشته و ببینیم برنامه ما در پاسخ به اتفاقات مختلف چقدر جوابگوست. برای این کار نیازمند کار مداوم و جمعآوری اطلاعات و تحلیل زیادی هستیم.
مدیریت ریسکهای مالی
دلایل زیادی باعث میشود یک سیستم معاملاتی تبدیل به یک سیستم ناموفق شود. برای مثال ممکن است بازار برخلاف تحلیلهای معاملهگر پیش برود و یا از روی ترس و هیجان در جایی نامناسب اقدام به فروش کند.
واکنشهای احساسی اغلب به این دلیل به وجود میآیند که معاملهگر به استراتژی اولیه خود پایبند نیست و این موضوع در هنگام نزولی شدن بازار و اصلاح قیمت، بسیار زیاد به چشم میخورد.
در بازارهای مالی اغلب افراد اعتقاد دارند که داشتن یک برنامه مدیریت ریسک ریسک های موجود در بازارهای مالی خوب به موفقیت آنها کمک بسیار زیادی میکند. برنامه مدیریت ریسک میتواند به سادگی تعیین یک حد ضرر باشد.
یک سیستم معاملاتی قدرتمند باید پاسخها و عکسالعملهای مختلف را در نظر بگیرد و سرمایهگذاران برای معامله در هر شرایطی خود را آماده کنند و همانطور که گفته شد راههای بیشماری برای مدیریت ریسک وجود دارد.
حالت ایدهآل اینگونه است که برنامه مدیریت ریسک و سیستم معاملاتی دائما در طول زمان بازبینی و بروزرسانی شود تا اتفاقات و شرایط جدید در آن لحاظ گردد.
در ادامه برخی از ریسکهای موجود در بازارهای مالی را به شما معرفی کرده و راههخای کاهش آنها را خواهم گفت:
- ریسک بازار: این ریسک میتواند با تعیین یک حد ضرر کاهش یابد. برای مثال اگر سهمی را هزار تومان خریداری میکنید، میتوانید حد ضرر ده درصدی برای آن قرار داده و در صورتی که قیمت آن به 900 تومان رسید آن را بفروشید تا ضرر بیشتری متحمل نشوید. تعیین حدضرر کاملا بستگی به تحلیل و محاسبات و همینطور دید شما دارد.
- ریسک ریسک های موجود در بازارهای مالی نقد شدن: ممکن است شما وارد بازاری شوید که نقد شوندگی آن بسیار پایین باشد و در صورت رسیدن به اهدافتان و یا فعال شدن حد ضرر خریداری نباشد تا آن دارایی را از شما بخرد.
- ریسک اعتبار: ریسک گرفتن اعتبار که میتواند مانند چاقوی دولبه عمل کند (در صورت زیان کردن، زیان بیشتری متحمل میشوید و در صورت سود کردن به سود بیشتری دست مییابید).
- ریسکهای عملیاتی: ریسک عملیاتی با متنوع کردن سبد دارایی کمتر میشود و در صورتی که یک پروژه و یا شرکت خاص دچار مشکلات زیادی شود، شما فقط بخشی از سرمایه خود را از دست میدهید و به دلیل متنوع بودن پورتفویتان، دیگر داراییهای شما به سوددهی خود ادامه میدهند. جستجو و مطالعه در مورد شرکتهایی که احتمال به وجود آمدن این چنین خطرات کم است نیز میتواند کمککننده باشد.
- ریسک سیستمی: این ریسک نیز توسط متنوع کردن پورتفوی کاهش مییابد و بهتر است که این کار را با خرید سهم از شرکتها در گروههای مختلف صنعتی انجام دهید ریسک های موجود در بازارهای مالی و ترجیح این است که این صنایع ربط چندانی به هم نداشته باشند.
سخن پایانی
قبل از شروع یک معامله و یا اختصاص دادن سرمایه به یک بازار، معاملهگران و سرمایهگذاران باید حتما یک استراتژی مدیریت ریسک برای خود ایجاد کنند و در ضمن در نظر داشته باشند که نمیتوان به طور کامل از ریسکهای مالی دوری ریسک های موجود در بازارهای مالی کرد.
به طور کلی مدیریت ریسک نحوه رسیدگی به خطرات است و قطعا فقط کاهش دادن شدت آنها نیست و بهتر است که با مطالعه و تحلیل درست به طور کامل از ریسکهای مختلف دوری کرد.
مدیریت ریسک در مورد تشخیص، ارزیابی، و نظارت بر روی ریسکها با توجه به شرایط و استراتژی شخصی است. این فرآیند به ما کمک میکند بهترین نسبتهای ریسک به پاداش را پیدا کرده و معاملات خوب و پر سودی داشته باشیم.
قصد شروع سرمایهگذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاریها انجام دهید
ریسک و بازده در سرمایه گذاری به چه معناست ؟
ریسک و بازده ، دو مفهوم مخالف هم در حوزه ی مالی و سرمایهگذاری می باشند و بالانس های موجود مابین آنها را میتوان به عنوان “قابلیت خوابیدن راحت در شب” دانست .
مطابق فاکتورهایی نظیر سن ، درآمد و اهداف سرمایهگذاری ، ممکن است تمایل داشته باشید ریسک مالی زیادی را در سرمایهگذاریهایتان قبول کنید یا اینکه ترجیحتان این باشد که سرمایهگذاری محافظت شده تری داشته باشید .
این مسئله بسیار مهم است که یک سرمایهگذار تصمیم بگیرد تا چه حد قابلیت پذیرش ریسک را دارا است ، به صورتیکه در همین حین با وجود سرمایهگذاری که انجام داده ، احساس راحت بودن داشته باشد .
برای سرمایهگذاران ، تعریف اولیه ریسک ، احتمال متفاوت بودن بازده سرمایهگذاری در مقایسه با بازده انتظار می رود ، افراد قادرند با استفاده از انحراف معیار ، مقدار ریسک را اندازه گیری کنند . به دلیل ریسکی که وجود دارد ، احتمال آن می رود که قسمتی از سرمایهگذاری یا کل آن از دست برود . اما “بازده” از سوی دیگر ، سود یا زیانی است که یک سرمایهگذاری دارد .
در مجموع ، زمانی که ریسک پایین در یک سرمایهگذاری وجود دارد ، قابلیت کسب بازده نیز اغلب پایین است . سطح بالای ریسک نیز معمولا همراه با انتظار بازدهی بالا می باشد .
یک سرمایهگذاری پرریسک ، احتمال بالا بودن زیان و از دست دادن همهچیز را در پی دارد ، اما از سوی دیگر ، احتمال به دست آوردن سود هم از سرمایهگذاری کمریسکتر ، بالاتر است . توازن میان ریسک و بازده ، موازنه بین کمترین ریسک احتمالی و بیشترین بازده ممکن می باشد .
نکته ی مهمی که باید بدانید این است که وجود ریسک بالا ، برابر با بازده بالاتر نیست ، بنابراین توازن میان ریسک و بازده یعنی اینکه ریسک بالاتر ، فقط قابلیت سود بالاتر را نشان می دهد و هیچ ضمانتی وجود ندارد . ریسک بالاتر ، احتمال ضرر سنگینتر را نیز به دنبال خواهد داشت .
از نگاه دیگر ، بازده بدون ریسک از سوی دولت ارائه میگردد ، زیرا احتمال وجود ضرر در آن تقریبا صفر می باشد .
پس در صورتی که نرخ بازده بدون ریسک مثلا ۱۵ درصد باشد بدین معنی است که سرمایهگذاران قادرند در طی سال ، ۱۵ درصد سود به دست آورند ، بدون اینکه ریسکی دارایی آنها را تهدید کند .
شاید برای برخی ، بازدهی سالیانه ۱۵ درصدی جذاب به نظر برسد ، اما مسئله این است که چرا با وجود نرخ تورم بالا و برخی دیگر از سرمایهگذاریهای خاص که بازدهی بسیار بیشتری از ۱۵ درصد را دارند (به طور مثال ، صندوقهایی با سود ثابت ۱۸ یا ۲۰ درصدی سالیانه) ، می بایست شخصی به بازدهی ۱۵ درصدی راضی شود ؟
یک دلیل برای سرمایهگذاری با ریسک تقریبا صفر (مانند سپردهگذاری در بانکها) از جانب این افراد را میتوان وجود مقدار کمی ریسک در سرمایهگذاری در صندوقها بیان کرد و به دلیل اینکه احتمال بسیار اندکی برای ضرر وجود دارد یا فرد موردنظر شناختی از این صندوقها ندارد ، ترجیح میدهد سرمایه خود را در بانک قرار دهد .
سطح ریسک
یکی از تصمیمات حیاتی که یک سرمایهگذار می تواند بگیرد ، انتخاب درست سطح ریسک می باشد . میزان تحمل ریسک بر مبنای وضعیت فعلی سرمایهگذار ، هدف های آینده او و بقیه ی معیارها تعیین میشود . در صورتی که بخواهیم چندین بازار و روش سرمایهگذاری را مطابق سطح ریسک (از پر ریسک به کمریسک مرتب کنیم) به صورت زیر می باشد :
۱. سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال
۲. سرمایهگذاری در بازار آتی سکه
۳. سرمایهگذاری در بازار سهام تهران
۴. صندوقهای سرمایهگذاری (بدون سود ثابت)
۵. اوراق مشارکت شرکتها
۶. اوراق مشارکت دولتی
۷. سپردهگذاری در بانکها
ریسک و بازده در مدیریت مالی
یکی از جنبههای مهم در مدیریت مالی و یکی از مسئولیتهای اساسی در کسبوکار ، مفهوم ریسک و بازده می باشد .
به صورت کلی ، هرچقدر یک کسب و کار ریسک بیشتری پیش رو داشته باشد ، احتمال بازده مالی در آن کسب و کار بیشتر می شود که البته استثناهایی در این زمینه وجود دارد ، زیرا ریسکهای غیرمنطقی زیادی وجود دارد که همراه با قابلیت بازدهی بالا نیست .
نوسان
وجود نوسان یعنی طریقه تغییر قیمت ، نوع ویژه ای از اوراق بهادار در یک بازده زمانی معین است .
درصد نوسان میانگین تفاوت میان قیمت و متوسط قیمت در یک بازه زمانی خاص را مورد سنجش قرار می دهد ، هر چقدر یک اوراق بهادار نوسان بیشتری داشته باشد ، قطعیت نداشتن آن نیز بیشتر خواهد بود .
مدیران مالی اغلب نگران نوسان قیمت سهام شرکتی که در آن کار میکنند و همچنین نوسان سهام شرکتی که در آن سرمایهگذاری کردهاند ، می باشند .
ریسک
معمولا ریسک بستگی به میزان نوسان دارد ، یک سهام یا یک دارایی که نوسان دارد ، به این دلیل ریسک دارد که نبود قطعیت بیشتری در آن است . ریسک در این زمینه ، دارای یک جنبه مثبت نیز می باشد ، زیرا بر اساس گفته های بالا ، نشاندهنده ی وجود قابلیت کسب سود بالاتر در اکثر مواقع است .
صرف ریسک (Risk Premium)
صرف ریسک به این معناست که در صورت یکسان بودن تمامی فاکتورها ، ریسک بالاتر همراه با بازده بیشتر خواهد بود . این یک مفهوم حیاتی برای مدیران مالی می باشد که امیدوارند که پول قرض بگیرند .
به این دلیل که وامدهندگان برای تشخیص میزان ریسک شرکت ، به دقت آن را مورد بررسی قرار می دهند و مطابق سطح ریسک آن شرکت تصمیم گیری می کنند . گذشته از این ، در صورتی که وامدهنده موافق وام دادن به یک کسب و کار پرریسک باشد ، احتمال آن می رود که خواستار بازده بیشتری به عنوان نرخ سود خواهد بود .
اهرم مالی
اکثر شرکتها منابع مالی خود را از راه بدهی یا منتشر کردن سهام کسب می کنند . منظور از منابع مالی با انتشار سهام ، به دست آوردن منابع به وسیله ی سهامداران شرکت می باشد .
این سهامداران متناسب با میزان سرمایهگذاریشان در سود شرکت دارای سهم هستند . تامین مالی به وسیله ی بدهی و قرض ، از جانب موسسات مالی و بانکها صورت می گیرد و با اینک شرکت وامگیرنده می بایست مرتبا سود وام را به وامدهنده پرداخت نماید اما دیگر احتیاجی به شریک کردن وامدهنده در درآمد را نخواهد داشت .
به همین خاطر یک شرکت قادر است در عوض انتشار سهام ، وام را به عنوان تامین مالی فعالیتها و پروژههایش مورد استفاده قرار دهد و سودهایش را متناسب با میزان سهم فعلی بالا ببرد . با این وجود ، ضررها هم میتواند از طریق این اهرم مالی زیاد شود .
ریسک نرخ سود
علاوه بر سرمایهگذاری خارجی صورت گرفته از جانب شرکت ، یک مدیر مالی با ریسکهای دیگری نیز رو به رو میشود .
به عنوان مثال ، با کمک اهرم مالی ، یک مدیر مالی باید نگران نرخ بهره (سود) که شرکت در حال پرداخت آن است باشد، به این دلیل که پرداخت همچین نرخ سودی آسیب بسیاری به جریان پول نقد در شرکت می رساند ، تا جایی که شرکت ریسک های موجود در بازارهای مالی نمی تواند بدهی ها را پرداخت کند و باید اعلام ورشکستگی کند .
سرمایه گذاری در انواع بازار های مالی
انواع مختلفی از بازار های مالی ، با تنوعی از سرمایه گذاری ها و مشارکت کنندگان وجود دارد .
بازار های مالی را بر حسب انواع سرمایه گذاری ها ، سر رسید سرمایه گذاری ها ، انواع وام دهندگان و وام گیرندگان ، محل بازار و انواع مبادلات دسته بندی می نمایند .
در این قسمت متداول ترین تقسیم بندی های بازارهای مالی ارائه می شود .
بازار پول و سرمایه
بازار مالی از نظر سررسید ابزار مورد معامله به دو دسته تقسیم می شود :
بازار پول :
این بازار ، بازار مطالبات کوتاه مدت (حداکثر تا یک سال) را شامل می شود . گرایش اصلی این بازار بر ابزاری است که بتوان به وسیله آن ، به سرعت وضعیت نقدشوندگی را تغییر داد . به همین علت است که در این بازار سرعت نقدشوندگی بالا بوده و نیاز های کوتاه مدت تا یک سال در آن تامین می شوند .
در عین حال ، نرخ بهره نیز در این بازار بیش از حد متعارف بوده و به دلیل ماهیت کوتاه مدت آن ، تبدیل وجوه جمع آوری شده به سرمایه مالی امکان پذیر نبوده و تنها برای تامین مالی عملیات تولیدی و تجاری پیش بینی نشده به کار می رود .
اشخاص حقیقی و حقوقی که در این بازار مشغول به کار هستند عبارتند از : کارگزاران اوراق بهادار دولتی ، بانک ها و سایر موسسات مالی .
بازار سرمایه :
بازاری است که ارتباط تنگاتنگی با پس انداز و سرمایه گذاری دارد و به مثابه یک واسطه مالی ، پس انداز واحد های اقتصادی دارای مازاد را به واحد های دارای کسری ، برای سرمایه گذاری انتقال می دهد .
به عبارت دیگر بازار سرمایه ، نقش هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را به عهده دارد .
در این بازار نیاز های بلند مدت ( معمولا بیش از یک سال ) تامین می شود . غالبا اینگونه وجوه به سرمایه تبدیل می شود و با ریسک همراه است .
از مهم ترین ابزار های بازار سرمایه ، در بازار های مالی پیشرفته ، می توان به انواع اوراق قرضه ، معاملات تاخت و اختیار معامله اشاره کرد که در بخش اوراق بهادار بازار سرمایه مورد بحث قرار گرفت .
بازار اولیه و بازار ثانویه
بازارهای مالی را از دید عمر ابزار مورد معامله می توان به بازار اولیه و بازار ثانویه دسته بندی کرد :
بازار اولیه( Primery Market ) :
مشخصه بازار اولیه این است که در آن ، شرکت کنندگان در بازار ( پس انداز کنندگان و سرمایه گذاران ) دارایی های مالی را مستقیما از منابع اولیه آن خریداری می کنند . بازار های اولیه ، واحد های اقتصادی را قادر می سازند که نیاز های مالی خود را از طریق مراجعه به عموم و انتشار سهام تامین می نمایند . با انتشار سهام قابل مبادله در بازار ، شرکت علاوه بر تامین منابع مالی مورد نیاز خود ، بازاری نیز برای معاملات سهام فراهم می سازد .
منابع مالی که از این طریق جمع آوری می شود شرکت را قادر می سازد تا منابع مورد نیاز خود را از طریق مناسب تری نسبت به شرکت های سهامی خاص تامین نماید . شایان ذکر است که استفاده از این مزایا ، هزینه هایی را در بر دارد . به این صورت که شرکت ، هزینه های مداومی را جهت اطلاع رسانی به سرمایه گذاران متحمل می شوند و همچنین هزینه هایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم به هنگام انتشار و عرضه سهام از نظر قانونی ، اداری ، حسابرسی و حق خرید سهام ، به عهده شرکت است .
بازار ثانویه( Secondary Market ) :
بازاری است که در آن ، معامله بر روی اوراق بهادار موجود ، که قبلا انتشار یافته اند صورت می گیرد . در این بازار قیمت ها بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می شود و شرایط لازم جهت تبدیل دارایی های مالی به وجه نقد ، فراهم می شود . درصورت نبود چنین بازاری ، نه تنها اکثر سرمایه گذاران تمایلی به خرید اوراق بهادار از خود نشان نمی دهند ،بلکه انتظار بازدهی نسبتا بیشتری به منظور پوشش ریسک ناشی از عدم نقد شوندگی دارایی های مالی خواهند داشت.
میزان توسعه یافتگی بازار ثانویه یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در رشد و کارایی بازار اولیه است در همین رابطه بازار بورس اوراق بهادار یکی از مهم ترین بازار های سرمایه و بازار ثانویه شناخته شده است . بازار ثانویه وقتی نقدشونده شناخته می شود که بتواند به سهولت شرایط مبادله میان خریداران و فروشندگان را به گونه ای فراهم نماید ، که بدون ایجاد تغییر زیادی در قیمت ، معاملات در قیمتی نزدیک به قیمت تعادل بازار ، انجام شوند .
بازار بورس و بازار خارج از بورس
از بعد قانونمندی و انضباط نظارتی بازار های مالی را به بازار های رسمی ( بورس ها ) و بازار های غیر رسمی ( بازار خارج از بورس ) تفکیک می نمایند.
بورس های اوراق بهادار سازمان یافته ، تشکیلات فیزیکی مشهود هستند که در برخی کشور ها یک یا چند بورس سازمان یافته فعالیت می کنند .
برای مثال از بورس های سازمان یافته در امریکا ، می توان به بورس نیویورک(NYSE) ، بورس آمریکا(AMEX) و بورس های منطقه ای همانند بورس فیلادلفیا و شیکاگو اشاره نمود .
بورس نیویورک با بیش از 200 سال قدمت ، بزرگ ترین بورس سازمان یافته دنیاست .
برای اینکه سهامی امکان مبادله در بورس سازمان یافته را داشته باشد ، بایستی مورد پذیرش بورس قرارگیرد . بورس ها بسته به شرایط اجتماعی و اقتصادی کشور ها ، اقدام به تدوین شرایط پذیرش شرکت ها می نمایند . این شرایط عمدتا ویژگی های کمی و کیفی هستند که شرکت ها باید از ان ها برخوردار باشند و یا ان ها را رعایت کنند .
بازار خارج از بورس یا فرابورس ، یک سازمان مشاهده ناشدنی است که دربرگیرنده شبکه ای از کارگزاران و معامله گران در سرتاسر کشور است . غالبا بازار خارج از بورس شامل تسهیلاتی است که برای انجام مبادلات اوراق بهاداری که در بورس های سازمان یافته مبادله نمی شوند ، درنظر گرفته می شود . این تسهیلات متشکل اند از :
سرمایه گذاری در بازارهای مالی چه چارچوب هایی دارد؟ | بخش دوم
در بخش اول مقاله با کلیات و مقدماتی از فهم سرمایه گذاری آشنا شدید. گفته شد که چنانچه یک فرد مبلغ زیادی را به ارث ببرد و یا در بانک برنده شود چه اقداماتی میتواند انجام دهد تا این مبلغ افزایش پیدا کند. حال قصد داریم در بخش دوم از زاویهای دیگر به حوزه سرمایه گذاری نگاه کنیم و برخی از مزایای آن را معرفی کنیم.
مهارت سرمایه گذاری (یا سرمایه گذاری بهعنوان یک مهارت حرفهای):
تا اینجای کار با ماهیت و ابعاد گوناگون سرمایه گذاری آشنا شدیم.
علاوه بر تمامی مزیتهایی که در خصوص سرمایه گذاری گفته شد، میتوان آن را بهعنوان یک حرفه نیز بهحساب آورد. مطمعنا اگر قصد دارید بهطور حرفهای در این زمینه فعالیت کنید باید علم خود را پیرامون سرمایه گذاری بالا ببرید.
این امکان وجود دارد که افرادی که بهطور حرفهای و با علم بالا سرمایه گذاری میکنند در مقایسه با افراد غیرحرفهای سود و منفعت بیشتری میبرند.
در این قسمت قصد داریم برخی از نهادهای مالی را بشناسیم که یک فرد با داشتن علم و مهارت بالای سرمایه گذاری بداند چه فرصت هایی برای کسب درآمد پیش روی اوست.
شرکت های تأمین سرمایه و معامله گران:
شرکت های تأمین سرمایه، شرکت هایی هستند که بهعنوان واسطه بین ناشر اوراق بهادار و سرمایه گذاران فعالیت میکنند. این شرکت ها میتوانند تمامی فعالیتهای معامله گری، سبد گردانی، مشاوره سهام، پذیرهنویسی و… را با اخذ مجوز انجام دهند.
در حال حاضر ۹ شرکت تأمین سرمایه با اخذ مجوز در کشور در حال فعالیت هستند که فعالیت آنها روزبهروز نسبت به قبل در حال رشد است.
تحلیلگران اوراق بهادار و مدیران سرمایه گذاری:
تعداد زیادی از مؤسسات اعتباری، بانکها، صندوق های سرمایه گذاری، کارگزاران و شرکت های تأمین سرمایه به تحلیلگران اوراق بهادار و مدیران سرمایه گذاری نیاز دارند.
تحلیلگران وظایف بسیار ریسک های موجود در بازارهای مالی مهمی دارند که به خرید و فروش سهام و انواع اوراق بهادار معطوف میشود. در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی کشور، خدمات و تولیداتی که شرکت ها و کارخانهها ارائه میکنند و به طبع گزارشهایی که از آنها در سایت اطلاع رسانی ناشران – کدال منتشر میشود، چه سهامی ارزش خرید دارند و چه سهامی اوضاع خوبی ندارند و برای خرید باید از آنها دوری کرد.
ذات بازارهای مالی نوسان آن است که مواقعی ریزش دارد و مواقعی رشد دارد. تحلیلگران باید بهخوبی زمان رشد و ریزش سهم را شناسایی کنند، تا ورود و خروج بهموقع داشته باشند.
نهادهایی در بازار هستند که نقش حمایتی از بازار در زمان ریزش را دارند. بنگاه های مالی به مدیرانی جهت مدیریت پرتفوی نیز نیاز دارند، این پرتفوی میتواند ترکیبی از سهام مختلف باشد. این مدیران موظف اند که تعیین کنند چه سهامی خرید و فروش کنید.
کارایی سبد سرمایه گذاری سهام توسط این مدیران مورد محاسبه قرار میگیرد و در نهایت فعالیت و رزومه آنها به مقایسه بازدهی میانگین بازار و سبدهای تحت مدیریت آنها بستگی دارد.
کارگزاران و گروه های مشاوره مالی:
در مورد نهادهای ثبت شده تحت نظارت سازمان بورس که نماینده و واسطه سهامداران برای خرید سهام هستند در سطح شهر خود چه اطلاعاتی دارید؟
همانطور که گفته شد نوسان ذات بازارهای مالی مخصوصا بازار سهام است. شاهد رشد بازار بورس در سال ۹۱ و اوایل سال ۹۲ بودیم و شرایط برای سهامداران بسیار مهیا بود، و بعدازآن شاهد ریزش ارزش سهام بودیم.
همین شرایط متفاوت سبب ایجاد واقعیتهایی در بازار شد. آشفتگیهایی که در زمان ریزش قیمت سهام اتفاق میافتد منجر میشود وارد دورهی جدیدی از روشها و ابزارهای خرید و فروش و فعالیتهای جدید از سوی نهادهای مالی شویم.
ترکیب مطلوب سبد سرمایه گذاری سهام
این متن فرض را بر آن دارد که سرمایه گذاران برای بهبود و افزایش اوضاع مالی و درآمدزایی خود طرح درستی از ترکیب دارائیهای مالی گوناگون دارند.
این ترکیب مطلوب، بسیار مهم است زیرا سرمایه ای که قرار است در دارائیهای متنوع مانند سهام، مسکن، اوراق بهادار و… سرمایه گذاری شود باید ارزشگذاری و بهطور یکپارچه مدیریت شوند.
ثروت و سرمایه که توسط سرمایه گذار قرار است روی بخشهایی سرمایه گذاری گردد، باید در سبد یا پرتفوی مدیریت گردند.
وقتی شما سهام مختلفی از بازار بورس، بهعنوانمثال سهام فولاد مبارکه اصفهان، سهام آسان پرداخت پرشین، سهام ایران خودرو و…خرید میکنید، مجموع اینها پرتفوی یا سبد سرمایه گذاری شماست.
افرادی که علاقه مند به سرمایه گذاری هستند و در بازارهای مختلف مالی نیز فعالیت دارند و متاسفانه با برنامه ریزی و طرح نویسی مالی مخالفت میکنند باید میزان سودی که از افراد با ترکیب مطلوب سرمایه گذاری بدست آورند را درنظر بگیرند. مطمعنا این موضوع برای سرمایه گذاران حرفه ای بسیار حائز اهمیت است.
درک روند درست تصمیم گیری، در خصوص یک سرمایه گذاری
با بررسی و نگاهی به پروسه یک سرمایه گذاری موفق، متوجه میشویم که باید ابتدا آن ابزار سرمایه گذاری را تجزیه و تحلیل کنیم و طرحهای گوناگون را برای خود ایجاد کنیم. درنهایت آن طرحها را درروند تصمیمگیری به اجرا درآوریم.
با بررسی ریسک های موجود در بازارهای مالی روند تغییرات قیمت و بازدهی سهام موجود در بازار متوجه میشویم که بهطور میانگین بازدهی حاصل از آنها بهمراتب بیشتر از آن است که همان سرمایه را بخواهیم در بانک سپردهگذاری کنیم و یا اوراق مشارکت های گوناگون خرید کنیم. اما اگر توجه کنید گفته شد این بازدهی بهطور میانگین بهدستآمده است. یعنی سهامی هستند که از این میانگین بازدهی، بیشتر رشد کردند و سهامی هم هستند که حتی بازدهی منفی نیز برای سرمایه گذاران خود داشته است.
با این حساب نمیتوان گفت که همه سرمایه گذاران یا علاقهمندان به سرمایه گذاری باید روی همین سهام موجود در بازار کار کنند. چرا که موضوعی بسیار مهمی در این بازارها به نام ریسک سرمایه گذاری وجود دارد.
پس شما باید درک درستی از روند تصمیمگیری در سرمایه گذاری خود داشته باشید. بدانید که در برابر ریسکی که کردهاید چه میزان بازدهی میتوانید کسب کنید.
مبنای تصمیمگیری در یک سرمایه گذاری، ریسک و بازده
بازده: مطمعنا دلیل اصلی همهی افراد در انجام یک سرمایه گذاری، کسب سود است. شرایط اقتصادی کشور هرساله در حال تغییر است، به بیانی دیگر چون گاها شاهد تورم با شیب ملایم و گاها تورم با شیب تندتر هستیم باید سرمایه گذاری کنیم و از نگهداری پول نقد خودداری کنیم.
در سال ۱۳۹۷ در کشور ایران این موضوع به همه اثبات شد که پول نقد، تا چه حد ارزشش را از دست داد. بهعنوانمثال ۱۰ میلیون تومان در ابتدای سال شاید نیمی از قدرت خریدش را در اواسط سال ۱۳۹۷ به بعد از دست داد.
افراد فعال در بازاهای مالی برای کسب سود اقدام به خریدوفروش دارائی های مالی میکنند. اکثر این سرمایه گذاران تمایل دارند برای کسب بازدهی بالاتر، ریسک بیشتری را تحمل کنند. به همین ریسک های موجود در بازارهای مالی دلیل کسانی که در بورس به خریدوفروش سهام میکنند تمایلی به سرمایه گذاری در بانک و یا خرید اوراق با درآمد ثابت ندارند. درحالیکه ریسک کمتری دارد.
بازده مورد انتظار در برابر بازده محققشده
در سرمایه گذاری این مسئله اهمیت دارد که چه مقدار بازده کسبشده در برابر بازده مورد انتظار داشتیم و تفاوت بین این دو چه مقدار بوده است.
بهتر است بدانید بازده مورد انتظار عبارت است از میزان بازدهیای که یک سرمایه گذار در ابتدای سرمایه گذاری تخمین میزند و امید دارد کسب کند. اما هرچه از شروع سرمایه گذاری میگذرد ممکن است اتفاقات مثبت و منفی پیرامون آن سرمایه گذاری بیفتد و موجب شود بازده محقق شده با چیزی که انتظار داشتیم متفاوت باشد.
حال اگر آن اتفاقات مثبت باشد بازده محقق شده بیشتر از بازده مورد انتظار است. اگر اتفاقات منفی باشد میتواند بازده محقق شدهی سرمایه گذار را تحت تأثیر قرار دهد.
بهدرستی این موضوع ثابتشده است که اکثر سرمایه گذاران به دنبال کسب بیشترین بازدهی در سرمایه گذاری های خود هستند.
ریسک: وجه دیگر هر سرمایه گذاری مبحث ریسک است.
حتما مقاله “ریسک و بازده و مفهوم ضریب بتا” را مطالعه کنید و در آن خواهید فهمید که ریسک و بازده رابطه مستقیمی باهم دارند.
به بیانی دیگر هرچه بازدهی بالاتری را در سرمایه گذاری خود انتظار داشته باشیم باید ریسک بیشتری را متحمل شویم. اما نمیتوان همیشه نتیجه گرفت ابزاری که کم ریسک تر هستند حتماً بازدهی تضمینشدهای دارند. سرمایه گذار باید شرایط مختلف بازار را بسنجد.
از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا اوایل مهر شاخص بورس تهران توانست از سطح ۹۶هزار واحد تا ۱۹۶هزار واحد رشد کند و بازدهی قابلتوجهی را برای سرمایه گذاران فراهم آورد. اما در همین بازه برخی از صندوق ها با زیان نیز روبرو شدند. ریسک و بازده درنهایت دو عامل جداناپذیر هستند.
زمانی که بر روی ابزارهای مختلف بازار سرمایه گذاری میکنیم بهطور پایه بازده مورد انتظاری را تصور میکنیم اما ممکن است در انتها این بازده با چیزی که کسب کردهایم متفاوت باشد.
در کنار توضیحات گفتهشده باید این نکته را هم اضافه کنیم که ابزارهای سرمایه گذاری مانند اوراق به نسبت بازدهی ثابتی که دارند تقریباً بدون ریسک هستند مانند اوراق مشارکت رایتل در بازار.
سرمایه گذاران در معرض ریسک قرار دارند!
زمانی که رفتارهای گروهی از سرمایه گذاران را مورد بررسی قرار میدهیم متوجه میشویم که عدهای از ریسک دوری میکنند و عدهای تحمل بیشتری در این موضوع دارند. اگر بخواهیم با این دید که سرمایه گذاران بهطور منطقی در بازار بورس تصمیمگیری میکنند و اجازه نمیدهند هیجانات رو آنها تأثیر بگذارد، این افراد را دستهبندی کنیم میتوان آنها را به ۲ گروه سرمایه گذار ریسک گریز و سرمایه گذار ریسک پذیر دستهبندی کرد.
سرمایه گذار ریسک گریز توصیفی از یک معامله گر است که وقتی با دو سرمایه گذاری با سود پیشبینیشده مشابه (ولی ریسک های متفاوت) روبرو میشود، موردی را که ریسک کمتری دارد، ترجیح خواهد داد.
یک سرمایه گذار ریسک گریز، ریسک کمتر را ترجیح میدهد. به همین خاطر از اضافه کردن سهام یا سرمایه گذاری ها با ریسک بالا به پرتفوی خود اجتناب میورزد. در عوض اغلب نرخ بالایی از سودآوری را نیز از دست میدهد. سرمایه گذاران ریسک گریز که به دنبال سرمایه گذاری های مطمئن تر هستند، عموماً به صندوق های سرمایه گذاری در شاخص و اوراق با درآمد ثابت نظیر اوراق مشارکت روی میآورد که عموماً سود کمتری هم دارند.
اما در مقابل آن سرمایه گذار ریسکپذیر سرمایه گذاری است که در بازارهای مالی برای کسب بازدهی بالاتر ریسک بیشتری را نیز متحمل میشود. آنها در بازار بورس پر ریسک تر عمل کرده و حتی بورس تهران را هم نیز بازار مورد دلخواه خود نمیدانند. و ترجیح میدهند در بازارهای جهانی مانند فارکس، بورس جهانی، ارزهای دیجیتال و… سرمایه گذاری کنند.
نمودار زیر بخوبی میتواند رابطه ی میان ریسک و بازده را بیان کند.
نتیجهگیری
در بخش دوم با مروری بر چارچوب سرمایه گذاری در بازارهای مالی، مزایای برجسته آن را نیز بیان کردیم. قطعاً با توجه به شرایط تورمی ای که در کشور ایران حاکم است همهی افراد بهمرورزمان باید با این حوزه آشنا شده. و بهطور حرفهای دریکی از حوزههای دلخواه خود فعالیت کنند.
گفته شد که گاهی اوقات سرمایه گذاری شما تحت تأثیر عوامل بیرونی قرار میگیرد. یک سرمایه گذار آگاه و حرفهای باید از این موضوع اطلاع داشته باشد. و آنها را در تصمیمگیریهای خود مدنظر قرار دهد.
گزارش اعتبار سنجی + رتبه اعتباری
رتبه اعتباری (Credit rate) معیاری است که بر اساس رفتارهای اعتباری پیشین شخص حقیقی یا حقوقی در 122 مجموعه داخل کشور شامل بانکها، موسسات اعتباری، شرکت های بیمه، کارگزاریها، لیزینگ ها و . با استفاده از فرمولهای استاندارد (Credit bureau) از میزان ریسک اعتباری(Credit risk) اشخاص ارائه میدهد. پرداخت بهموقع صورت حسابها و اقساط تسهیلات دریافتی باعث میشود امتیاز اعتباری (Credit score) مناسبی به افراد تعلق گیرد و عدم پرداخت بهموقع اقساط یا وجود نقاط منفی مانند چک برگشتی تاثیر زیادی در گزارش اعتباری(Credit Report) اشخاص خواهد داشت. در حال حاضر سابقه اعتباری 5 سال اخیر اشخاص در سامانه موجود میباشد. ادامه مطلب
وحید فرزند شیرمحمد :
آقا دمتون گرم،کارتون درسته،خیلی حس خوبی داشت این گواهی، انشالله همیشه سالم و سرزنده باشید🙏
حسين مرادي غچه بيگلو :
واقعا ممنونم ازتون چجوری تشکر کنم با گوشی راحت اعتبار سنجی گرفتم عالی بود
انسيه بالنده :
با سلام بنده تمام اقساط رو به روز کردم ولی وضعیت اعتبار سنجی من همچنان گرید پایین وضعیف هست تقاضای رسیدگی دارم.باتشکر
آیس :
خانم بالنده عزیز، سه ماه بعد از پرداخت اقساط سررسید گذشته ریسک های موجود در بازارهای مالی و معوق وام های مستقیم یا ضمانت شده رتبه اعتباری روند بهبود را آغاز می کند
مهدي نجدي :
همه قسطهای خودم را پرداخت کرده و حتی قسط افراد دیگر که ضامن آنها بوده ام را نیز پرداخت کرده ام ولی رتبه اعتباری من تغییری نکرده
آیس :
آقای نجدی عزیز، سه ماه بعد از پرداخت اقساط سررسید گذشته و معوق وام های مستقیم یا ضمانت شده رتبه اعتباری روند بهبود را آغاز می کند
شهرام عابدي کوپائي :
سلام، در اعتبارسنجی بنده، امتیاز یا درجه اعتبار مشخص نشده است.لطفا رسیدگی و اعلام نظر فرمایید. ممنون
آیس :
اقای عابدی عزیز، داشتن رتبه اعتباری بر اساس وام در جریان ( ویا حداقل در بازه زمانی یکسال اخیر به اتمام رسیده ) است به عبارتی دیگر رتبه اعتباری زمانی ایجاد میشود که شخص دارای وام در جریان ( و یا حداقل در بازه زمانی یکسال اخیر به اتمام رسیده ) باشد.
حذف ضامن از تسهیلات زیر 100 میلیون بعد از اعتبارسنجی
ابلاغ بخشنامه حذف ضامن از وام های خرد توسط رئیس کل بانک مرکزیرئیس کل بانک مرکزی در جدیدترین اظهارات خود، بخشنامه حذف ضامن از وام های خرد را به تمامی بانک ها ابلاغ نموده است. جناب آقای علی صالح آبادی به منظور سهولت دسترسی مردم به این وام ها همه بانک ها را مکلف به رعایت سازی آن کرده است. بنابراین هیچ بانکی در این زمینه نباید به مشتریان خود سخت گیری نمایند. چرا که امروزه با اعتبارسنجی، می توان به راحتی به میزان خوش حساب یا بد حساب بودن یک فرد در نظام بانکی، پی برد. پس دیگر جایی برای اعمال سختگیری ه. ادامه مطلب
مهدی ملک محمدی نوشت :
بسیار بخشنامه مفیدی بود که خیلی از مشکلات مردم قرارگرفتن وام ضامن بود که خدا رو شکر حل شد ممنون
پنل اعتبارسنجی ویژه کسب و کار
(؟) پنل ویژه کسب و کار ها و مشاغل ،ابزاری ساده جهت مشاهده مستقیم گزارش اعتباری مشتریان و اشخاص مورد نظرشما ( البته با تائید و رضایت خودشان ) .به راحتی وبا چند کلیک و بارگذاری مدارک کسب و کار خود پنل خود راثبت کرده وبا آگاهی از رفتارمالی طرف معامله خود ایمن معامله کنید .
دیدگاه شما