حد ضرر چقدر اهمیت دارد؟
در این پست تصمیم دارم درباره حد ضرر برای شما صحبت کنم،حد ضرر یا (stop loss) به عدد یا محدوده ای گفته میشود که شما برای معامله ی خود تعیین می کنید که بیشتر از آن سرمایه شما متحمل ضرر نشود و معامله شما بسته شود.حد ضرر می تواند در سیستم و نزد کارگزار شما ثبت شود (البته در بازارهای مالی داخلی این امکان هنوز از لحاظ نرم افزاری پیاده سازی نشده) یا اینکه ذهنی ثبت شود،و شما برای خود قرارداد کرده ایید که اگر قیمت سهام یا ارز از فلان مقدار کمتر یا بیشتر شد از معامله خارج شوید.
شروع عصر یخبندان و تباهی با رعایت نکردن حد ضرر !
تعریف حدضرر یکی از الزامات سرمایهگذار بوده اما تعیین حد آن مقولهای است که محدوده ی وسیعی را پوشش داده و از خصوصیات فردی و روحی شخص سرمایهگذار شروع شده و تا مقدار سرمایه و اندازه ریسک و نوع بازار و شناخت سابقه تاریخی سهم ادامه می یابد، امیدوارم فرصتی حاصل شود که در پستهای آینده به روشهای تعیین حد ضرر نیز بپردازم ولی آنچه که امروز قرار است بدانید اهمیت آن است.
همیشه پیشبینیها نمیتواند درست مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری باشد و بنابراین اگر معامله ما به هر دلیلی مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار باید ضرر متحمل شد؟
موارد زیادی پیش میآید که ممکن است حد ضرر ما در یک معامله فعال شود و سپس سیر صعودی یا نزولی آن سهم شروع شود و ما را در غم از دست دادن سهم خویش داغ دار کند. این قسمت که البته واقعیت هم دارد، همان بخش گول زنندهای است که بسیاری از سهامداران را دچار مشکل حاد میکند، بنابراین تصمیم می گیرد که در معاملات بعدی حد ضرر نگذارد و این آغاز فصل یخبندان مالی برای معامله گر است. وقتی در معامله ای حد ضرر تعریف می کنید و ضرر فعال و لمس میشود هرگز از متد خود ناامید نشوید و روحیه ی خود را از دست ندهید، زیرا حد ضرر برای این است که فعال شود و یک چیز فرمایشی و سمبلی نیست، تنها نکته ی مهم و ضروری این است که اگر تعداد حد ضررهایی که از شما فعال میشود زیاد است باید یک بازبینی کلی در روش و سیستم معاملاتی خود انجام دهید و هرگز اقدام به پاک کردن صورت مسئله یعنی حذف حد ضرر نکنید.
آیا می توانید تصور کنید در حال رانندگی در یک اتومبیل با سرعتی بسیار بالا هستید و پدال گاز را نیز تا انتها فشرده اید. حال بصورت ناگهانی مانعی بزرگ را در مقابل خود می بینید و این در حالی است که در تجهیزات اتومبیل شما اصلاً چیزی بنام ترمز وجود ندارد و سرانجام …! نابودی…!
حد ضرر (stop loss ) در بازار ارز بین الملل نیز دقیقاً مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری همان نقش ترمز مطمئن را در اتومبیل کورسی شما دارد ، کما اینکه با نوسانات گاها شدیدی که در بازار ارز دیده می شود ،در صورت استفاده نکردن از حد ضرر، در کمتر چند ساعت ،امکان از بین رفتن تمام سرمایه شما وجود دارد .
تعیین حد ضرر از سوی معامله گران ،گاها حتی از خود معاملات نیز اهمیت بیشتری پیدا می کند واین دقیقاً در حالیست که اکثر معامله گران در بازار فارکس هنوز استراتژی و متد ثابتی در مورد استفاده از حد ضرر و مقدار آن در معاملاتشان ندارند
حال چنانچه به مدریت ریسک سرمایه و مدریت پول توجه بیشتری کنیم و در کنار آن نیز از متد معاملاتی مطمئن برای ورود و خروج از بازار استفاده کنیم، مطمئناً بالانس نهایی معاملات ما با سود بالایی همراه خواهد بود . ذر مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری این اینجا تکرار مجدد این مسئله ضروریست که عمده عامل عدم موفقیت بیش از 90% از معامله گران در پایان سال مالی در بازار فارکس ،عدم اطلاع و یا عدم استفاده از روشهای مطمئن در مدیریت ریسک سرمایه و پول است که تعیین حد مناسبی از حد ضرر (S/L) نیز از اجزاء مهم این علوم می باشد .
وقتی از یک آماتور پرسیده میشود که چرا در معامله ی خود حد ضرر نمی گذاری پاسخی که میدهد این است: ” که ما حدوداً در میانه یک رنج مشحص و تکراری از نوسانات قیمت می باشیم . پس بنابراین به هر حال نرخ قیمت به مکان قبلی اش باز خواهد گشت!” آری و بعد نتیجه آن، از دست دادن کل سرمایه (کال شدن) است.
حد ضرر یا استاپ لاس در بورس چیست؟
معاملهگران حرفهای وقتی وارد سهمی میشوند دو محدوده را برای خروج از سهم در نظر میگیرند: حد سود و حد ضرر. وقتی قیمت به هر کدام از این محدودهها برسد، معاملهگر اقدام به فروش و خروج از سهم میکند. حد سود در واقع محدودهای است که معاملهگر برای شناسایی سود در نظر گرفته و حد ضرر در بورس (یا همان استاپ لاس) هم محدودهای است که برای جلوگیری از ضرر بیشتر مشخص کرده است.
برای مثال، معاملهگر با ابزارهای تحلیلی خود به این نتیجه میرسد که سهمی را در قیمت ۱۰۰۰ تومان خریداری کند. با استفاده از همین ابزارهای تحلیلی، این معاملهگر محدوده ۱۵۰۰ تومان را به عنوان حد سود در نظر میگیرد و اگر قیمت سهم رشد کند و به این محدوده برسد، سهم را با همین قیمت میفروشد و به یک سود ۵۰ درصدی میرسد. ولی اگر به هر دلیلی قیمت سهم پایین برود و مثلا به محدوده ۸۰۰ تومان (حد ضرری که معاملهگر تعیین کرده است) برسد، در اینجا هم معاملهگر اقدام به فروش سهامش میکند و با پذیرش ضرر ۲۰ درصدی، اجازه نمیدهد که سرمایهاش بیشتر از این مقدار کاهش پیدا کند.
تعیین حد ضرر، پایبندی به این محدوده و خروج از سهم در صورت رسیدن قیمت به محدوده حد ضرر، یکی از مهمترین رفتارها برای ماندگار بودن در بازارهای مالی است. مولفههای بسیار زیادی وجود دارند که بر قیمت سهم و بازارهای مالی تاثیر میگذارند و پیشبینی همه این مولفهها عملا امکانپذیر نیست. در نظر گرفتن حد ضرر در واقع ابزاری احتیاطی است که معاملهگر باید در معاملاتش در نظر بگیرد تا بتواند ریسک مولفههای پیشبینیناپذیر (از قبیل تغییرات سیاسی، تغییر قیمت جهانی کالاهایی از قبیل نفت و فولاد، تغییرات بهره بانکی و غیره) را تا حد زیادی کنترل کند.
حد ضرر در بورس را چگونه تعیین کنیم؟
تعیین حد ضرر قاعده و قانون مشخص و ثابتی ندارد که بشود آن را برای همه معاملهگران تجویز کرد. تعیین حد ضرر به عواملی از قبیل درجه ریسکپذیری، مدتزمان معامله، شرایط بازار، وضعیت بنیادی سهم، وضعیت تکنیکالی نمودار قیمت و غیره بستگی دارد.
برای نمونه، شخصی ممکن است روحیه ریسکپذیری بالایی داشته باشد و بتواند بهراحتی ضررهای ۳۰ درصدی را هم تحمل کند. اما شخص دیگری چنین روحیهای نداشته باشد و اگر قیمت سهامش بیشتر از ۱۰ درصد افت کند، آرامش خودش را از دست بدهد و دچار اضطراب شود. معاملهگران موفق برای تعیین حد مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری ضرر، پیش از هر چیز روحیات خودشان را در نظر میگیرند و مقدار مشخصی برای حد ضررشان دارند. این معاملهگران حد ضررشان را طوری در نظر میگیرند که آرامش و تمرکزشان را از دست ندهند و در صورت افت قیمت بتوانند ضرری را که متحمل میشوند بهراحتی بپذیرند. معاملهگران موفق میدانند که اگر در معاملهای ضرر کنند، میتوانند بهراحتی در معاملهای دیگر این ضرر مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری را جبران کنند و در مجموع به سود برسند.
نکته: متداولترین محدوده برای تعیین حد ضرر ۵ تا ۱۵ درصد پایینتر از قیمت ورود به سهم است. علاوه بر این، معاملهگران محتاط، سرمایهشان را طوری مدیریت میکنند که اگر در یک سهم به حد ضرر رسیدند، حداکثر ۲ تا ۳ درصد از سرمایهشان را از دست بدهند. مثلا اگر کل سرمایهشان ۱۰۰ میلیون تومان است و ۱۰ میلیون تومان از این مبلغ را برای خرید سهام شرکت الف در نظر گرفتهاند، حد ضررشان را طوری در نظر میگیرند که اگر قیمت سهم به حد ضرر رسید، حد اکثر ۲ تا ۳ میلیون تومان ضرر کنند.
تعیین حد ضرر با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال
تحلیلگران تکنیکال که بیش از هر چیز نمودار قیمت سهم را بررسی میکنند، اولین کارشان این است که سطوح مقاومت و حمایت قیمت سهام را مشخص کنند. معمولا انتظار میرود که قیمت سهم بعد از رسیدن به سطوح حمایتی واکنش مثبت نشان بدهد و شروع به رشد کند. معاملهگرانی که از تحلیل تکنیکال استفاده میکنند، سعی میکنند سهامی را بخرند که قیمتشان نزدیک به محدوده حمایتی باشد و حد ضررشان را کمی پایینتر از این محدوده در نظر میگیرند. به این ترتیب محدوده حمایتی مانند نوعی سپر عمل میکند و اجازه نمیدهد که قیمت سهام بهراحتی به محدوده حد ضرر برسد.
در تصویر زیر نمونهای از حد ضرری را مشاهده میکنید که به کمک تحلیل تکنیکال مشخص شده است.
تحلیلگر در این مثال به این نتیجه رسیده است که محدوده ۹۰۰ تا ۹۵۰ تومان محدوده حمایتی سهم شستا است. این تحلیلگر میتواند طبق این تحلیل در این محدوده اقدام به خرید سهم کند و حد ضررش را محدوده ۸۵۰ تومان در نظر بگیرد. اگر قیمت زیر این محدوده تثبیت شود، در واقع حمایت ۹۰۰ تومانی از دست رفته است و انتظار نمیرود که در آینده نزدیک قیمت سهم بالاتر از این محدوده برود. پس معاملهگر باید سهم را بفروشد و از آن خارج شود.
البته در این نمودار همانطور که مشخص است قیمت سهم به این محدوده واکنش مثبت نشان داده و تا محدوده ۱۴۰۰ تومان هم رشد کرده است. باید دقت کرد که وقتی قیمت سهم به محدوده حمایتی واکنش مثبت نشان میدهد و از این محدوده فاصله میگیرد، فرصت خرید سهم از دست رفته است. زیرا اگر مثلا در قیمت ۱۲۰۰ تومان خریدار سهم باشید و حد ضرر را با استفاده از این تحلیل ۸۵۰ تومان در نظر بگیرید، متحمل ریسک بسیار زیادی خواهید بود. بهطور کلی در این روش هرچه قیمت خریدتان هرچه به حمایت نزدیکتر باشد، ریسک کمتری متحمل خواهید شد و پاداش بیشتری در انتظارتان خواهد بود.
حد ضرر متحرک چیست؟
یکی دیگر از مفاهیمی که خوب است در زمینه حد ضرر بدانیم، مفهوم حد ضرر متحرک است. حد ضرر متحرک یا Trailing Stop Loss در واقع ابزاری برای محافظت از سود است و زمانی به کار میرود که معامله ما وارد سود شده باشد و به حد سود رسیده باشد. شیوه استفاده از این نوع حد ضرر به این صورت است که مثلا معاملهگر در محدوده ۱۰۰۰ تومان وارد سهم شده است و حد سود را ۱۵۰۰ تومان در نظر گرفته است.
بعد از مدتی قیمت سهم رشد میکند و به ۱۵۰۰ تومان میرسد، اما تحلیلگر با ارزیابی شرایط به این نتیجه میرسد که احتمال دارد قیمت سهم از این هم بالاتر برود. در این حالت حد ضرر را بالاتر میآورد و در محدوده ۱۴۰۰ تومان قرار میدهد. به این ترتیب اگر قیمت سهم به رشد خودش ادامه بدهد، همچنان این امکان وجود خواهد داشت که سود بیشتری از این معامله کسب شود، ولی اگر قیمت سهم کاهشی شود، معاملهگر در محدوده ۱۴۰۰ تومان اقدام به فروش میکند و اجازه نمیدهد سودی که به دست آورده، از بین برود.
اهمیت رعایت حد ضرر
این مطلب را با مقایسه حد ضرر و کمبربند ایمنی آغاز کردیم، ولی هرچه درباره رعایت حد ضرر بگوییم کم گفتهایم. رعایت حد ضرر این امکان را برای معاملهگر فراهم میکند که اگر شرایط طبق انتظارش پیش نرود، با ضرر حداقلی از معامله خارج شود و سرمایهاش برای معامله بعدی آزاد باشد و بتواند در معاملات آینده این ضرر کوچک را جبران کند و به سود برسد.
گاهی پیش میآید که بعضی از معاملهگران تازهکار وارد محدوده حد ضرر میشوند و از سهم خارج میشوند، اما درست بعد از خروج آنها، روند صعودی سهم آغاز میشود و حسرت کسب سود با این معاملهگران میماند. بسیاری از افراد تازهکار بهراحتی تحت تاثیر چنین موقعیتهایی قرار میگیرند و حد ضرر را بهکلی کنار میگذارند، نکته اینجاست که چنین کاری میتواند آغاز مسیری باشد که بهراحتی به ناکامی معاملهگران منتهی میشود.
رعایت حد ضرر از ضروریات معاملهگری است و اگر حد ضررتان بهراحتی فعال میشود و تعداد زیادی از معاملاتتان به حد ضرر میرسد، مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری معنایش این نیست که نباید حد ضرر در نظر گرفت، بلکه مفهومش این است که شیوه تحلیل و معاملهتان ایراد دارد و باید به دنبال رفع این ایرادها باشید. متداولترین مشکل هم این است که معاملهگران تازهوارد محدوده مناسبی برای خرید سهم در نظر نمیگیرند و با هر قیمتی که شد اقدام به خرید میکنند.
بهترین محدودهها برای خرید سهم محدودههای حمایتی است و معاملهگر باید پیش از آنکه قیمت به این محدوده برسد، آماده خرید باشد و هر وقت قیمت به این محدوده رسید اقدام به خرید کند و نه قبل یا بعد از آن. در این صورت اگر محدودههای حمایتی بهدرستی تشخیص داده شود، حد ضررهای کمتری در معاملاتمان فعال خواهد شد و تعداد بیشتری از معاملاتمان با موفقیت همراه خواهد بود.
نحوه محاسبه حد ضرر در بورس
شیوههای مختلفی برای محاسبه و تعیین حد ضرر در بورس وجود دارد. در بعضی از این روشها از ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده میشود و در بعضی دیگر حد ضرر را صرفا بر مبنای قیمت تعیین میشود. در ادامه چند روش برای تعیین حد ضرر را با هم مرور میکنیم.
تعیین حد ضرر ثابت
حد ضرر ثابت معمولا به دو صورت تعیین میشود. در روش اول معاملهگر مقدار مشخصی از قیمت را به عنوان حد ضرر در نظر میگیرد. مثلا معاملهگر حد ضررش را ۵۰ تومان کمتر از قیمت خرید در نظر میگیرد. در این روش، اگر قیمت خرید سهمی ۹۰۰ تومان بوده باشد، حد ضرر مقدار ۸۵۰ تومان خواهد بود.
در روش دوم درصد مشخصی به عنوان حد ضرر در نظر گرفته میشود. در این حالت معاملهگر حد ضررش را مثلا ۱۰ درصد زیر قیمت خرید در نظر میگیرد. به عنوان مثال، اگر قیمت خرید سهم ۲۰۰۰ تومان باشد و معاملهگر حد ضرر ۱۰ درصدی در نظر داشته باشد، حد ضرر سهم ۱۰ درصد پایینتر از ۲۰۰۰ تومان، یعنی ۱۸۰۰ تومان، خواهد بود.
نکته: در این روش حد ضرر معمولا بین ۵ تا ۱۵ درصد در نظر گرفته میشود.
تعیین حد ضرر به کمک میانگینهای متحرک
بعضی از معاملهگران برای اینکه انعطافپذیری بیشتری در معاملاتشان داشته باشند، از حد ضررهای دینامیک استفاده میکنند. در این روش معمولا از اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال برای تعیین حد ضرر استفاده میشود. یکی از متداولترین اندیکاتورها برای این کار، میانگینهای متحرک هستند.
در این روش، معاملهگر یک اندیکاتور میانگین متحرک (مثلا میانگین متحرک ۵۰ روزه) را در نظر میگیرد و وقتی قیمت سهم زیر این میانگین تثبیت میشود، اقدام به فروش سهم میکند. میانگین متحرک ۵۰ روزه در واقع نشان میدهد که میانگین قیمت سهم طی ۵۰ روز معاملاتی اخیر چه مقدار بوده است. اگر قرار به رشد سهم باشد، قیمت باید بالای این میانگین حرکت کند و اگر قیمت سهم کمتر از این میانگین شود، نشانه آن است که کاهش قیمت سهم ادامه خواهد داشت.
تعیین حد ضرر به کمک محدوده حمایتی
یکی از مهمترین مواردی که در تحلیل تکنیکال مطرح میشود، بررسی و تشخیص سطوح حمایتی است. در این روش، معاملهگر به کمک تحلیل تکنیکال سطوح حمایتی مهم سهم را تعیین میکند و حد ضرر را ۵ الی ۱۰ درصد زیر این محدوده در نظر میگیرد. برای نمونه، اگر معاملهگر به این نتیجه برسد که سهمی در محدوده ۳۵۰ تومان حمایت تکنیکالی دارد، حد ضررش را ۱۰ درصد پایینتر از این محدوده (یعنی محدوده ۳۱۵ تومان) در نظر میگیرد.
معایب و مزایای رعایت حد ضرر در بورس
در قسمتهای قبلی این مطلب به مزایای رعایت حد ضرر در بورس اشاره کردهایم. اما به طور خلاصه، مهمترین مزیت رعایت حد ضرر این است که سرمایه شما از آسیب در امان میماند و در ازای از دست رفتن بخش کوچکی از سرمایه، این امکان را خواهید داشت که وارد معامله دیگری شوید و زیان معامله قبلی را جبران کنید.
مزیت مهم دیگر رعایت حد ضرر این است که اعصاب و روانتان آرام میماند و هر روز نگران این نخواهید بود که ضررتان بیشتر خواهد شد یا نه و اینکه چه زمانی روند سهم تغییر خواهد کرد و از ضرر خارج خواهید شد.
رعایت حد ضرر، اگر درست و اصولی و بر مبنای روحیات معاملهگر تعیین شده باشد، معایب خاصی ندارد. ولی اگر حد ضررتان را طوری در نظر بگیرید که به سرعت فعال شود، تعداد معاملات ناموفقتان زیاد خواهد شد و در نتیجه بخش مهمی از سرمایهتان را از دست خواهید داد.
مثلا اگر حد ضررتان را ۵۰ درصد در نظر بگیرید، با رسیدن به این حد ضرر نیمی از سرمایهتان را از دست خواهید داد. یا اگر هنگام خرید سهم و تعیین حد ضرر، به محدودههای حمایتی سهم توجه کافی نداشته باشید و قیمت خریدتان فاصله زیادی با محدوده حمایتی داشته باشد، این امکان که حد ضررتان بهراحتی فعال شود وجود خواهد داشت. در این حالت هم شناسایی ضرر و خروج از معامله باعث خواهد شد بخشی از سرمایهتان از دست برود، در حالی که اگر محدوده ورودتان مناسب میبود و حد ضررتان را زیر محدوده حمایتی قرار میدادید، در این معامله به سود مناسبی میرسیدید.
نکته مهم: پیش از اینکه به فکر خرید سهمی باشیم، باید حد ضرر مناسبی برای این سهم در نظر بگیریم و سپس اقدام به خرید کنیم. در این حالت محدوده خریدمان را باید طوری انتخاب کنیم که اگر معامله وارد ضرر شد و به حد ضرر رسید، زیانمان بیشتر از مقداری که از قبل مشخص کردهایم نباشد.
مثال برای تعیین استاپ لاس یا حد ضرر
یک روش ساده برای تعیین حد ضرر طی کردن مراحل زیر است:
- تعیین محدوده حمایت تکنیکال
- اقدام به خرید نزدیک به حمایت
- قرار دادن حد ضرر ۵ تا ۱۵ درصد پایینتر از حمایت
فرض کنید نمودار سهم فولاد مبارکه را تحلیل کردهایم و به این نتیجه رسیدهایم که سهم در محدوده ۱۰۰۰ تومان حمایت خوبی دارد. سپس در این محدوده اقدام به خرید کردهایم و حد ضررمان را ۱۰ درصد پایینتر از این محدوده قرار دادهایم. در تصویر زیر این حالت را میبینید.
همانطور که در این تصویر میبینید، قیمت سهم بعد از خرید ما افت کرده است و زیر محدوده حد ضرر رفته است. در این حالت باید سهم را بفروشیم و از سهم خارج شویم. چون این احتمال را میدهیم که روند نزولی سهم ادامه پیدا کند و ضرر ما بیشتر شود. البته در این مثال سهم وارد یک روند خنثی شده است و اصطلاحا درجا زده است.
اما اگر همین حد ضرر را رعایت کرده باشیم، با ضرر حداقلی از سهم خارج شدهایم و خودمان را درگیر درجا زدنهای فرساینده سهم نکردهایم. به این ترتیب، بعد از شناسایی ضرر سرمایهمان آزاد شده است و این امکان را یافتهایم که بدون از دست دادن زمان خرید دیگری انجام بدهیم و در معاملات بعدی به سود برسیم.
مفهوم حد ضرر یا stop loss در سرمایهگذاری
نوسانات قیمتی در بازار و تصمیمگیری صحیح و بهموقع برای خروج از موقعیت سرمایهگذاری یا ادامه آن، همواره یکی از دغدغههای اصلی سرمایهگذاران بوده است. هدف مشترک همه افراد از انجام معامله، کسب سود و منفعت است.
بورس هم بهعنوان یکی از بازارهای اصلی جذب سرمایه از این قاعده مستثنی نیست. حفظ اصل سرمایه در بورس نسبت به کسب سود اولویت دارد و به همین دلیل برای موفقیت در بازار بورس علاوهبر انتخاب سهام باید به زیان ناشی از معاملات هم توجه کافی داشته باشیم.
سرمایهگذاران فعال در بازارهای مالی، حتماً ضرر در معاملات را تجربه کردهاند. ممکن است ما سهمی را خریداری کنیم و پس از آن سهم دچار افت قیمت شود، حال با این سوال مواجه میشویم که تا چه زمانی و چه قیمتی سهم مورد نظر را نگهداری کنیم و یا تصمیم به فروش آن بگیریم. این سوالات و سوالاتی نظیر این به مفهوم حد ضرر در سرمایهگذاری اشاره دارد.
بهتر است بخوانید : آشنایی با اشتباهات رایج معاملگران مبتدی
اشتباه در معاملات امری طبیعی است؛ چرا که بازارهای مالی محیطی پویا دارند و همچنین شرایط متغیر و کلان سیاسی و اقتصادی نیز بر آن تأثیرگذار است.
در این بحث تفاوتی که میان معاملهگران وجود دارد در تعداد معاملاتی که با ضرر انجام دادهاند، نیست بلکه در نحوه برخورد آنها با شرایط نامطلوب بازار پایبندی به اصول معاملاتی و پذیرفتن سریع اشتباهات است. هنگامیکه قیمت برخلاف انتظار ما حرکت میکند، اگر بهموقع از بازار خارج شویم، از گسترش زیان جلوگیری کردهایم و سرمایه خود را حفظ نمودهایم.
بسیاری از معاملهگران تازهکار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیمگیری میکنند و بنابراین هرگز تمایلی به باور زیان نداشته و سعی در توجیه معامله اشتباه خود دارند. درنهایت زیانهای بالاتری را تجربه میکنند و دچار حس ناامیدی، شکست و سرخوردگی از بازارهای مالی میشوند.
حال این سوال پیش میآید؛
اگر ما سهمی را خریداری کردیم و قیمت آن کاهش یافت، تا چه زمانی سهم را نگهداری کنیم و چه حد ضرری برای آن در نظر بگیریم؟
مفهوم حد ضرر
تشخیص قیمت و زمان فروش سهام، نیاز به تجربه و اطلاعات کافی دارد. برای حفظ سرمایه و رسیدن به سود، لازم است قبل از خرید هر سهمی روندها، مقاومتها حمایتها، وضعیت بنیادی و… سهم را بررسی کنیم. با بررسی کامل یک سهم، این انتظار وجود دارد که قیمت سهم صعودی باشد و به سود مورد نظر برسد. حال اگر بعد از خرید یک سهم برخلاف انتظار ما قیمت آن شروع به کاهش کرد، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کردهایم یا بر خلاف روند بازار، وارد شدهایم و تحلیل درستی از سهم نداشتیم. در این وضعیت دو راه پیش روی ما قرار دارد:
۱-صبر کنیم تا بعد از کاهش قیمت، سهام دوباره به قیمت مورد نظر ما برسد.
۲-بعد از اندکی کاهش بلافاصله از سهم خارج شویم.
باقی ماندن در سهام بدون هیچ برنامهای تا زمانی که به قیمت موردنظر ما برسد، ریسک زیادی دارد چرا که میتواند منجر به از دست رفتن بخش اعظمی از سرمایه شود. خروج از سهام بعد از تحمل مقداری کاهش، منطقیتر به نظر میرسد؛
یک سرمایهگذار حرفهای با بررسی کامل سهمی را میخرد و حد سود و زیان را تعیین میکند. در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج میشود. زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت. ولی اگر سهام بجای رشد، افت کرد و به حد ضرر رسید، بلافاصله باید از سهم خارج شد.
اگر بازار بورس روند نزولی داشته باشد، حد ضرر در کل بازار باید در نظر گرفته شود و اگر به آن حد رسید، کاملا از بازار خارج میشویم و تا زمان بازگشت بازار به روند طبیعی، نظارهگر میمانیم. در این حالت باید از سهامی که به حد ضرر هم نرسیده خارج شویم.
بهتر است بخوانید : توقف نماد معاملاتی در بورس به چه دلایلی میباشد؟
افرادی که با مطالعه و شناخت از بازار مورد نظر و توجه به میزان سرمایه خود، سرمایهگذاری میکنند بهطور حتم برای خود اهداف قیمتی تعیین کردهاند. این اهداف شامل مواردی از جمله قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایهگذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم. دانستن این نکته حائز اهمیت است که اگر معامله موفقی را انجام دادیم کجا خارج شویم و اگر معامله ما به هر دلیلی، مخالف انتظار ما پیش رفت آنگاه چه مقدار ضرر باید متحمل شویم.
حد ضرر ابزاری است که سرمایهگذاران به کمک آن میتوانند درصورتیکه سود موردانتظار محقق نشد، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه جلوگیری کنند.
تفاوت معاملهگر حرفهای با دیگران در مواجهه با زیان در معاملات
یکی از بارزترین تفاوتهای معاملهگران موفق نسبت به سایر معاملهگران نحوه برخورد آنها در شرایط نامطلوب بازار است. زمانیکه قیمت برخلاف انتظار ما حرکت میکند، اگر بهموقع از بازارخارج شویم، از افزایش زیان جلوگیری میشود و سرمایه ما حفظ میگردد.
یکی دیگر از تفاوتهای معاملهگر حرفهای و غیرحرفهای در این است که معاملهگر غیرحرفهای پس از رسیدن به حد ضرر و خروج از معامله چنانچه قیمت سهام افزایش یابد، از تعیین حد ضرر پشیمان میشود و حتی امکان خرید اما معاملهگر حرفه ای به دنبال ضعف و اشکال موجود در استراتژی معاملاتی خود میگردد.
مزیت تعیین حد ضرر چیست؟
برای توضیح کاربرد حد ضرر با یک مثال شروع میکنیم. فرض کنید سهمی را خریداری کردهاید و قیمت آن رو به کاهش میرود. چنانچه قیمت سهم موردنظر پس از یک سال دوباره به قیمت اولیه بازگردد، شما از نظر معاملاتی ضرر یا زیانی متحمل نشدهاید. اما از نظر سرمایهگذاری این فرآیند برای شما هزینه فرصت سرمایهگذاری در این یک سال ایجاد کرده است. به این معنا که فرصتهای سرمایهگذاری را در موقعیتهای سودآور دیگر از دست دادهاید. با این توضیح یکی از مزیتهای اصلی حد ضرر را علاوهبر جلوگیری از افزایش زیان، میتوانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.
نتیجهگیری
در این مطلب تلاش کردیم شا عزیزان را با مفهوم حد ضرر و ضرورت آن برای سرمایهگذاری، کاربرد تعیین حد ضرر در معاملات و رفتار انواع معاملهگران مواجهه با زیان در سرمایهگذاریها آشنا نماییم. در مطلب بعدی که در زمینه حد ضرر درج خواهیم کرد، سعی داریم به ارائه مطالبی درخصوص نحوه محاسبه حد ضرر و نکات کلیدی در آن، روشهای تعیین حد ضرر و همچنین تغییر حد ضرر در زمان رشد و رکود بازار بپردازیم.
حد ضرر و اهمیت آن در معامله گری
حد ضرر و رعایت کردن آن در معامله گری از اصول اولیه و بسیار مهم فعالیت در بازارهای مالی است و هر معامله گر حرفه ای باید با چگونگی تعیین حد ضرر آشنا باشد و در ملزم کردن خود به رعایت آن بکوشد. بیار از ضرر و زیان های افراد مبتدی در بورس و دیگر بازارهای مالی رعایت نکردن حد ضرر است. در این مقاله به این مقوله خواهیم پرداخت و از زوایای مختلف اهمیت آن را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشد.
حد ضرر چیست؟
در تمامی بازارهای مالی از جمله بورس سهام، نوسان قیمتی جزء ذات بازار است و این تصمیمگیری صحیح و به موقع معامله گر است که میزان سود و زیان او را مشخص میکند. هدف مشترک همه تریدرها از انجام معامله در بورس یا بازارهای دیگر، کسب سود و منفعت از طریق همین نوسانات بازار است. اما همیشه حفظ اصل سرمایه در هر سرمایه گذاری (چه بورس چه خارج از بورس) نسبت به کسب سود اولویت دارد و به همین دلیل برای موفقیت در سرمایه گذاری در بورس علاوه بر انتخاب درست سهام باید به زیان ناشی از معاملات هم توجه کنید.
فلسفه حد ضرر
حتما این جمله معروف را شنیده اید که “هر وقت جلوی ضرر را بگیرید، منفعته”. اما بسیاری از معامله گرها وقتی سهمی را میخرند و بعد قیمت کاهشی میشود، تنها نظاره گر هستند و به امید اینکه قیمت بر خواهد گشت، به تماشای آب شدن سرمایه خود مینشینند. در واقع حد ضرر یا Stop Loss یک واکنش طبیعی برای جلوگیری از افزایش زیان سرمایه گذاری است. بنابراین با رعایت حد ضرر شما از رشد ضرر خود جلوگیری خواهید کرد.
اهمیت رعایت حد ضرر در معامله
در این قسمت شما را با اهمیت رعایت حد ضرر آشنا خواهیم کرد. شاید خیلی ها به شما گفته اند که باید حد ضرر را در یک معامله مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری رعایت کنید اما سهم شناس به علت اهمیت این موضوع مجبور است شما را کمی تحدید کند تا واقعا به آن عمل کنید. در اینجا با “باتلاق ضرر” آشنا خواهید شد که تا کنون سرمایه های زیادی را بلعیده است. بسیاری از تریدرها در این باتلاق غرق شده اند!
باتلاق ضرر چیست؟
برای درک این مفهوم فرض کنید شما سهمی را 10 تومان خریدهاید و مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری قیمت آن به 5 تومان کاهش پیدا کرده است. در این زمان سهم 50 درصد افت داشته است و شما نیز 50 در صد ضرر کرده اید. حال اگر بخواهید صبر کنید تا سهم به نقطه سر به سر (قیمتی که شما خریده اید یعنی 10 تومان) برسد، سهم باید 100 درصد رشد کند! در واقع شما 50 درصد در ضرر هستید ولی برای جبران شدن این ضرر شما سهم باید 100 درصد رشد کند (از 5 تومان برسد به 10 تومان که میشود 100 درصد رشد). اگر قیمت به 40 تومان برسد شما 60 درصد ضرر کرده اید اما برای رسیدن به نقطه سر به سر، سهم باید 151 درصد رشد کند. به همین ترتیب هرچقدر که شما بیشتر ضرر کنید، فاصله شما با نقطه سر به سر به صورت تصادی زیادتر میشود، درست مانند این است که در یک باتلاق در حال فرو رفتن هستید و جبران ضرر دائما سخت تر میشود. شما میدانید یک سهم در بورس برای رشد 100 درصدی نیاز به چه داستانهایی دارد و انواع مقاومت ها را پیش روی خود دارد. واقعا جبران ضرر بسیار سخت و گاهی بعید به نظر خواهد رسید. به شکل زیر توجه کنید.
حال این سوال پیش میآید؛ اگر ما سهمی را خریداری کردیم و قیمت آن کاهش یافت، تا چه زمانی سهم را نگهداری کنیم تا از غرق شدن در این باتلاق جلوگیری کنیم و چه حد ضرری برای آن در نظر بگیریم. این جاست که تعیین و رعایت حد ضرر به عنوان یک راه پیش گیرانه میتواند شما را از غرق شدن در باتلاق ضرر نجات دهد. در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.
نحوه تعیین حد ضرر در یک معامله
اینکه باید حد ضرر داشت و به آن پایبند بود یک چیز اثبات شده است و کسی در آن شک ندارد. اما مقوله تعیین حد ضرر از جمله مواردی است بین معامله گرها و تحلیلگرهای مختلف مورد مناقشه است و مکانیزم چندان واحدی ندارد.
روشهای متعددی برای محاسبه و تعیین حد ضرر در یک معامله وجود دارد. برخی از این روشها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهم به طور ثابت یا دینامیکی تعیین میشود و در برخی روش ها حدضرر را توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین میکنند. در زیر به بررسی چند مورد از مهم ترین روشهای محاسبه حد ضرر میپردازیم.
تعیین حد ضرر بر مبنای فاصله از قیمت خرید
در این روش از تعیین حد ضرر، معاملهگر قیمت مشخصی را به عنوان حد ضرر در نظر میگیرد و زمانی که قیمت سهم به آن نقطه رسید، اقدام به فروش آن میکند. خود این روش میتواند به دو صورت انجام شود:
آموزش گام به گام تحلیل بنیادی برای انتخاب سهم مناسب
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تحلیل بنیادی روی لینک زیر کلیک کنید.
آیا میخواهید در بورس به موفقیت برسید؟ آیا نمیدانید چگونه یک سهم را از منظر بنیادی تحلیل کنید؟ نبود منبع آموزشی مناسب در زمینه تحلیل بنیادی انگیزه ای شد تا در یک کتاب آموزشی به زبانی کاملا ساده و کاربردی، به کمک تصاویر گویا و آموزش گام به گام، روش انتخاب یک سهم را بر اساس نکات بنیادی آموزش داده ایم. قطعا این روش آموزشی را در هیچ کجا پیدا نخواهید کرد! این کتاب الکترونیکی را به تمام کسانی که می خواهند در بازار بورس به موفقیت مستمر برسند توصیه میکنیم .
حد ضرر ثابت عددی یا درصدی
در این روش معامله گر یک قیمت خاص را که میتواند هر عددی باشد را برای حد ضرر در نظر می گیرد. یا میتواند درصد خاصی را برای این منظور در نظر بگیرد. در حالت عددی فرض کنید شما سهمی را خریده اید 10 تومان و قیمت 9 تومان را حد ضرر میگیرید و در صورتی که قیمت به 9 برسد ان را باید بفروش برسانید. یا میتوانید سرمایه ای را که برای خرید یک سهم خرج کرده اید را در نظر بگیرید و برای مثال 8 درصد زیان را حد ضرر در نظر بگیرید (عدد 8 درصد اتفاقی نیست. برخی معتقدند معمولاً سهامی که به خوبی و براساس تجزیه و تحلیل دقیق بنیادی و تکنیکال انتخاب شده و در زمان و قیمت مناسب آن را خریداری کرده باشیم، به ندرت با کاهش درحد 8 درصدی نسبت به قیمت خرید مواجه میشود. بنابراین هرگاه سهام شما بیش از 8 درصد افت کرد، باید از معامله خارج شوید و بدانید چیزی در استراتژی معاملاتی شما اشتباه است) و اگر سرمایه شما 8 درصد در ضرر وارد شد، سهم را بفروش برسانید. در این دو حالت روش کلی یکسان است و شما از قبل مقدار ثابتی را برای این منظور در نظر گرفته اید.
تعیین حد ضرر با ترسیم روی نمودار (تکنیکالی)
در این روش با ترسیم خطوط حمایت (استاتیکی و دینامیکی) بر روی نمودار سهم (به روش تکنیکالی) حد ضرر را مشخص میکنند. تعیین حد ضرر بر اساس الگوهای قیمتی و نیز در این دسته قرار میگیرند. همچنین استفاده از ابزار فیبوناچی برای تعیین حد ضرر مرسوم است.
حد ضرر برای معامله بر اساس الگوهای پرایس اکشنی
حد ضرر، حد ضرر، حد ضرر👈 هر چقدر درباره این موضوع صحبت کنیم کم گفتیم. تا اینجا تقریبا با مفهوم حد ضرر آشنا شدیم اما فقط تریدرهای حرفه ای هستند که حد ضرر رو به درستی تعیین میکنن و به آن پایبند هستند. در اینکه باید حد ضرر داشته باشیم کسی حرفی ندارد اما چگونگی تعیین حد ضرر یکی از آن مواردی است که بین معامله گرهای مختلف بحث و اختلاف نظر زیاده. توجه کنید همان زور که گفتیم حد ضرر بر اساس استراتژی خرید شکل میگیرد. این طور نیست که بتوان یک نسخه واحد برای همه استراتژی های معاملاتی پیچید. تعیین حد ضرر به استراتژی معاملاتی شخص شما بستگی دارد. برای مثال میتوان برای معامله بر اساس الگوهای پرایس اکشن حد ضرر را به سادگی مشخص کرد به تصاویر زیر دقت کنید.
بنابراین اگر میخواید همیشه توی بازار باشید حتما حد ضرر داشته باشید و به اون عمل کنید و مهم تر اینکه یاد بگیرید حد ضرر رو درست انتخاب کنید.
تعین حد ضرر به کمک اندیکاتورها
بسته بر این که استراتژی معامله شما چگونه است، روش تعیین حدضرر نیاز باید با آن متناسب باشد. استفاده از اندیکاتورها روش دیگری برای محاسبه تعیین حد ضرر میباشد. استفاده از اندیکاتور Moving Average برای حد ضرر یکی از موارد اندیکاتورها برای تعیین حد ضرر است.
چند نکته مهم درباره حدضرر
در اینجا به چند نکته مهم درباره تعیین حدضرر و اهمیت رعایت آن در معاملات بورس اشاره میکنیم:
1- حدضر برای تمامی سهم ها باید در نظر گرفته شود، حتی اگر قیمت سهم به قدری پایین باشد که شما تصور نکنید بتواند از آن پایین تر برود! در برخی مواقع یک شرکت بورسی ممکن است در حال ورشکستگی باشد و حتی ممکن است به زودی مجبور به خروج از بورس شود. شما از پشت پرده شرکت خبر ندارید، تنها با رعایت حدضرر میتوانید از این فاجعه جلوگیری کنید و از هدر رفت سرمایه خود در بورس جلوگیری کنید.
2- حد ضرر را باید با افزایش قیمت سهم بالاتر برد. برای مثال اگر سمی را خریده اید 10 تومان با حدضرر 8 تومان، وقتی قیمت به 15 تومان رسیده است و در واقع یک کف جدید ساخته است، برای مثال شما هم باید حد ضرر (نه به معنی حد ضرر برای جلوگیری از ضرر بلکه به معنی جلوگیری از سود بدست امده) را روی 13 تومان قرار دهید تا از هدر رفت سودی که کرده اید جلوگیری کنید. در واقع شما بدون در نظر قیمت خرید خود باید حد ضرر را تعیین کنید.
3- حد ضرر را نباید با فاصله خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید. قرار نیست همان قیمتی که شما سهم را خریده اید پله ای برای رشد شارپی سهم باشد. حد ضرر نزدیک قیمت خرید یکی از اشتباهات رایج بین معامله گران است.
آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته در بورس
برای دانلود کتاب آموزش گام به گام تابلوخوانی پیشرفته روی لینک زیر کلیک کنید.
تابلوخوانی در کنار تحلیل بنیادی و تکنیکال، بعد سوم بورس است. همه چیز در تابلوی معاملات سهم وجود دارد، اطلاعاتی که شاید در نگاه اول کسی متوجه آنها نشود اما با یادگیری تکنیک های تابلو خوانی و بازار خوانی می توانید به اطلاعات زیادی دست پیدا کنید و بر این اساس معاملات پر سودتری داشته باشید. در کتاب آموزش تابلو خوانی پیشرفته به مطالبی خواهیم پرداخت که در هیچ کلاس یا کتابی به شما آموزش نمی دهند. تکنیک هایی که حاصل سالها تجربه در بازار سرمایه است.
حد سود و ضرر چیست؟
هنگامی که وارد معاملهای میشویم و آن معامله در جهت دلخواه ما پیش میرود، باید مکانی را برای خارج شدن از آن معامله با سود در نظر بگیریم.
به گزارش سرمایه نگر ، نوسانات قیمتی در بازار و تصمیمگیری صحیح و بهموقع برای خروج از موقعیت سرمایهگذاری یا ادامه آن، همواره یکی از دغدغههای اصلی سرمایهگذاران بوده است. حفظ اصل سرمایه در بورس نسبت به کسب سود اولویت دارد و برای تحقق این امر، تعیین حد سود و ضرر اهمیت پیدا میکند.
سرمایهگذاران فعال در بازارهای مالی، حتماً ضرر در معاملات را تجربه کردهاند. ممکن است سهمی را خریداری کنیم و پس از آن سهم دچار افت قیمت شود. حال با این سوال مواجه میشویم که “تا چه زمانی و چه قیمتی سهم مورد نظر را نگهداری کنیم و یا تصمیم به فروش آن بگیریم؟”
این سوالات به مفهوم حد ضرر در سرمایهگذاری اشاره دارد. اشتباه در معاملات امری طبیعی است؛ چرا که بازارهای مالی محیطی پویا دارند و همچنین شرایط متغیر و کلان سیاسی و اقتصادی نیز بر آن تأثیرگذار است. در این بحث تفاوتی که میان معاملهگران وجود دارد در تعداد معاملاتی که با ضرر انجام دادهاند نیست؛ بلکه در نحوه برخورد آنها با شرایط نامطلوب بازار، پایبندی به اصول معاملاتی و پذیرفتن سریع اشتباهات است.
هنگامیکه قیمت برخلاف انتظار ما حرکت میکند، اگر بهموقع از بازار خارج شویم، از گسترش زیان جلوگیری کردهایم و سرمایه خود را حفظ نمودهایم. بسیاری از معاملهگران تازهکار به صورت احساسی و بدون در نظر گرفتن قواعد انجام یک معامله موفق، تصمیمگیری میکنند و بنابراین هرگز تمایلی به باور زیان نداشته و سعی در توجیه معامله اشتباه خود دارند.
درنهایت زیانهای بالاتری را تجربه میکنند و دچار حس ناامیدی، شکست و سرخوردگی از بازارهای مالی میشوند. حال این سوال پیش میآید “اگر ما سهمی را خریداری کردیم و قیمت آن کاهش یافت، تا چه زمانی سهم را نگهداری کنیم و چه حد ضرری برای آن در نظر بگیریم؟”
حد سود: هنگامی که وارد معاملهای میشویم و آن معامله در جهت دلخواه ما پیش میرود، باید مکانی را برای خارج شدن از آن معامله با سود در نظر بگیریم. مکان قرار گیری حد سود جایی است که ما این احتمال را میدهیم که معامله انجام شده مجدداً در خلاف جهت ما برگشت کند و سودمان را کاهش دهد. چندین روش برای مشخص کردن مکان قرار گیری حد سود قرار دارد که همه آنها بستگی به استراتژی معاملاتی شما دارد. اگر استراتژی شما نمیتواند حد سود مشخصی به شما بدهد، پس کاملاً بیخیال آن شده و سراغ یک استراتژی دیگر بروید!
در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روشهای محاسبه آن میپردازیم:
- حد سود ثابت
- حد سود بر اساس شناسایی نواحی مهم چارت
- استفاده از الگوهای قیمتی
حد سود ثابت: در این روش حد سود شما ثابت است. فرض کنید برای هر معاملهای که انجام میدهید ۲۰ درصد حد سود در نظر میگیرید و با رسیدن به هدف مورد نظر از بازار مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری خارج میشوید. روش سادهای است اما معایبی نیز دارد. ممکن است بازار بر اساس نواحی مهمی که مدنظر معاملهگران بازار قرار دارد، اصلاً توان این را نداشته باشد که به حد سود شما دستیابی پیدا کند یا اینکه در بین این فاصله ۲۰ درصد به ناحیه حمایتی یا مقاومتی وجود داشته باشد و باعث جلوگیری از حرکت به سمت هدف شود.
حد سود بر اساس شناسایی نواحی مهم چارت: در این روش از نمودار استفاده میکنیم و با استفاده از آن، نواحی مهم ورود و خروج را شناسایی میکنیم.
استفاده از الگوهای قیمتی: در این روش از ابزارهای تحلیل تکنیکال استفاده میکنیم. البته این روش با “احتمال و شاید و اگر” گره خورده است و ممکن از خطوط ترسیمی ما برای آن سهم بنا به دلایل مختلف شکل نگیرد.
دیدگاه شما